Όταν η Danielle Smith ανέβηκε στο βήμα το βράδυ της Δευτέρας 29/5 για να γιορτάσει τη νίκη της στις εκλογές στην Αλμπέρτα, είχε ένα μήνυμα για τον πρωθυπουργό Justin Trudeau. «Ελπίζουμε ότι ο πρωθυπουργός και η κοινοβουλευτική ομάδα του παρακολουθούν απόψε», είπε η νεοεκλεγείσα πρωθυπουργός σε ένα θορυβώδες πλήθος υποστηρικτών στο Κάλγκαρι.
Sean Boynton
© GlobalNews
Πράγματι, όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στην Αλμπέρτα, καθώς η Smith ξεκινά τη δεύτερη θητεία της, η οποία σύμφωνα με πολιτικούς παρατηρητές θα έχει επιπτώσεις όχι μόνο για την επαρχία αλλά και για τον υπόλοιπο Καναδά.
Η Αλμπέρτα είχε πάντα μια «δοκιμαστική» σχέση με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ακόμη και με άλλες επαρχίες, καθώς υπερασπίζεται την κερδοφόρα βιομηχανία ενέργειας και άλλα συμφέροντά της. Όμως, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, υπό το Ηνωμένο Συντηρητικό Κόμμα και κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, οι σχέσεις του Έντμοντον με την Οτάβα έγιναν ιδιαίτερα… καταιγιστικές. Το ερώτημα τώρα είναι αν υπάρχει μια νέα αρχή στον ορίζοντα — αν και οι ειδικοί έχουν αμφιβολίες.
«Είναι ευαγγέλιο ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αγνοεί την Αλμπέρτα, και σε βαθμό που είναι σωστό», είπε ο Άλαν Τάπερ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας που πέρασε δεκαετίες διδάσκοντας στην Αλμπέρτα. «Υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια».
«Στο τέλος της ημέρας η Σμιθ πρέπει να αναγνωρίσει ότι πρέπει να αντιμετωπίσει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ανεξάρτητα από το είδος των νόμων που εγκρίνει, οι επαρχίες πρέπει να συνεργαστούν με την Οτάβα».
Μένει να δούμε αν η Smith συνεχίζει να ακολουθεί τη συχνά τεταμένη προσέγγιση με την Οτάβα που επέδειξε κατά τη σύντομη πρωθυπουργία της. Η κυβέρνησή της ψήφισε τον αμφιλεγόμενο νόμο περί κυριαρχίας της Αλμπέρτα και σκέφτηκε ανοιχτά την εξαίρεση από το συνταξιοδοτικό πρόγραμμα του Καναδά και την αντικατάστασή του με μια επαρχιακή εκδοχή.
Καμία από αυτές τις προτάσεις δεν ήταν μέρος της πλατφόρμας του UCP κατά τη διάρκεια της εκστρατείας και μένει να δούμε τι θα συμβεί όταν ή εάν η κυβέρνηση του Smith επικαλεστεί την πράξη κυριαρχίας – μια κίνηση που πιθανότατα θα πυροδοτήσει δικαστικές προκλήσεις.
Το Onion Lake Cree Nation στην Αλμπέρτα έχει ήδη κάνει μήνυση για να μπλοκάρει τη νομοθεσία, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση δε διαβουλεύτηκε με ομάδες ιθαγενών. Η Σμιθ ξεκίνησε διαβουλεύσεις με τους αυτόχθονες μετά την ψήφιση του νόμου. Εάν η Smith προχωρήσει στην επιδίωξη ενός επαρχιακού συνταξιοδοτικού προγράμματος ή άλλων παρόμοιων κινήσεων, οι ειδικοί λένε ότι αυτό θα μπορούσε να βλάψει τις προσπάθειες μεταξύ της Οτάβα και των επαρχιών να συνεργαστούν για την επίλυση εθνικών ζητημάτων, όπως η χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης νωρίτερα φέτος.
«Νομίζω ότι υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πώς ο Καναδάς και η ομοσπονδία μπορούν να συνεργαστούν όταν φαίνεται να υπάρχει κάποιο πολιτικό πλεονέκτημα που πρέπει να αποκτηθεί με την επίθεση στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τις επαρχίες με τις οποίες διαφωνούν», δήλωσε η Λόρι Γουίλιαμς, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο Calgary’s Mount Βασιλικό Πανεπιστήμιο.
