Οι κυβερνήσεις συνεργασίας με πρωθυπουργό τον αρχηγό του πρώτου κόμματος αποτελούν τον «κανόνα» που επικρατεί στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Ειδικότερα, από τις 26 χώρες της Ε.Ε., πέραν της Ελλάδας, μόνον άλλες τρεις χώρες έχουν μονοκομματικές κυβερνήσεις: η Ουγγαρία, η Μάλτα και η Πορτογαλία.
Γρηγόρης Τζιοβάρας
© protothema.gr
Από τις υπόλοιπες που έχουν κυβερνήσεις συνεργασίας, στις 18 πρωθυπουργός είναι ο αρχηγός του πρώτου κόμματος και μόνο σε τέσσερις (Ρουμανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο και Σουηδία) είναι πολιτικό πρόσωπο που δεν έχει υποδειχθεί από την ηγεσία τού κόμματος το οποίο έκοψε πρώτο το νήμα της κάλπης. Ειδική περίπτωση αποτελεί η Βουλγαρία, η οποία είναι ουσιαστικά χωρίς κυβέρνηση εδώ και μήνες.
Η εικόνα που επικρατεί στις 26 χώρες της Ε.Ε. είναι η εξής:
Αυστρία: Δικομματική κυβέρνηση κεντροδεξιού Λαϊκού Κόμματος και των Πρασίνων, με πρωθυπουργό τον Καρλ Νεχάμερ, από το Λαϊκό Κόμμα που είχε πρωτεύσει στις εκλογές του 2019.
Βέλγιο: Κυβέρνηση συνεργασίας επτά κομμάτων, με πρωθυπουργό τον 47χρονο Αλεξάντερ Ντε Κρο, ο οποίος είναι αρχηγός του μεγαλύτερου σε έδρες κόμματος «Ανοιχτοί Φλαμανδοί Φιλελεύθεροι και Δημοκράτες», που εξέλεξε 25 βουλευτές σε ένα Κοινοβούλιο 151 εδρών.
Βουλγαρία: Τα τελευταία δύο χρόνια στη χώρα έχουν διεξαχθεί τέσσερις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, με τελευταία τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά λόγω της πολυδιάσπασης του σκηνικού και της απλής αναλογικής, τα κόμματα δεν μπορούν να συγκροτήσουν βιώσιμη κυβέρνηση. Ετσι από τον περασμένο Αύγουστο παραμένει υπηρεσιακός πρωθυπουργός ο 56χρονος Γκάλαμπ Ντόνεφ.
Γαλλία: Προεδρικό σύστημα, στο οποίο το κόμμα του Προέδρου είναι στην παρούσα φάση μειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση. Η επικεφαλής της κυβέρνησης Ελιζαμπέτ Μπορν προέρχεται από το φιλελεύθερο κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος και τη διόρισε, αλλά μένει στη θέση της χάρη στην ανοχή κεντροδεξιών βουλευτών οι οποίοι δεν ψήφισαν τις προτάσεις μομφής εναντίον της που υπέβαλαν η Ακροδεξιά και η Ακροαριστερά, για να εμποδίσουν τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση.
Γερμανία: Τρικομματική κυβέρνηση με τους πρωτεύσαντες στις κάλπες Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και τους Φιλε- λεύθερους. Καγκελάριος, ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών, Ολαφ Σολτς.
Δανία: Εξακομματική κυβέρνηση «Κεντροαριστεράς», με πρωθυπουργό τη Μέτε Φρεντέρικσεν, την επικεφαλής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, που ήταν πρώτο στις εκλογές του 2019.
Εσθονία: Τρικομματική κυβέρνηση με τους Μεταρρυθμιστές, τους Σοσιαλιστές και τους συντηρητικούς. Πρωθυπουργός, η ηγέτης του πρώτου κόμματος Κάγια Κάλας, που πρόσφατα αναβαπτίστηκε στις κάλπες.
Ισπανία: Συγκυβέρνηση από τους Σοσιαλιστές και τους (αριστερούς) Podemos, με πρωθυπουργό τον ηγέτη του πρώτου κόμματος Πέδρο Σάντσεθ.
Ιρλανδία: Είναι από τις λίγες χώρες όπου ο επικεφαλής της κυβέρνησης δεν είναι ο αρχηγός που κατέκτησε την πρωτιά στις κάλπες. Στις εκλογές του 2020 το αριστερό Σιν Φέιν ισοψήφησε σε έδρες (37) με το κεντροδεξιό Φιάνα Φέιλ. Το δεύτερο, όμως, συμμάχησε με το κεντρώο Φίνε Γκέιλ που είχε 35 έδρες και οι ηγέτες τους μοιράστηκαν τον πρωθυπουργικό θώκο. Ανέλαβε αρχικά ο Μιχόλ Μάρτιν και παρέδωσε το Δεκέμβριο 2022 στον προκάτοχό του Λίο Βαράντκαρ, ηγέτη του τρίτου σε δύναμη κόμματος.
Ιταλία: Κυβέρνηση συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων της Ακροδεξιάς και της Δεξιάς με πρωθυπουργό την ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι, το κόμμα της οποίας «Αδέλφια της Ιταλίας» ήρθε πρώτο στις κάλπες.
Κροατία: Δικομματική κυβέρνηση με επικεφαλής τον αρχηγό του κεντροδεξιού κόμματος Κροατική Δημοκρατική Ενωση, τον 52χρονο πρώην διπλωμάτη Αντρέι Πλένκοβιτς που διαθέτει 61 από τις 151 έδρες. Συμμετέχει στην κυβέρνηση το Ανεξάρτητο Δημοκρατικό Σερβικό Κόμμα, ενώ παρείχαν στήριξη άλλοι μειονοτικοί σχηματισμοί και ανεξάρτητοι βουλευτές.
