Η Αθέατη Περιβαλλοντική Βόμβα του Καναδά
Μέσα στις απέραντες εκτάσεις και τα φαινομενικά άφθονα φυσικά αποθέματα του Καναδά, κρύβεται μια σοβαρή και διογκούμενη απειλή, που απειλεί όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και τη δημόσια υγεία, ακόμα και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας: η διαχείριση των αστικών απορριμμάτων.
Με εκατοντάδες χώρους υγειονομικής ταφής στα όρια της χωρητικότητάς τους και τη συστηματική εξαγωγή εκατομμυρίων τόνων απορριμμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς βρίσκεται μπροστά σε μια «ωρολογιακή βόμβα», που κανείς δε φαίνεται έτοιμος να απενεργοποιήσει.
Η ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ
ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
Για δεκαετίες, η διαχείριση των απορριμμάτων στον Καναδά λειτουργούσε κάτω από το ραντάρ της δημόσιας συνείδησης. Τα σκουπίδια εξαφανίζονταν από τα πεζοδρόμια και μεταφέρονταν, σε πολλές περιπτώσεις, έξω από τη χώρα. Από τη δεκαετία του 1990 και μετά, ο Καναδάς εξάγει συστηματικά απορρίμματα σε πολιτείες των ΗΠΑ, όπως το Μίσιγκαν, η Νέα Υόρκη και το Οχάιο. Το 2024 μόνο, το Μίσιγκαν δέχθηκε 3,5 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων από τον Καναδά, φορτωμένους σε περίπου 87.500 φορτηγά που διένυσαν εκατοντάδες χιλιόμετρα και εξέπεμψαν χιλιάδες τόνους διοξειδίου του άνθρακα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Kerry Rowe του Queen’s University, αυτή η εξάρτηση είναι τόσο βαθιά ριζωμένη που, χωρίς αλλαγή πορείας, θα οδηγήσει σε πλήρη αποτυχία του συστήματος μέσα στην επόμενη δεκαετία.
ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΔΕ ΘΑ ΕΙΝΑΙ
ΠΑΝΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ
Η ιδέα της εξαγωγής απορριμμάτων μοιάζει για πολλούς δήμους ως βολική διέξοδος. Όμως, το πολιτικό κλίμα στις ΗΠΑ αλλάζει. Καθώς αυξάνεται η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και η πολιτική πόλωση, το ενδεχόμενο οι Ηνωμένες Πολιτείες να κλείσουν τα σύνορά τους στα ξένα απορρίμματα δεν είναι πλέον θεωρητικό.
Ο καθηγητής Daniel Hoornweg από το Ontario Tech University τονίζει: «Είναι θέμα χρόνου. Αν οι ΗΠΑ αρνηθούν να δεχτούν τα απορρίμματά μας, το σύστημα θα καταρρεύσει». Η παρουσία τοξικών χημικών όπως οι PFAS στους χώρους ταφής και οι υψηλές εκπομπές ρύπων από τη μεταφορά, έχουν ήδη προκαλέσει αντιδράσεις σε πολιτείες που φιλοξενούν ξένα απορρίμματα.
ΚΑΝΑΔΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΑΦΗΣ:
ΕΝΑ ΜΕΛΛΟΝ ΓΕΜΑΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΑ
Η εγχώρια διαχείριση απορριμμάτων βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Στο Οντάριο, η προβλεπόμενη εξάντληση των υφιστάμενων χώρων ταφής απαιτεί τη δημιουργία τουλάχιστον 16 νέων μέχρι το 2050. Στο Κεμπέκ, σχεδόν τα δύο τρίτα των τεχνικών χώρων ταφής θα φτάσουν τα όριά τους, μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες. Η περίπτωση της Lachenaie, του μεγαλύτερου χώρου ταφής της επαρχίας που εξυπηρετεί 82 δήμους, είναι ενδεικτική: μέχρι το 2027 θα έχει κορεστεί και αναζητείται ήδη επέκταση 19,2 εκταρίων για να συνεχίσει να λειτουργεί. Η Βρετανική Κολομβία, η Αλμπέρτα και άλλες επαρχίες, αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα. Παρότι έχουν μειώσει τον αριθμό των χώρων ταφής για λόγους ασφάλειας και ελέγχου, η πίεση στις υποδομές είναι συνεχώς αυξανόμενη.
ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΝΑΡΚΟΠΕΔΙΟ
ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ
Η πολιτική ηγεσία σε ομοσπονδιακό και επαρχιακό επίπεδο, φαίνεται απρόθυμη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα κατάματα. Κανείς δε θέλει να πάρει το πολιτικό κόστος της έγκρισης νέων χώρων ταφής. Η στρατηγική «Not In My Backyard» έχει καταστήσει σχεδόν ανέφικτη την αδειοδότηση νέων υποδομών, ειδικά μετά την απόφαση της κυβέρνησης του Doug Ford να δώσει στους δήμους δικαίωμα βέτο σε νέες προτάσεις.
Ακόμα και σε απομονωμένες περιοχές, όπως το Ingersoll στο Οντάριο ή η Fermont στο Κεμπέκ, οι κάτοικοι αντιδρούν σθεναρά, συχνά καθυστερώντας για χρόνια τη λήψη αποφάσεων. Η περίπτωση του Τορόντο, που επί μία δεκαετία έστελνε το σύνολο των απορριμμάτων του στο Μίσιγκαν, λόγω της έλλειψης εγκεκριμένου χώρου ταφής, αποτελεί τρανή απόδειξη του πολιτικού αδιεξόδου.
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ
Παρότι ο Καναδάς έχει επενδύσει στην ανακύκλωση και την κομποστοποίηση, τα αποτελέσματα απέχουν από το επιθυμητό. Από το 2002 έως το 2022, η ποσότητα των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ταφή ή αποτέφρωση αυξήθηκε κατά 11%, φθάνοντας τα 26,6 εκατομμύρια τόνους.
Η πραγματικότητα είναι σκληρή: η ανακύκλωση δεν επαρκεί. Οι πολίτες συνεχίζουν να καταναλώνουν αλόγιστα και η βιομηχανία δεν έχει μεταβεί ουσιαστικά σε κυκλική οικονομία. Οι «πράσινες συνειδήσεις» συχνά συνοδεύονται από άρνηση για την εγκατάσταση ενός χώρου ταφής στην περιοχή τους.
Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Όπως επισημαίνει ο Kerry Rowe, η τεχνολογία έχει προχωρήσει. Οι σύγχρονοι χώροι ταφής είναι τεχνικά ασφαλείς, με γεωμεμβράνες, συστήματα αποστράγγισης, συλλογής βιοαερίου και καθημερινή συμπίεση και κάλυψη των απορριμμάτων.
Το πρόβλημα δεν είναι πλέον τεχνικό, αλλά πολιτικό και κοινωνικό.
Ο ίδιος προτείνει μια ριζοσπαστική λύση: να οριστούν εκ των προτέρων οι τοποθεσίες που θα εξυπηρετήσουν τις ανάγκες ταφής για τον επόμενο αιώνα. Οι πολίτες θα γνωρίζουν και θα αποφασίσουν με πλήρη επίγνωση αν θέλουν να κατοικήσουν κοντά σε τέτοιες περιοχές. Μια τέτοια στρατηγική μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, θα μπορούσε να προσφέρει βιώσιμη λύση στο σημερινό χάος.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ
Η μέχρι σήμερα στρατηγική του Καναδά βασίζεται στο εξής παράδοξο: να αποφεύγει τη διαχείριση των απορριμμάτων του, εκμεταλλευόμενος τη φθηνότερη και γεωπολιτικά ευνοϊκή λύση της εξαγωγής. Όμως η εξάρτηση αυτή μπορεί να μετατραπεί σε κρίση ανά πάσα στιγμή. Εάν κλείσουν τα σύνορα, τα απορρίμματα δε θα εξαφανιστούν – θα μείνουν εδώ. Και χωρίς την κατάλληλη υποδομή, η διαχείρισή τους θα γίνει δαπανηρή, επικίνδυνη και πολιτικά εκρηκτική.
Ο χρόνος εξαντλείται. Η ωρολογιακή βόμβα των απορριμμάτων χτυπάει ήδη. Το ερώτημα είναι αν ο Καναδάς θα έχει το θάρρος να την απενεργοποιήσει πριν εκραγεί.