Ένας τομέας όπου η Σμιθ είναι πιθανό να έρθει σε αντιπαράθεση με τον Τρουντό είναι το κλίμα. Η πρωθυπουργός αποδοκίμασε το «Σχέδιο Βιώσιμης Εργασίας» της φιλελεύθερης κυβέρνησης για να μετακινήσει την οικονομία του Καναδά μακριά από τα ορυκτά καύσιμα προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι εργαζόμενοι στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο εκπαιδεύονται για τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος.
Η Smith πίεσε να εξαιρεθεί η Αλμπέρτα από το σχέδιο, υποστηρίζοντας ότι δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα της Αλμπέρτα να αναπτύξει τους δικούς της φυσικούς πόρους και να διαχειρίζεται το εργατικό της δυναμικό. Η Smith έχει επίσης επικρίνει το φόρο άνθρακα της Οτάβα και το στόχο της να μειώσει τις εκπομπές 40 έως 45 τοις εκατό κάτω από τα επίπεδα του 2005 μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, καθώς και ένα δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με μηδενικό καθαρό έως το 2035.
Ο ενεργειακός τομέας της Αλμπέρτα έχει ήδη λάβει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών και την υιοθέτηση μέτρων, όπως η δέσμευση άνθρακα και άλλες τεχνολογικές εξελίξεις. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι τοπικοί και εξωτερικοί επενδυτές θα θέλουν έναν πρωθυπουργό που θα υποστηρίζει τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου υπερασπιζόμενος τα δικά της περιβαλλοντικά μέτρα, αντί να στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα.
«Η επίτευξη αυτής της ισορροπίας… στρατηγικά έχει περισσότερο νόημα», είπε ο Williams. «Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί ο Jason Kenney, τώρα η Danielle Smith, πιστεύει ότι (η υποστήριξη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου καταπολεμώντας τη δράση για το κλίμα) είναι νικητής μακροπρόθεσμα πέρα από την ενεργοποίηση της βάσης τους».
Κατά τη διάρκεια της νικηφόρας ομιλίας της, η Σμιθ προέτρεψε τον Τρουντό και την κυβέρνησή του να συνεργαστούν με την Αλμπέρτα για να αναπτύξουν μια στρατηγική για το κλίμα που «θα έχει νόημα» και δε θα επηρεάσει αρνητικά τις θέσεις εργασίας ή τα έσοδα στην επαρχία.
Προειδοποίησε ότι οι εισερχόμενες ομοσπονδιακές πολιτικές θα βλάψουν τους Καναδούς σε ολόκληρη τη χώρα και θα «επιβαρύνουν την υπομονή και την καλή θέληση των Αλμπερτανών».
«Όταν οι Καναδοί εργάζονται μαζί, δεν υπάρχει καμία πρόκληση που να μην μπορούμε να ξεπεράσουμε. Το πιστεύω αυτό, αλλά χρειάζονται δύο μέρη που ενεργούν καλόπιστα για να επιτευχθεί αυτή η ουσιαστική συνεργασία», είπε.
«Η Αλμπέρτα είναι πρόθυμη να είναι αυτός ο εταίρος και χρειαζόμαστε την ομοσπονδιακή μας κυβέρνηση να δείξει ότι είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με καλή πίστη επίσης, και τώρα είναι η ώρα να το κάνουμε. Περιμένουμε…».
Ένα άτομο που θα παρακολουθεί τη νίκη και την απόδοση της Σμιθ να προχωρά θα είναι ο ομοσπονδιακός ηγέτης των Συντηρητικών Πιερ Ποϊλιέβ. Όπως η Smith, έτσι και αυτός έχει εκμεταλλευτεί τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων για τους Φιλελεύθερους του Τρουντό, ενώ επιδιώκει να επεκτείνει τη βάση του.
Ενώ ο Poilievre πιθανότατα θα ενθαρρυνθεί να δει τη Smith να διατηρεί την πρωθυπουργία της, δεν είναι ακόμη σαφές εάν η υποστήριξή της θα μπορούσε να τον βλάψει, όταν το κόμμα του αντιμετωπίσει πιο μετριοπαθείς ψηφοφόρους στο Οντάριο και το Κεμπέκ, των οποίων τις ψήφους θα χρειαστεί για να γίνει πρωθυπουργός.
Μέχρι τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές, αυτό που σημαίνει η νίκη της Σμιθ είναι πιθανότατα περισσότερες πολιτικές τριβές μεταξύ Αλμπέρτα και Οτάβα – για να μην αναφέρουμε το ενδεχόμενο να αναγκαστεί να αποχωρήσει από την ηγεσία του κόμματος, όπως ακριβώς συνέβη και με τον προκάτοχό της Kenney.
