Ένα πρωτοφανές περιβαλλοντικό φαινόμενο πλήττει το νότιο Κεμπέκ: η στάθμη του ποταμού Αγίου Λαυρεντίου, του ζωτικού υδάτινου διαύλου που συνδέει τις Μεγάλες Λίμνες με τον Ατλαντικό, έχει υποχωρήσει κατά 30 εκατοστά έως και πάνω από ένα μέτρο – κάτω από τα κανονικά επίπεδα για την εποχή. Οι ειδικοί μιλούν για την πιο σοβαρή πτώση των τελευταίων δεκαετιών, αποτέλεσμα μιας παρατεταμένης ξηρασίας, που έχει μειώσει δραματικά τα αποθέματα νερού σε ολόκληρη την επαρχία.
ΞΗΡΑΣΙΑ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Από τα μέσα Αυγούστου, η νότια ζώνη του Κεμπέκ και το ανατολικό Οντάριο καταγράφουν σημαντικό έλλειμμα βροχοπτώσεων. Στο Μόντρεαλ, οι μετεωρολογικές υπηρεσίες ανέφεραν μόλις 70 χιλιοστά βροχής τον Αύγουστο (έναντι 94 mm κατά μέσο όρο) και 33 χιλιοστά τον= Σεπτέμβριο, δηλαδή λιγότερο από το μισό της συνηθισμένης ποσότητας. Σύμφωνα με τον Καναδικό Μετεωρολογικό Οργανισμό, πρόκειται για την πιο ξηρή αρχή φθινοπώρου από το 2001.
Η απουσία βροχής έχει μειώσει τις εισροές προς τον ποταμό, ενώ οι θερμοκρασίες του Οκτωβρίου – κατά 2 βαθμούς υψηλότερες από το μέσο όρο – αυξάνουν την εξάτμιση. Η συνδυασμένη αυτή πίεση έχει οδηγήσει σε χαμηλές ροές νερού και σε σοβαρή ανησυχία για τη βιωσιμότητα των υδάτινων οικοσυστημάτων.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Ο ποταμός του Αγίου Λαυρεντίου δεν είναι απλώς ένα φυσικό τοπίο: είναι μία από τις σημαντικότερες εμπορικές αρτηρίες της Βόρειας Αμερικής. Από το λιμάνι του Μόντρεαλ διέρχονται ετησίως περισσότερα από 36 εκατομμύρια τόνοι φορτίων – τρόφιμα, πετρέλαιο, καταναλωτικά αγαθά και πρώτες ύλες, που τροφοδοτούν τον Καναδά και τις Μεγάλες Λίμνες.
Με τη στάθμη να πέφτει, τα πλοία υποχρεώνονται να μειώσουν το βάρος του φορτίου τους κατά 10 έως 20%. Πολλές εταιρείες ναυσιπλοΐας έχουν ήδη επιβραδύνει την ταχύτητά τους, για να αποφύγουν ζημιές στα ύφαλα, γεγονός που αυξάνει το κόστος μεταφοράς και καθυστερεί τις παραδόσεις.
Σύμφωνα με το Port of Montreal, τα περιορισμένα βυθίσματα έχουν ήδη μειώσει την παραγωγικότητα και αυξήσει τα έξοδα συντήρησης των διαύλων. «Η οικονομική επίπτωση μπορεί να αποδειχθεί σοβαρή αν οι συνθήκες συνεχιστούν μέχρι το Νοέμβριο», δήλωσε ο Ντάνιελ Λανγκλουά, υπεύθυνος επιχειρήσεων του λιμανιού. «Το 2023 είχαμε πρόβλημα με τις πλημμύρες· τώρα το ακριβώς αντίθετο. Είναι η νέα πραγματικότητα του κλίματος».
ΜΑΡΙΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
ΣΕ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ
Οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται στο εμπόριο. Οι μαρίνες του Μόντρεαλ και των προαστίων του, όπως στο Lachine και στο Longueuil, αναφέρουν ότι δεκάδες σκάφη αναψυχής έχουν «καθίσει» στο βυθό και δεν μπορούν να μετακινηθούν προς τις αποθήκες για τη χειμερινή περίοδο. Ορισμένα τμήματα του ποταμού έχουν μετατραπεί σε λασπώδεις εκτάσεις, αποκαλύπτοντας βυθισμένα αντικείμενα που δεν είχαν φανεί επί δεκαετίες. Οι ιδιοκτήτες σκαφών αναγκάζονται να πληρώνουν για γερανούς ή ρυμουλκά, ενώ οι τοπικές επιχειρήσεις χάνουν έσοδα. Ορισμένοι δήμοι σκέφτονται ακόμη και την προσωρινή διακοπή πρόσβασης σε ράμπες σκαφών, για λόγους ασφάλειας.
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΙΕΣΗ ΚΑΙ
ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ
Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ο καθηγητής υδροκλιματολογίας, Philippe Gachon, του Πανεπιστημίου του Κεμπέκ, προειδοποιεί ότι η χαμηλή στάθμη του ποταμού συνδέεται με υποβάθμιση των υδροφόρων οριζόντων και απώλεια οξυγόνου στα νερά. «Βλέπουμε μεταβολές στο pH, αύξηση θερμοκρασίας και θνησιμότητα ψαριών στις εκβολές», είπε στο Radio-Canada.
Οι εκτεθειμένες όχθες επιταχύνουν τη διάβρωση, ενώ τα φυτά που κρατούν το έδαφος σταθερό ξεραίνονται. Ταυτόχρονα, ορισμένα τμήματα του ποταμού γίνονται ευάλωτα σε διείσδυση αλμυρού νερού από τις εκβολές, αλλοιώνοντας τη χημική ισορροπία και επηρεάζοντας την αλιεία. Η περιβαλλοντική οργάνωση Ouranos σημειώνει ότι τέτοιες συνθήκες, εάν συνεχιστούν για εβδομάδες, μπορεί να αφήσουν μακροπρόθεσμο οικολογικό αποτύπωμα, με επιπτώσεις που θα φανούν την άνοιξη του 2026.
ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΜΕΤΡΑ,
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ
Η Διεθνής Επιτροπή των Μεγάλων Λιμνών και του Αγίου Λαυρεντίου (IJC) αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα να αυξήσει προσωρινά τη ροή νερού από τη λίμνη Οντάριο προς τον ποταμό, προσδοκώντας άνοδο της στάθμης κατά περίπου 15 εκατοστά. Όμως οι ειδικοί προειδοποιούν πως η λύση είναι αμιγώς προσωρινή και μπορεί να προκαλέσει πτώση των επιπέδων στη λίμνη, με συνέπειες για άλλες περιοχές. Ο ομοσπονδιακός υπουργός Περιβάλλοντος, Στίβεν Γκιλμπό, δήλωσε ότι η κυβέρνηση «παρακολουθεί στενά την κατάσταση» και συνεργάζεται με τις επαρχιακές αρχές για να εκτιμήσει τις επιπτώσεις σε υποδομές, ύδρευση και βιομηχανία.
ΤΟ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΟ
ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
Η κατάσταση στον ποταμό του Αγίου Λαυρεντίου δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό· εντάσσεται σε μια σειρά ακραίων κλιματικών φαινομένων που βιώνει ο Καναδάς. Τις τελευταίες χρονιές, το Κεμπέκ βρέθηκε αντιμέτωπο με ιστορικές πλημμύρες, ρεκόρ πυρκαγιών και τώρα με ιστορική ξηρασία. Οι ειδικοί συμφωνούν: η περιοχή εισέρχεται σε περίοδο αυξημένης κλιματικής μεταβλητότητας, που απαιτεί νέο σχεδιασμό διαχείρισης των υδάτινων πόρων.
