Το τραγικό είναι ότι η τουρκική αντιπροσωπία, παρότι ήταν στη μεριά των ηττημένων, επέβαλε σε ένα βαθμό τους όρους της
Ήταν η συνθήκη ειρήνης μεταξύ των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της υπό διάλυση Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το τραγικό είναι, ότι η τουρκική αντιπροσωπία, παρότι ήταν στη μεριά των ηττημένων, επέβαλε σε ένα βαθμό τους όρους της έναντι της Ελλάδας, λόγω της κατάρρευσης του μικρασιατικού μετώπου και των όσων ακολούθησαν.
Γράφει ο
Σάββας Καλεντερίδης*
Οι ετεροβαρείς όροι και τα αρνητικά τους αποτελέσματα για την Ελλάδα, ήταν τα εξής:
ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
-Η εκκένωση των μικρασιατικών ακτών από τους ελληνικούς πληθυσμούς, που λειτουργούσαν ως ένα «ανάχωμα» στην τουρκική επεκτατικότητα, κατέστησε ευκολότερη τη διεκδίκηση των νησιών από την Τουρκία.
-Εξαίρεση ανταλλαγής 110.000 μουσουλμάνων (Τούρκοι, Πομάκοι, Ρομά) Δυτικής Θράκης και 120.000 Ελλήνων Κωνσταντινούπολης, Ίμβρου και Τένεδου
-Αμοιβαιοποίηση αστικών και αγροτικών πληθυσμών, που ήταν τραγικό λάθος και η Τουρκία το εκμεταλλεύτηκε εφαρμόζοντας πολιτικές εθνοκάθαρσης, με αποτέλεσμα σήμερα σε Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο να κατοικούν μόνο 2.000 -στην πλειονότητά τους ηλικιωμένοι- Έλληνες.
-Την ίδια στιγμή η Τουρκία στη Δυτική Θράκη, όπου κατοικούν πάνω από 100.000 μουσουλμάνοι, ακολουθεί πολιτική εκτουρκισμού τους, με μεθόδους εκφοβισμού και άλωσης συνειδήσεων.
-Επίσης, το γεγονός ότι εξαιρέθηκαν οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης της Ανταλλαγής, λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, δίνει τη δυνατότητα στην Τουρκία να σχεδιάζει την προσάρτησή της, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Σημειώνεται, ότι η Δυτική Θράκη συμπεριλαμβάνεται στα άρθρα του «Εθνικού Όρκου» (MisakiMili).
ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
-Η μερική αποστρατιωτικοποίηση επιβλήθηκε, υπό το πρίσμα της προηγηθείσης απόβασης των ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία, για να μη χρησιμοποιηθούν τα νησιά ως ορμητήρια για νέες επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον των μικρασιατικών ακτών.
-Τώρα η Τουρκία το χρησιμοποιεί ως άλλοθι για να απογυμνωθούν τα νησιά και να «ενσωματωθούν» πιο εύκολα στη «Γαλάζια Πατρίδα».
ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
Η Τουρκία έχει μακροπρόθεσμη στρατηγική έναντι της Ελλάδας, με στόχο τη μετατροπή της σε μια «επαρχία» της σχεδιαζόμενης νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η στρατηγική της έχει περάσει τις εξής φάσεις:
Φάση πρώτη: Αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και του δικαιώματος ερευνών για υδρογονάνθρακες
Για να πετύχει το στόχο αυτόν, η Τουρκία προκάλεσε την κρίση του ερευνητικού σκάφους «Χόρα», που οδήγησε στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Βέρνης (1976), με το οποίο οι δύο χώρες αναλάμβαναν την υποχρέωση να μη διεξάγουν έρευνες στο Αιγαίο πέραν των χωρικών τους υδάτων, μέχρι να συμφωνήσουν στην παραπομπή του θέματος της οριοθέτησης στο Διεθνές Δικαστήριο. Έτσι «γκριζαρίστηκε» το Αιγαίο, όσον αφορά τις έρευνες για υδρογονάνθρακες. Μετά το 1981 η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου αμφισβήτησε την ισχύ του Πρωτοκόλλου της Βέρνης. Υποχρεώθηκε να την αποδεχτεί στις συνομιλίες του Νταβός με τον Τουργκούτ Οζάλ, μετά τη νέα κρίση του 1987 με το ερευνητικό πλοίο «Σισμίκ». Υπάρχει η εντύπωση ότι και οι δύο κρίσεις ήταν σκηνοθετημένες από την Τουρκία, με την υπόδειξη μεγάλης δύναμης.
