Περπατήστε ή μείνετε σπίτι

Η STM λέει «όχι» στα ασανσέρ του μετρό

Μια απογοητευτική ανακοίνωση ήρθε να επιβεβαιώσει τις ανησυχίες πολλών πολιτών του Μόντρεαλ: Η Société de transport de Montréal (STM) ανακοίνωσε ότι σταματάει προς το παρόν την εγκατάσταση ανελκυστήρων σε σταθμούς του μετρό, επικαλούμενη έλλειψη χρηματοδότησης. Παρά τις αρχικές δεσμεύσεις για καθολική προσβασιμότητα του μετρό μέχρι το 2030, η πραγματικότητα πλέον απέχει πολύ από το στόχο.
Η ανακοίνωση έρχεται λίγες μέρες μετά την ολοκλήρωση του έργου εγκατάστασης δύο ανελκυστήρων στο σταθμό Atwater της πράσινης γραμμής, που αποτελεί πλέον τον 30ό προσβάσιμο σταθμό από τους 68 συνολικά. Το έργο κόστισε 7 εκατομμύρια δολάρια και θεωρείται κρίσιμο, δεδομένης της κεντρικής θέσης του σταθμού.
Ωστόσο, σύμφωνα με την STM, δεν υπάρχουν πλέον κονδύλια για νέα έργα προσβασιμότητας. Στην επίσημη ανακοίνωσή της, η STM επιρρίπτει την ευθύνη στην κυβέρνηση του Κεμπέκ και στον προϋπολογισμό του 2025-2026, ο οποίος για τρίτη συνεχόμενη χρονιά δεν περιλαμβάνει νέα κονδύλια για υποδομές ή έργα προσβασιμότητας.
Ο Éric Alan Caldwell, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της STM, χαρακτήρισε την κατάσταση «ανησυχητική» και τόνισε πως «η αξιοπιστία και η ασφάλεια του δικτύου κινδυνεύουν». Επεσήμανε μάλιστα, ότι σύμφωνα με το Ετήσιο Σχέδιο Διαχείρισης Υποδομών (PAGI), το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων της STM που βρίσκονται σε κακή κατάσταση έχει αυξηθεί δραματικά, από 23% σε 39%, περιλαμβάνοντας σήραγγες, σταθμούς και τους συρμούς MR-73.
Τα έργα εγκατάστασης ανελκυστήρων που έχουν ήδη ξεκινήσει, όπως στο σταθμό Berri-UQAM (κίτρινη γραμμή) και στο σταθμό Édouard-Montpetit (μπλε γραμμή), θα συνεχιστούν. Όμως κάθε νέο έργο έχει «παγώσει» επ’ αόριστον.
Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, ιδιαίτερα από οργανώσεις υπέρ των ατόμων με αναπηρία.
Ο Steven Laperrière, γενικός διευθυντής του Regroupement des activistes pour l’inclusion au Québec (RAPLIQ), χαρακτήρισε θετική την ολοκλήρωση του έργου στον Atwater, ωστόσο εξέφρασε την απογοήτευσή του για την αναστολή των υπόλοιπων έργων. Όπως δήλωσε, «η προσβασιμότητα δεν αφορά μόνο τα άτομα με αναπηρία, αλλά όλους».
«Αν κάποιος σπάσει το πόδι του, για παράδειγμα, μπορεί τουλάχιστον να χρησιμοποιήσει τον ανελκυστήρα για να φτάσει στην αποβάθρα του μετρό», τόνισε. «Είναι ζήτημα καθημερινής ζωής, όχι πολυτέλειας».
Ο Laperrière αναγνώρισε, ότι το παράλληλο σύστημα μεταφοράς της STM για άτομα με αναπηρία (paratransit) είναι χρήσιμο, αλλά υπολείπεται σε ευελιξία. Οι χρήστες πρέπει να κάνουν κράτηση τουλάχιστον 24 ώρες πριν, γεγονός που καθιστά δύσκολη οποιαδήποτε απρόβλεπτη μετακίνηση. Επιπλέον, απαιτείται προγραμματισμός και για την ώρα επιστροφής, ενώ το σύστημα δεν είναι πάντοτε συνεπές.
Η STM είχε αρχικά ανακοινώσει στόχο να καταστήσει 41 σταθμούς πλήρως προσβάσιμους μέχρι το 2030. Πλέον, αυτός ο στόχος θεωρείται ανέφικτος, τουλάχιστον υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες. Παρ’ όλα αυτά, ο Laperrière δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξος ότι θα υπάρξει πρόοδος, ειδικά αν το RAPLIQ κερδίσει τη συλλογική αγωγή που έχει καταθέσει από το 2017 εναντίον της STM, της πόλης του Μόντρεαλ, της Autorité régionale de transport métropolitain και του Réseau de transport métropolitain.
Η αγωγή αυτή υποστηρίζει, ότι η έλλειψη προσβασιμότητας αποτελεί διάκριση εις βάρος των ατόμων με κινητικές δυσκολίες. Οι ακροάσεις ολοκληρώθηκαν το Δεκέμβριο του 2023 και αναμένεται απόφαση, την οποία ο Laperrière χαρακτηρίζει ιστορική: «Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, θα είναι σημείο καμπής».
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση του Κεμπέκ τηρεί σιγήν ιχθύος.
Η υπόθεση αυτή αποτελεί ακόμα μία ένδειξη της προοδευτικής απαξίωσης των δημοσίων συγκοινωνιών στο Κεμπέκ. Με τη χρηματοδότηση να μειώνεται και τις ανάγκες να αυξάνονται, η STM βρίσκεται σε οριακό σημείο. Και δυστυχώς, το τίμημα αυτής της στασιμότητας το πληρώνουν οι πιο ευάλωτοι πολίτες – οι ηλικιωμένοι, οι γονείς με καρότσια, οι τραυματισμένοι, και πάνω απ’ όλα τα άτομα με αναπηρία.
Ο πολιτικός και κοινωνικός διάλογος που θα ακολουθήσει πρέπει να έχει στο επίκεντρο την ισότητα στην κινητικότητα. Γιατί ένα πραγματικά δημόσιο μέσο μεταφοράς είναι εκείνο που εξυπηρετεί όλους ανεξαιρέτως. Και προς το παρόν, το μετρό του Μόντρεαλ έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει για να το πετύχει αυτό.