Υπάρχουν ορισμένες ημερομηνίες που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε. Ημερομηνίες γεγονότων που σημάδευσαν την Ελληνική μας παροικία. Μια από τις πιο σημαντικές είναι η 16η Ιανουαρίου 1986 (ήτοι εδώ και 35 χρόνια) όταν πυρκαγιά κατέστρεψε ολοσχερώς τον Ιερό Ναό της ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ, της πρώτης εκκλησίας της παροικίας μας.
Για μένα ήταν σα να ήταν χθες. Μέρα που κατέβηκα στο χώρο της πυρκαγιάς για να καλύψω το γεγονός για την εφημερίδα μου ΕΛΛΗΝΟΚΑΝΑΔΙΚΗ ΔΡΑΣΗ -η παρακαταθήκη του πατέρα μου Στυλιανού- καθώς και ως παραγωγός του τότε τηλεοπτικού μου προγράμματος ΤΗΛΕ-ΔΡΑΣΙΣ.
Ας κάνουμε λοιπόν μια αναδρομή στο παρελθόν, που σκοπός είναι να μην ξεχάσουμε όσοι από εμάς έζησαν εκείνες τις στιγμές, και προς μάθηση όλων των υπολοίπων.
Του Γιώργου Στυλ. Γκιούσμα
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ
ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ
Η Αγία Τριάδα ήταν η πρώτη Εκκλησία που γνώρισαν οι Έλληνες του Μόντρεαλ όταν μετανάστευσαν στον Καναδά. Ο ναός αγοράσθηκε τον Ιούνιο του 1925 και άρχισε να λειτουργεί στις 14 Σεπτεμβρίου 1925. Μεταξύ αυτών που συμμετείχαν στην αγορά της ήταν και ο πατέρας τού πασίγνωστου πρώην προέδρου Κοινότητας και Κογκρέσου κ. Δημήτριου Μανωλάκου. Όταν κάηκε η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ οι Έλληνες -μα και οι Καναδοί- έχασαν ένα κομμάτι από την ιστορία του Μόντρεαλ.
Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ
Ακόμα και σήμερα, άγνωστα παραμένουν τα αίτια της καταστροφικής πυρκαγιάς. Την Κυριακή πρωί της 19ης Ιανουαρίου 1986, ο πατήρ Κωνσταντίνος Χαλκιάς (σ.σ.: ο πάτερ Χαλκιάς απεβίωσε το Φεβρουάριο 2019 στην Ελλάδα), κατέβηκε με την ενοριακή επιτροπή, με κίνδυνο της ζωής τους, για να δουν τι διασώθηκε από την πυρκαγιά. Όμως η ζημιά ήταν τεράστια από την τρομακτική φωτιά. Σχεδόν τίποτα δεν είχε απομείνει.
Το μόνο που διασώθηκε ήταν η Αγία Κοινωνία της Μεγάλης Πέμπτης και τα λείψανα του Αρχιεπισκόπου Αμερικής και αργότερα Πατριάρχη Αθηναγόρα. Επίσης, διασώθηκαν εκ θαύματος οι εικόνες του Αγίου Διονυσίου και του Αγίου Γερασίμου. Την ίδια στιγμή, 350 πιστοί περίμεναν έξω από την Εκκλησία για να ακούσουν από το στόμα του Πάτερ Κωσταντίνου -ιερατικού προϊσταμένου της Αγίας Τριάδας- πόσο καταστροφική ήταν η πυρκαγιά.
ΤΟ MALCOLM CAMBELL
Συγκινητικό ήταν το μήνυμα που έστειλαν τότε στον πατήρ Χαλκιά και κοινοποίησαν σε όλη την παροικία, οι μαθητές και το προσωπικό του γυμνασίου Malcolm Cambell. Στο γυμνάσιο αυτό, φοιτούσαν ως επί το πλείστων ελληνόπουλα. Για την ιστορία, το κτιριακό συγκρότημα του γυμνασίου παραχωρήθηκε αργότερα ΔΩΡΕΑΝ στην Αρμενική παροικία η οποία ως τώρα το έχει ως σχολείο της.