Κύπρος: Το σύστημα είναι Προεδρικό, αλλά για τη νομοθέτηση απαιτείται πολυκομματική συνεργασία. Τα δύο κόμματα του Κέντρου (ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ) που στήριξαν το νεοεκλέγεντα Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη ανήκουν στη μειοψηφία, πίσω από τα δύο μεγάλα κόμματα της Δεξιάς (ΔΗΣΥ) και της Αριστεράς (ΑΚΕΛ).
Λετονία: Τετρακομματική κυβέρνηση: Κεντροδεξιά, Νέοι Συντηρητικοί, Φιλελεύθεροι και Εθνικιστές. Πρωθυπουργός ο Αμερικανολετονός επιχειρηματίας Αρτούρς Κρισιάνις Καρίνς από το πρώτο κόμμα.
Λιθουανία: Τρικομματική κυβέρνηση από κόμματα της κεντροδεξιάς παράταξης, τους Συντηρητικούς και τους Φιλελεύθερους. Πρωθυπουργός, η Ινγκρίντα Σιμονίτε, που προτάθηκε από το πρώτο σε δύναμη κόμμα που διαθέτει 46 από τις 141 βουλευτικές έδρες.
Λουξεμβούργο: Τρικομματική κυβέρνηση Φιλελευθέρων, Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων, με πρωθυπουργό τον αρχηγό των πρώτων Ξαβιέ Μπετέλ. Στις κάλπες πρώτο κόμμα αναδείχθηκαν οι Χριστιανοδημοκράτες, αλλά οι 21 έδρες τους ήταν λιγότερες από τις 31 που είχαν οι άλλοι τρεις μαζί.
Μάλτα: Μονοκομματική κυβέρνηση. Πρωθυπουργός από το πρώτο κόμμα, ο σοσιαλδημοκράτης Ρόμπερτ Αμπέλα.
Ολλανδία: Τετρακομματική κυβέρνηση συνεργασίας Φιλελεύθερων και Κεντροδεξιών, με πρωθυπουργό τον αρχηγό του μεγαλύτερου κόμματος, τον Φιλελεύθερο Μαρκ Ρούτε, το κόμμα του οποίου απέσπασε 33 από τις 150 έδρες της Βουλής.
Ουγγαρία: Μονοκομματική κυβέρνηση υπό το λαϊκιστή δεξιό πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος διανύει την τέταρτη θητεία του, καθώς στις εκλογές πριν από ένα χρόνο κατέκτησε αυτοδύναμη πλειοψηφία με ποσοστό άνω του 50%.
Πολωνία: Τρικομματική κυβέρνηση που την απαρτίζουν δεξιοί λαϊκιστές και εθνικιστές. Πρωθυπουργός είναι ο Ματέους Γιάκουμπ Μοραβιέτσκι που ανήκει στο πλειοψηφούν κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη» και τον έχει υποδείξει ο αρχηγός του, Λεχ Καζίνσκι.
Πορτογαλία: Αυτοδύναμη κυβέρνηση των Σοσιαλιστών με πρωθυπουργό τον Αντόνιο Κόστα, ο οποίος νωρίτερα στηριζόταν στα αριστερά κόμματα που τον ανέτρεψαν αλλά στις κάλπες που ακολούθησαν ο λαός τού έδωσε πλειοψηφία.
Ρουμανία: Τρικομματική κυβέρνηση με Κεντροδεξιά, Σοσιαλιστές και μειονοτικό κόμμα. Πρωθυπουργός ο Νικολάε Τσιούκα από το δεύτερο κόμμα, μετά από πολιτική κρίση. Μετά τις εκλογές του 2020 επικεφαλής της κυβέρνησης ανέλαβε ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος, αλλά η συνεργασία διαλύθηκε και στην πορεία η σκυτάλη πέρασε στους Σοσιαλιστές και δημιουργήθηκε νέος συνασπισμός για να αντιμετωπιστεί η πανδημία.
Σλοβακία: Τρικομματική κυβέρνηση με Συντηρητικούς, δεξιούς λαϊκιστές και Φιλελεύθερους. Πρωθυπουργός ο Εντουαρντ Χέγκερ από το πρώτο κόμμα.
Σλοβενία: Τρικομματική κυβέρνηση από Φιλελεύθερους, Κεντροαριστερούς και Αριστερούς, με πρωθυπουργό τον Ρόμπερτ Γκόλομπ από το πρώτο κόμμα.
Σουηδία: Τετρακομματική κυβέρνηση από σχηματισμούς της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς που κατήλθαν ως συναπισμός και κέρδισαν το συνασπισμό της Αριστεράς, με επικεφαλής τους Σοσιαλδημοκράτες που εξέλεξαν περισσότερους βουλευτές αλλά είχαν απώλειες. Πρωθυπουργός ανέλαβε ο κεντροδεξιός Ουλφ Κρίστερσον, που το κόμμα του ήταν το μεγαλύτερο από τα συνεργαζόμενα.
Τσεχία: Πεντακομματική κυβέρνηση που την απαρτίζουν Συντηρητικοί, Φιλελεύθεροι, Χριστιανοδημοκράτες και «Πειρατές». Επικεφαλής ο αρχηγός του πρώτου κόμματος Πετρ Φιάλα.
Φινλανδία: Πεντακομματική κυβέρνηση Κεντροαριστεράς με πρωθυπουργό τη σοσιαλδημοκράτισσα Σάνα Μαρίν που το κόμμα της ήταν πρώτο στις εκλογές.
