Δόθηκε… χώρος στη διπλωματία, μπήκαν στο ράφι οι κυρώσεις και πριν αλέκτορα φωνήσαι, ο Ερντογάν έστειλε την κίνηση καλής θέλησης της ΕΕ στα αζήτητα. Οι Τούρκοι προχώρησαν στο άνοιγμα τμήματος της παραλιακής περιοχής της περίκλειστης πόλης της κατεχόμενης Αμμοχώστου.
Γράφει ο Κώστας Βενιζέλος*
Οι παρασκηνιακές διεργασίες που διεξήχθησαν την περασμένη εβδομάδα, πριν και κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διευκόλυναν εν πολλοίς την υλοποίηση των επεκτατικών σχεδίων της κατοχικής δύναμης.
Η καγκελάριος Μέρκελ, που βρισκόταν σε ανοικτή γραμμή με τον Ερντογάν, έπεισε τον Κύπριο πρόεδρο πως ο Τούρκος ομόλογος του θα απέσυρε το γεωτρύπανο «Γιαβούζ» και ως απάντηση στην κίνηση «καλής θέλησης» της κατοχικής δύναμης, δε θα έπρεπε η Λευκωσία να επιμένει στις κυρώσεις κατά της Άγκυρας. Αυτό ακριβώς έγινε.
Και ενώ ήταν γνωστό εδώ και μια εβδομάδα, ότι ο Ερντογάν είχε δώσει εντολές στο κατοχικό καθεστώς να προχωρήσει σε βήμα σταδιακού ανοίγματος της περίκλειστης πόλης, είτε τη Δευτέρα (5/10) είτε την Τρίτη (6/10), τούτο υποβαθμίστηκε. Όχι από τη Λευκωσία που κινείτο από την πρώτη στιγμή σε όλα τα διπλωματικά επίπεδα, αλλά από τη φίλη του Ερντογάν, την κυρία Μέρκελ, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και την Κομισιόν.
Η Μέρκελ πήρε ως έπαθλο την (προσωρινή) αποχώρηση του «Γιαβούζ», αλλά άφησε το θέμα της Αμμοχώστου εκτός των συζητήσεων. Και αυτό, γιατί προφανώς ο Τούρκος πρόεδρος δεν το συζητούσε, καθώς ήταν αποφασισμένος να προχωρήσει και μάλιστα ανενόχλητος. Άλλωστε πήρε το μήνυμα από την ΕΕ. Μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, να απειλεί, να παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα κρατών-μελών της και να μην τιμωρείται. Σημειώνεται συναφώς ότι την Τρίτη 6 Οκτωβρίου, μετά από παρέμβαση του προέδρου Αναστασιάδη, η Γερμανίδα καγκελάριος επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Ερντογάν.
ΕΥΘΥΝΕΣ ΕΧΕΙ ΚΑΙ Ο ΟΗΕ
Η επικοινωνία έγινε πριν τις κοινές ανακοινώσεις του Ερντογάν με τον ψευδοπρωθυπουργό Ερσίν Τατάρ στην Άγκυρα. Είναι πρόδηλο εκ του αποτελέσματος, ότι οι παροτρύνσεις Μέρκελ δεν απέδωσαν. Η τελευταία εισέπραξε και παράπονα από το συνομιλητή της επειδή, όπως ισχυρίσθηκε «τα ευρωπαϊκά συμφέροντα δεν πρέπει να τελούν υπό την ομηρεία της Ελλάδας και της Κύπρου».
Στο κάδρο εκείνων που πρέπει να χρεωθούν την εξέλιξη με την Αμμόχωστο, χωρίς να συγκαλύπτονται πιθανά δικά μας λάθη, είναι και τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία γνώριζαν τι θα γινόταν. Και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες και η εδώ εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού Ελίζαμπεθ Σπέχαρ. Όμως δεν έκαναν τίποτε απολύτως.
Πολλοί θεωρούν πως η ενέργεια αυτή έγινε μόνο και μόνο για να ενισχυθεί ο εκ των εγκάθετων της Άγκυρας στα Κατεχόμενα Ερσίν Τατάρ, ενόψει των παράνομων εκλογών της ερχόμενης Κυριακής (11/10). Αυτή είναι η μισή αλήθεια. Το άνοιγμα του παραλιακού τμήματος, αποτελεί βήμα για τον πλήρη εποικισμό της περίκλειστης περιοχής.
Πάντα ήταν σχέδιο της Άγκυρας να εποικίσει την περιοχή. Δεν το έκανε, όσο θεωρούσε πως μπορούσε να χρησιμοποιήσει το χαρτί αυτό σε συνομιλίες για το Κυπριακό. Τώρα, προφανώς και τερματίζει, με την κίνηση τούτη, κάθε προσπάθεια προς την κατεύθυνση επίτευξης συμφωνίας για την περίκλειστη περιοχή.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Τι μπορεί όμως να γίνει;
Πρώτον, προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Αυτό χρειάζεται χρόνο και θα πρέπει να αξιολογηθούν και τα ενδεχόμενα αποτελέσματα. Εάν πρόκειται να εγκριθεί μια προεδρική δήλωση, να επαναληφθούν αναφορές σε προηγούμενα ψηφίσματα, τότε η Τουρκία θα προχωρήσει ανενόχλητη. Από τέτοιες αναφορές έχουμε βαρεθεί και η Τουρκία δε συγκινείται!
Δεύτερον, στο πεδίο της ΕΕ υπάρχουν εργαλεία. Η Λευκωσία θα πρέπει να αισθάνεται ότι την έχουν ξεγελάσει από τα όσα σημειώθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να προχωρήσει με κάθε τρόπο να αξιοποιήσει δυνατότητες μέσα από την Ένωση. Μεταξύ άλλων, κινήσεις για πάγωμα κονδυλίων προς τα Κατεχόμενα και την Τουρκία. Ούτε ευρώ λοιπόν στην κατοχική Τουρκία και στα Κατεχόμενα! Υπάρχουν και άλλα μέτρα που θα μπορούν να δημιουργήσουν κόστος στην τουρκική πλευρά, αλλά δεν είναι της παρούσης.
Είναι προφανές, πως συνομιλίες για το Κυπριακό υπό αυτές τις συνθήκες δε μπορούν να διεξαχθούν. Και αυτό δεν είναι ευθύνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά της Τουρκίας, όσων τη στηρίζουν εντός και εκτός της ΕΕ και όσων επιμένουν στην πολιτική του κατευνασμού. Οι ευθύνες της Λευκωσίας βρίσκονται στους χειρισμούς που έγιναν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δε δόθηκε λοιπόν «χώρος στη διπλωματία», αλλά στην κατοχική Τουρκία, προκειμένου να προχωρήσει στην υλοποίηση των επεκτατικών της σχεδιασμών.
*Ο Κώστας Βενιζέλος είναι δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης στην εφημερίδα Φιλελεύθερος της Κύπρου. Είναι συγγραφέας βιβλίων για το Κυπριακό και διδάκτορας σε θέματα Επικοινωνίας.
