Έρμαιο στις διαθέσεις και στις επιδιώξεις της Τουρκίας κινδυνεύει να καταστεί ολόκληρο το ΝΑΤΟ, καθώς η Τουρκία όχι μόνο υπονομεύει την ενότητα της Συμμαχίας, δημιουργώντας πολεμικό μέτωπο με την Ελλάδα, αλλά επιμένει στο βέτο της για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, 15 ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Μαδρίτης.
Νίκος Μελέτης*
© Liberal.gr
Αργά το βράδυ της Τρίτης 14/6 υπήρξε και νέα τηλεφωνική επικοινωνία Τσαβούσογλου – Στόλτενμπεργκ, καθώς η επιμονή της Τουρκίας να προβάλει ταπεινωτικούς όρους στις δύο σκανδιναβικές χώρες, προκειμένου να δώσει το «πράσινο» φως στην ένταξη τους στη Συμμαχία, απειλεί να εκτροχιάσει μια από τις πιο κρίσιμες Συνόδους Κορυφής του ΝΑΤΟ, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών αποτελεί επιλογή ιστορικής σημασίας για τη Συμμαχία, την οποία όμως η Τουρκία δε διστάζει να υπονομεύσει, απειλώντας ακόμη και με αναβολή της απόφασης για μερικούς μήνες.
Καλά ενημερωμένες πηγές πάντως αναφέρουν, ότι η Τουρκία πιθανόν να ακολουθεί τη γνωστή «συνταγή» θέλοντας να φθάσει το παζάρι στα άκρα πριν κάνει την «κωλοτούμπα», αποσπώντας ακόμη περισσότερα ανταλλάγματα από τους Αμερικανούς και Ευρωπαίους.
Όμως η λογική κατευνασμού της επιθετικότητας του Τ. Ερντογάν δεν αφορά μόνο την υπόθεση της Σουηδίας και της Φινλανδίας.
Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, στη συνέντευξη του στο ΑΠΕ (Τρίτη 14/6) εμφανίστηκε κάτι παραπάνω από «ουδέτερος» στο θέμα των τουρκικών προκλήσεων εναντίον της Ελλάδας και της ευθείας απειλής που εξαπολύει καθημερινά εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας ενός κράτους – μέλους, ένα άλλο κράτος – μέλος, η Τουρκία.
Εμείς θα προσυπογράφαμε πάντως την ανάρτηση στο Twitter πριν λίγες ημέρες, του στενότερου συνεργάτη του Τ. Ερντογάν, του κ. Ι. Καλίν.
«…Το ΝΑΤΟ δεν είναι μια οικονομική λέσχη ή μια τουριστική ένωση, είναι μια συμμαχία ασφάλειας. Η εξάλειψη των ανησυχιών για την ασφάλεια των μελών χωρίς διακρίσεις, είναι ο κύριος σκοπός της συμμαχίας»…
Όμως ο ΓΓ δεν είναι σε αυτό το κλίμα.
Ο ίδιος ο Γ. Στόλτενμπεργκ, ο οποίος είναι γνωστός για τα φιλοτουρκικά του αισθήματα, ενώ συστηματικά τις τελευταίες εβδομάδες κάνει «σέρβις» στην Τουρκία δηλώνοντας παντού ότι η Σουηδία και η Φινλανδία πρέπει να ικανοποιήσουν τις «νόμιμες ανησυχίες» της Τουρκίας, δε βρήκε ούτε μια λέξη να πει για την ανάγκη αντιμετώπισης των νόμιμων και πραγματικών ανησυχιών και των απειλών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι η θέση του, δεν επιτρέπει να πάρει το μέρος της μιας χώρας μέλους εναντίον μιας άλλης χώρας μέλους, ο Γ. Στόλτενμπεργκ είναι προτιμότερο να σιωπά. Διότι οι δηλώσεις οι οποίες συνιστούν πολιτική ίσων αποστάσεων, τελικά δεν είναι τίποτε περισσότερο από σαφή τοποθέτηση υπέρ του επιτιθέμενου.
Η δήλωση του ΓΓ του ΝΑΤΟ ότι θα πρέπει οι δύο χώρες να «λύσουν τις διαφορές τους στο Αιγαίο με πνεύμα εμπιστοσύνης και συμμαχικής αλληλεγγύης. Αυτό σημαίνει αυτοσυγκράτηση, μετριοπάθεια και αποχή από κάθε ενέργεια ή ρητορική, που θα μπορούσε να κλιμακώσει την κατάσταση…», λανθασμένα ερμηνεύεται ως πολιτική ίσων αποστάσεων, καθώς είναι τοποθέτηση που υιοθετεί ουσιαστικά την τουρκική θέση. Ότι υπάρχουν «διαφορές στο Αιγαίο» και όχι τουρκικές μονομερείς διεκδικήσεις και ότι λίγο πολύ πρέπει και η Ελλάδα να δείξει αυτοσυγκράτηση και μετριοπάθεια…
Ο Γ. Στόλτενμπεργκ επίσης δείχνει να αποδέχεται, ότι ενώ μια υπέρ-πτήση ρωσικού μαχητικού σε θαλάσσιες ζώνες της Νορβηγίας ή της Βρετανίας είναι θέμα που κινητοποιεί όλη τη Συμμαχία, οι καθημερινές μαζικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και οι υπέρ-πτήσεις ελληνικών νησιών είναι κάτι που θα πρέπει να επιλυθεί με… αυτοσυγκράτηση και διάλογο.