Φάση δεύτερη: Αποτροπή επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια
Η Ελλάδα έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., με την οποία επέκταση λύνονται ως διά μαγείας όλα τα λεγόμενα ελληνοτουρκικά προβλήματα, αφού δε μένει πεδίο διεκδικήσεων στην Τουρκία. Η Τουρκία έβαλε ως στόχο να εκφοβίσει την Ελλάδα να μην επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., με αποκορύφωμα την ομόφωνη απόφαση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης στις 8 Ιουνίου 1995, με την οποία εξουσιοδοτούνταν εις το διηνεκές οι τουρκικές κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα, περιλαμβανομένων και των στρατιωτικών, εναντίον της Ελλάδας, σε περίπτωση που η τελευταία επέκτεινε τα χωρικά της ύδατα (αιγιαλίτιδα ζώνη) από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια.
Φάση τρίτη: Αμφισβήτηση κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου
Στις πρώτες δύο φάσεις στόχος ήταν τα κυριαρχικά δικαιώματα. Στη φάση αυτή μπήκε στο στόχαστρο η εθνική κυριαρχία νησιών, με αφορμή την κρίση των Ιμίων. Τότε η Τουρκία παρουσίασε τη θεωρία των «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, ισχυριζόμενη ότι στο Αιγαίο υπάρχουν 152 νησιά των οποίων η κυριαρχία δεν έχει καθοριστεί με διεθνή συνθήκη. Τη θεωρία αυτή στήριξαν και οι ΗΠΑ, αμφισβητώντας έως σήμερα την ελληνική κυριαρχία στα Ίμια, ενώ είναι γνωστό ότι τη νύχτα της κρίσης των Ιμίων η νομική υπηρεσία του State Department γνωμοδότησε πως τα Ίμια είναι ελληνικά.
Φάση τέταρτη: Ευθεία διεκδίκηση ελληνικών νησιών
Στη φάση αυτή, η Τουρκία έβαλε στο τραπέζι των διεκδικήσεών της το θέμα της «κατοχής από την Ελλάδα 18 τουρκικών νησιών και μιας βραχονησίδας». Η αμφισβήτηση των νησιών αυτών άρχισε ως πρωτοβουλία απόστρατων αξιωματικών, που πίεζαν την κυβέρνηση Ερντογάν να πάρει πίσω από την Ελλάδα τα «κατεχόμενα» νησιά. Σταδιακά το θέμα μπήκε στη ρητορική τής αξιωματικής αντιπολίτευσης και πλέον αποτελεί θέμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Φάση πέμπτη: Διαμελισμός του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου
Η Τουρκία επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει τα «κέρδη» των τεσσάρων προηγούμενων φάσεων, με το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο δεν αναγνωρίζει δικαιώματα στα νησιά σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, πέραν των χωρικών υδάτων (6 ν.μ.), και που μεθοδικά προσπαθεί να επιβάλει de facto, με συγκεκριμένες κινήσεις στο πεδίο, οι οποίες είναι:
-Αεροναυτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας με την επωνυμία «Γαλάζια Πατρίδα», οι οποίες διεξάγονται σε περιοχές που περιλαμβάνονται στον ομώνυμο χάρτη
-Υπογραφή συμφώνου οριοθέτησης ΑΟΖ – Υφαλοκρηπίδας με Λιβύη, το οποίο δεν αναγνωρίζει ΑΟΖ στην Κρήτη (!!!)
-Έρευνες του ερευνητικού σκάφους «Oruç Reis» επί τρεις μήνες σε ελληνική ΑΟΖ – Υφαλοκρηπίδα με βάση το Διεθνές Δίκαιο
-Γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου με πλωτά γεωτρύπανα
-Γεώτρηση σε μη οριοθετημένη περιοχή του γεωτρύπανου «Abdul Hamit Han»
-Σκόπιμη αποστολή εκατοντάδων τουρκικών αλιευτικών στα ύδατα της «Γαλάζιας Πατρίδας»
-Υπέρ-πτήσεις πάνω από νησιά, κατοικημένα και ακατοίκητα
-Συνεχής και επίμονη πίεση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου
-Διασύνδεση της κυριαρχίας των νησιών με το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης
-Παρουσίαση οθωμανικών συμβολαίων με βάση τα οποία φαίνονται ως τουρκικά τα νησιά του Αιγαίου, κυρίως της Δωδεκανήσου
Με δεδομένο λοιπόν πως η Τουρκία, στο πλαίσιο της αναθεωρητικής πολιτικής που σταθερά ακολουθεί, επιδιώκει την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λοζάνης, επιβάλλεται ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα.
*Ο Σάββας Καλεντερίδης (Βέργη Σερρών, 1960) είναι Έλληνας αξιωματικός εν αποστρατεία, πρώην πράκτορας της ΕΥΠ και μετέπειτα συγγραφέας και γεωστρατηγικός αναλυτής