Μεταξύ άλλων, το μήνυμα αναφέρει: «Είναι γεγονός ότι η ζημιά από την απώλεια αυτού του Ιστορικού μνημείου δε μπορεί να αποτιμηθεί υλικά, δεδομένου ότι τα πιο σημαντικά βιώματα των Ελλήνων της Μοντρεάλης και του ριζώματος τους στη φιλόξενη αυτή γη του Κεμπέκ, συνδέθηκαν από την πρώτη στιγμή με την παρουσία του περιώνυμου Ναού. Δεν κάηκε μόνο ο εν λόγω Ναός και δεν σκόρπισε απλώς το εκκλησίασμα του σε ναούς άλλων ενοριών, αλλά χάθηκε ένας πολύτιμος κρίκος, που συνέδεε τις γενιές των Ελλήνων της Μοντρεάλης, η ιστορική κιβωτός που διατηρούσε τις ιερές παραδόσεις της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού για να κληροδοτήσει στις νέες γενιές που ανδρώνονται ή που τώρα γεννιούνται. Με αυτό το πνεύμα της διαρκούς και πολύτιμης προσφοράς του Ιερού Ναού της Αγίας Τριάδας, στρατεύονται και οι μαθητές του σχολείου μας, με αποδεδειγμένη ευαισθησία για την προγονική κληρονομιά, προκειμένου να βοηθήσουν κάθε προσπάθεια για την επανοικοδόμηση του Ναού και την εξασφάλιση της ιστορικής του συνέχειας στην παροικία μας».
Αυτό ήταν το μήνυμα στο οποίο είμαι σίγουρος ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο και μπορεί ακόμα και να έγραψε εξ ολοκλήρου ο καθηγητής μαθηματικών, Σωτήρης Καραΐνδρος.
ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ…
Αν και υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον για το επανακτίσιμο της Αγίας Τριάδας, στο τέλος όμως όσοι θυμάστε, τίποτα δεν έγινε. Λίγες μέρες μετά την πυρκαγιά, τα μέλη μιας έκτακτης γενικής συνέλευσης ψήφισαν παμψηφεί το επανακτίσιμο του ναού και ως πρόεδρο της επιτροπής εράνου τον πάτερ Κωνσταντίνο Χαλκιά. Αμέσως μετά άρχισε μια έντονη ερανική εκστρατεία με συμμετοχή των ενημερωτικών μέσων της παροικίας. ΟΙ εφημερίδες δημοσίευαν ολοσέλιδα της ερανικής επιτροπής και τα ραδιόφωνα έκαναν έκκληση για δωρεές. Λίγο αργότερα, ο ραδιοφωνικός μαραθώνιος που έγινε από τα Ελληνικά προγράμματα του CFMB με τους Ρένα Παπαθανάκου και Μιχάλη Τελλίδη συγκέντρωσε $117.000 μέσα σε δυόμιση ώρες.
Στις 14 Ιουνίου 1987, η τότε κοινοτική διοίκηση του Αδριανού Μαρή, κάλεσε και άλλη έκτακτη γενική συνέλευση των μελών. Στη συνέλευση αυτή διαδραματίστηκαν ορισμένα γεγονότα με αποκορύφωμα διαξιφισμών μεταξύ του τότε προέδρου κ. Μαρή και του Πατήρ Χαλκιά.
Στο τέλος, η γενική συνέλευση ψήφισε παμψηφεί -εκτός 16 αποχές- την έγκριση δαπάνης $100.000 για τα αρχιτεκτονικά σχέδια ενός υπερσύγχρονου συγκροτήματος (παρακολουθήστε αυτή την εβδομάδα το τηλεοπτικό πρόγραμμα ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΠΑΤΡΙΔΑ για να δείτε στιγμιότυπα από τη γενική συνέλευση).
