Πριν αρχίσουν οι ελληνοτουρκικές διερευνητικές επαφές το ζήτημα της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία ήταν στην ατζέντα όλων των Συνόδων Κορυφής. Το Βερολίνο από κοινού με το δίδυμο Μισέλ-Μπορέλ φρόντιζε, όμως, κάθε φορά να πετάει την μπάλα στην εξέδρα, μεταθέτοντας τη λήψη απόφασης στην επόμενη σύνοδο. Έτσι φθάσαμε σ’ αυτή του Δεκεμβρίου 2020, η οποία υποτίθεται πως «θα έβαζε την Τουρκία στη θέση της».
Σταύρος Λυγερός*
Τα γεγονότα είναι γνωστά. Οι φίλοι της Άγκυρας στην ΕΕ κλώτσησαν για μία ακόμα φορά το τενεκεδάκι, παραπέμποντας στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου 2021. Εντωμεταξύ, η γερμανική διπλωματία επέτυχε την επανέναρξη των διερευνητικών, οπότε κυρώσεις γιοκ. Μακάρι, όμως, να ήταν μόνο αυτό. Όπως κατ’ αποκλειστικότητα αποκαλύπτουμε σήμερα, το φιλοτουρκικό απόθεμα δεν έχει τέλος στους κόλπους της Κομισιόν.
Αυτές τις ημέρες, το «μαγαζί» της Ούρσουλας, προφανώς εκτελώντας οδηγίες, μαγειρεύει τη χρηματοδότηση της Τουρκίας με τεράστια ποσά (αρκετά δισ. ευρώ) στο πλαίσιο της οικονομικής βοήθειας στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Η Τουρκία, βεβαίως, τυπικά παραμένει υποψήφια προς ένταξη χώρα, αλλά δεν είναι μυστικό ότι η ενταξιακή διαδικασία είναι πλήρως σχεδόν παγωμένη εδώ και χρόνια. Για την ακρίβεια, ούτε η ΕΕ θέλει την Τουρκία μέλος της, αλλά ούτε πλέον και η Τουρκία επιδιώκει την ένταξή της.
Η Αθήνα είναι πλήρως ενημερωμένη από τις αρχές του Φεβρουαρίου για την Επενδυτική Πλατφόρμα που αφορά στη γειτονική μας χώρα, αλλά είναι ακόμα ασαφές εάν θα επιτρέψει ή θα εμποδίσει με άσκηση βέτο αυτό που ετοιμάζει η Κομισιόν, χωρίς να λαμβάνει υπόψη της την προφανή πολιτική πραγματικότητα. Ας δούμε, όμως, τα πράγματα πιο συγκεκριμένα.
ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ
Σύμφωνα με πληροφορίες που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, η Κομισιόν έχει ήδη αρχίσει σχετικές συνομιλίες με την κυβέρνηση Ερντογάν για την εν λόγω Επενδυτική Πλατφόρμα. Στην πλατφόρμα θα συμπεριλαμβάνονται δάνεια, επιχορηγήσεις και εγγυοδοτήσεις για συγχρηματοδότηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων την περίοδο 2021-27.
Οι ευρωτουρκικές συνομιλίες έχουν προχωρήσει, ώστε να καθορισθεί το πλαίσιο συνεργασίας της Άγκυρας με ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, τόσο κοινοτικούς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, όσο και εθνικούς, όπως η γερμανική KfW και η γαλλική AfD. Αυτό το πλαίσιο θα αφορά την επιλογή των επενδυτικών σχεδίων, τις προκαταρκτικές μελέτες και τη διαδικασία υλοποίησής τους.
Η γραμμή της Κομισιόν είναι να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, σε μονάδες παραγωγής ενέργειας και να δοθούν εγγυήσεις στο τουρκικό τραπεζικό σύστημα για να χρηματοδοτήσει μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η επενδυτική πλατφόρμα για την Τουρκία αναμένεται να κινηθεί στο πλαίσιο που είχε κινηθεί η αντίστοιχη για τα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά θα είναι πολλαπλάσια σε μέγεθος. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί, ότι τα προς χρηματοδότηση επενδυτικά σχέδια θα συναποφασίζονται από την Άγκυρα, την Κομισιόν και τον εμπλεκόμενο χρηματοδοτικό φορέα.
ΛΕΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΥΜΒΕΙ ΤΙΠΟΤΑ
Ρόλο στην Επενδυτική Πλατφόρμα που αφορά στην Τουρκία θα παίξει και το Team Europe ως συντονιστικός μηχανισμός χρηματοδοτικών δράσεων. Ας σημειωθεί, ότι το Team Europe στήθηκε για να στηρίξει χώρες-μέλη από τις επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά έχει πλέον αποκτήσει ευρύτερο ρόλο.
Το συμπέρασμα από όλα τα παραπάνω είναι, ότι η ΕΕ συνεχίζει να κινείται σε σχέση με την Τουρκία λες και δεν έχει συμβεί τίποτα.
-Πρώτον, λες και δεν υφίστανται οι έμπρακτες απειλές και παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
-Δεύτερον, λες και δεν έχουν παγώσει οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της γείτονος.
-Τρίτον, λες και δεν υπάρχει το γεωπολιτικό ρήγμα στις σχέσεις Τουρκίας-Δύσης.
Στην πραγματικότητα, πίσω από τη γραφειοκρατική γραμμή πλεύσης της Κομισιόν κρύβεται η γεωστρατηγική αδυναμία της ΕΕ να ξεκαθαρίσει τη θέση της απέναντι στην Άγκυρα. Κι αυτή η αδυναμία δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι παραδοσιακά η Ένωση παραμένει «πολιτικός νάνος», δηλαδή ανίκανη να κινηθεί με όρους παγκόσμιας δύναμης. Οφείλεται, επίσης, ότι η ΕΕ είναι διχασμένη πολιτικά, σε ό,τι αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της Τουρκίας, με αποτέλεσμα τελικώς να απομένει η γραφειοκρατική προσέγγιση.
*Ο Σταύρος Λυγερός έχει εργασθεί σε εφημερίδες (για 23 χρόνια στην Καθημερινή), ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Σήμερα είναι πολιτικός-διπλωματικός σχολιαστής στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN και διευθυντής του ιστότοπου SLpress.gr. Συγγραφέας 16 βιβλίων. Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.