«Εδώ Πολυτεχνείο!». Ήταν η κραυγή έκκλησης από έναν αυτοσχέδιο ραδιοφωνικό σταθμό του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στις 17 Νοέμβρη 1973, ύστερα από την κατάληψη του πανεπιστημιακού ιδρύματος από τους φοιτητές, κατόπιν της άκαρπης αντιδικτατορικής απεργίας των.
Η κυβέρνηση περικυκλώνει το Πολυτεχνείο με στρατιωτικά οχήματα και ανοίγει πυρ εναντίον των φοιτητών και του άοπλου πλήθους. Τραγικός απολογισμός της εξέγερσης, 24 νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες και συλλήψεις. Η χούντα κατέρρευσε λίγους μήνες αργότερα. Με αφορμή τη θλιβερή 50η επέτειο του Πολυτεχνείου, ας θυμηθούμε κάποιες άλλες φοιτητικές εξεγέρσεις που έμειναν στην ιστορία.
Λίγοι γνωρίζουν ότι η Γιουγκοσλαβία γνώρισε επίσης τη δική της φοιτητική εξέγερση το 1968 όταν οι φοιτητές ζητούσαν ένα ριζικά διαφορετικό σοσιαλισμό. Ο πρόεδρος Τίτο υποχρεώθηκε να προβεί σε ορισμένες υποχωρήσεις, ανοίγοντας ένα χώρο για νέες κοινωνικές και καλλιτεχνικές πρακτικές για το φεμινισμό, την οικολογία και τον εννοιολογισμό. Τίποτα δεν ήταν το ίδιο μετά το 1968.
Ο πόλεμος του Βιετνάμ (1966-1969) θεωρείται ο πλέον καταστροφικός πόλεμος στη μεταπολεμική ιστορία των ΗΠΑ, αφήνοντας αγιάτρευτες πληγές για τον αμερικανικό λαό. Καθώς οι συγκρούσεις κλιμακώνονταν με όλο και περισσότερα νεαρά σε ηλικία άτομα να επιστρατεύονται, αντιπολεμικές εξεγέρσεις άρχισαν να εγείρονται σε ολόκληρη τη χώρα. Ο αντιπολεμικός αγώνας των φοιτητών υπήρξε καταλυτικός στην τελική απόφαση για απόσυρση των στρατευμάτων το 1973.
Το Μάη του 1968 οι Γάλλοι φοιτητές στη σημαντικότερη εξέγερση του 20ου αιώνα, ζήτησαν το ανέφικτο και το απέκτησαν. Ζήτησαν ελευθερία. Πυρήνας των διαμαρτυριών υπήρξε η αμφισβήτηση του κατεστημένου και της εξουσίας, η απομυθοποίηση του θεσμού της θρησκείας, η πάλη ενάντια στο συντηρητισμό, καθώς και η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της σεξουαλικής ελευθερίας και του διεθνισμού.
Το φθινόπωρο του 1968 και ενώ το Μεξικό ετοιμάζεται να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς αγώνες, 10.000 φοιτητές μαζεύονται στην πλατεία Plaza de las Tres Culturas για μία ειρηνική διαδήλωση, με πάγιες διεκδικήσεις την ανεξαρτησία των πανεπιστημίων και την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων. Ο στρατός επεμβαίνει, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 44 φοιτητές. Κατάληξη, η αποπομπή του αρχηγού της αστυνομίας.
Το απάνθρωπο ρατσιστικό καθεστώς της Νότιας Αφρικής, γνωστό ως Απαρτχάιντ, καταπίεζε με θεσμική βούλα τους μαύρους κατοίκους της χώρας, επιβάλλοντας νόμους διαχωρισμού των φυλών που υπονόμευαν την καθημερινότητα των γηγενών Αφρικανών. Με αφορμή την επιβολή της γλώσσας Afrikaans στα πανεπιστήμια, περίπου 20.000 φοιτητές εγκαινίασαν μια σειρά έντονων διαμαρτυριών. Τουλάχιστον 176 φοιτητές εκτελέστηκαν. Στις 27 Απριλίου 1994, διεξήχθησαν οι πρώτες δημοκρατικές εκλογές.
Ο θάνατος του πρώην αρχηγού του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, τροφοδότησε το 1989 φοιτητικές διαμαρτυρίες υπέρ της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, με εικονική στιγμή τη συλλογική κατάληψη στην πλατεία Tianammen. Επανδρωμένα τανκς εισέβαλαν στην πλατεία προκειμένου να διαλύσουν τη συγκέντρωση σκορπώντας πανικό και ρίχνοντας δακρυγόνα στους φοιτητές. Το συμβάν βρίσκει αρκετά κοινά σημεία με τις αφηγήσεις του δικού μας Πολυτεχνείου. Το Κινεζικό καθεστώς προέβη σε σημαντικές για την εποχή μεταρρυθμίσεις.