Σύμφωνα με τα σχέδια, το συγκρότημα θα κόστιζε 20 εκατομμύρια δολάρια και εκτός από τον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας -μικρότερος από τον προηγούμενο- θα συμπεριλάμβανε κοινοτικούς χώρους και γραφεία, αμφιθέατρο, καθώς και τα γραφεία των ελληνικών αρχών, όπως Ελληνικό προξενείο, εμπορικού ακολούθου, Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και της Ολυμπιακής Εταιρείας.
Το κόστος των 20 εκατομμύριων παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε σε γενική συνέλευση όπου ψήφησαν μόνο 76 άτομα…
Η τότε κοινοτική διοίκηση, πίστευε ότι σε αυτό το συγκρότημα έπρεπε να συμμετέχουν οικονομικά η ομοσπονδιακή, επαρχιακή και δημοτική αρχή. Στα τέλη του 1988, η κοινοτική διοίκηση είχε ανακοινώσει ότι στους πρώτους μήνες του 1989, θα έμπαινε σ’ εφαρμογή το πρώτο στάδιο του συγκροτήματος. Είχε μάλιστα πάρει την έγκριση. Όπως είχε αναφέρει επανειλημμένως η τότε διοίκηση, πριν αρχίσει το κτίσιμο έπρεπε να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις που πρόβλεπαν οι νομοθεσίες του υπουργείου πολιτισμού του Κεμπέκ, λόγω της ιστορικής σημασίας που έχει ως διατηρητέο το κτίριο Γκοντέν.
Αλλά το όνειρο του Κοινοτικού Συγκροτήματος ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Έμεινε απλώς μόνο στα αρχιτεκτονικά σχέδια του συμπάροικου Νίκου Τσοντάκη.
Έντεκα χρόνια μετά την πυρκαγιά, ο δήμος του Μόντρεαλ κατεδάφισε τα υπόλοιπα τοιχώματα του Ιερού Ναού της Αγίας Τριάδας, λόγω ότι υπήρχε φόβος να πέσουν κομμάτια σε περαστικούς.
Το δε οικόπεδο που παρέμεινε είχε τη δική του «Οδύσσεια».
Σήμερα, πάνω του είναι κτισμένο ένα μοντέρνο ξενοδοχείο, αλλά συνεχίζει να «φέρνει» στο ταμείο της κοινότητας πάνω από $140.000 ετησίως. Το 2020 έφερε $159.450 ενώ το 2052 που λήγει το «ενοικιοστάσιο» θα φέρει $250.819.
Το τελευταίο κεφάλαιο γράφτηκε στην ιστορική γενική συνέλευση που έγινε τον Οκτώβριο του 2018 όπου η τότε διοίκηση Νικόλαου Παγώνη πρότεινε να δοθεί στους ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου για 10 εκατομμύρια δολάρια.
Βλέποντας όμως την αρνητική θέση της πλειοψηφίας των μελών, η διοίκηση απέσυρε την πρόταση.
Σημειωτέων, ότι πριν τη συνέλευση, στις αρχές του Δεκεμβρίου 2018, ο υπεύθυνος Σύνταξης της εφημερίδα μας, Αντώνης Μπότσικας, είχε επιμεληθεί τη λεπτομερειακή ανάλυση τής αξίας του οικοπέδου, η οποία είναι κατά πολύ μεγαλύτερη των 10 εκ.$
ΠΕΝΤΕ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ
ΚΑΗΚΑΝ ΣΕ 33 ΧΡΟΝΙΑ
Εδώ όμως θα πρέπει να αναρωτηθούμε το εξής. Πως γίνεται να καούν πέντε εκκλησίες μας σε 33 χρόνια;
-Δεκέμβριος προ την πρωτοχρονιά 1982: Πυρκαγιά στον Άγιο Γεώργιο
-7 Φεβρουαρίου 1983: Ολοτελής πυρκαγιά στην Εκκλησία Αγίων Κωσταντίνου και Ελένης
-16 Ιανουαρίου 1986: Ολοτελής πυρκαγιά στην Αγία Τριάδα
-1999: Πυρκαγιά στον Ευαγγελισμό
-13 Απριλίου 2015: Ολοτελής πυρκαγιά της Κοίμησης της Θεοτόκου