Με τρόπο μάλιστα προσβλητικό για την Ελλάδα, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ κάνει λόγο για «ατυχήματα» με ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις και ότι πρέπει να «κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε στη μείωση του κινδύνου τέτοιων ατυχημάτων στο μέλλον. Είναι προς το συμφέρον όλων να αποφευχθεί η επανάληψη τέτοιων καταστάσεων».
Τα «ατυχήματα» που αναφέρει ο Γ. Στόλτενμπεργκ αφορούν όμως, είτε αναχαιτίσεις τουρκικών μαχητικών που παραβίαζαν τον ελληνικό εναέριο χώρο (και δεν έκαναν απλώς παραβιάσεις εντός του FIR Αθηνών) ή με σκάφη τα οποία επίσης παραβίαζαν τα ελληνικά χωρικά ύδατα των 6 ν.μ.
Όσο για τον περίφημο μηχανισμό του 2020 με την απευθείας τηλεφωνική γραμμή μεταξύ των δύο χωρών για την αποφυγή κλιμάκωσης επεισοδίων, ο Γ. Στόλτενμπεργκ ξέχασε προφανώς ότι ο μηχανισμός συστήθηκε μετά την κατάφωρη παραβίαση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Καστελόριζο, δε λειτούργησε ποτέ αποτελεσματικά, καθώς ήταν απλώς ένα εργαλείο για να καταγραφεί μια «επιτυχία» της Συμμαχίας.
Και επίσης δε γνωρίζει, ότι με εντολή Ερντογάν έχει διακοπεί κάθε δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών.
Η σχέση με το ΝΑΤΟ είναι δυστυχώς προβληματική. Το ΝΑΤΟ, λόγω και της στάσης της Τουρκίας, έχει «γκριζάρει» το Αιγαίο, καθώς όλα τα νησιά αποκλείονται από ασκήσεις και το στρατιωτικό σχεδιασμό τής Συμμαχίας, λόγω του βέτο της Τουρκίας, ο εναέριος χώρος του Αιγαίου καθίσταται «προβληματικός», καθώς η Τουρκία μπλοκάρει τις πτήσεις νατοϊκών αεροσκαφών που θα πρέπει να υποβάλλουν σχέδια πτήσης εντός του FIR Αθηνών αλλά και επιβάλει στο ΝΑΤΟ μια εξαιρετικά ιδιαίτερη κατάσταση για τον ελληνικό εναέριο χώρο στην περιοχή μεταξύ 6 και 10 ν.μ.
Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ είναι προτιμότερο να σιωπά, παρά να ακολουθεί αυτή την πολιτική η οποία αποθρασύνει ακόμη περισσότερο την Τουρκία και καθιστά όλο και πιο τρωτό το ΝΑΤΟ, απέναντι στις ορέξεις και επιδιώξεις της εκάστοτε ηγεσίας τού κάθε μέλους. Πόσο μάλλον απέναντι στον αναθεωρητισμό δυνάμεων όπως η Ρωσία.
Η νέα Στρατηγική Αντίληψη της Συμμαχίας (που θα εγκριθεί πανηγυρικά στη Μαδρίτη), το νέο «όραμα» που προσπαθούν να κτίσουν για τη συντήρηση και το μέλλον της Συμμαχίας, δεν μπορεί να βασιστεί σε αυτή τη λογική. Του να είναι η Συμμαχία των 30 χωρών έρμαιο των ηγεμονικών και αναθεωρητικών βλέψεων του Τ. Ερντογάν. Το ΝΑΤΟ είναι πολύ μεγάλο και πολύ ισχυρό για να είναι διαρκώς εκβιαζόμενο από την Τουρκία. Διαφορετικά δεν έχει και λόγο να υπάρχει.
*Ο Νίκος Μελέτης γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1962. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής Αθηνών. Άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος το 1987. Από το 1990 καλύπτει το διπλωματικό ρεπορτάζ, αρχικά στην ΕΡΤ και κατόπιν και στην εφημερίδα «Έθνος». Αρθρογραφεί στο liberal.gr.
