Του Martin C. Barry
[Επιμέλεια κειμένου
στα ελληνικά: Δημήτρης Ηλίας]
Κοιτάζοντας στο παρελθόν τα επιτεύγματα και την πολιτική κληρονομιά του πρώην Φιλελεύθερου Πρωθυπουργού, Robert Bourassa, είναι μερικές φορές λίγο δύσκολο να πιστέψουμε ότι στα μέσα της δεκαετίας του ’70 τον θεωρούσαν πολλοί ως την πιο κακή πολιτική προσωπικότητα στο Κεμπέκ.
Ως ηγέτης του PLQ – ένα κόμμα που πάντα προσπαθούσε να βρίσκεται στη μέση του πολιτικού φάσματος, ενώ προσπαθούσε να συμφιλιώσει και τα δύο άκρα – η πτώση του Μπουράσα ήταν σχεδόν αναπόφευκτη κατά τη διάρκεια αυτής της εξαιρετικά εθνικιστικής εποχής.
ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΟΥ ΞΥΡΑΦΙΟΥ
Βρέθηκε παγιδευμένος, μεταξύ των όλο και πιο ισχυρών σεπαρατιστικών δυνάμεων στο Κεμπέκ, που απαιτούσαν μεγαλύτερη προστασία για τη γαλλική γλώσσα και πολιτισμό, και την αγγλόφωνη μειονότητα, διαμαρτυρόμενη για την υποβάθμιση των δικαιωμάτων τους. Οι αγγλόφωνοι θα εγκαταλείψουν σε μεγάλο βαθμό τους Φιλελεύθερους το 1976 – επιτρέποντας στο PQ, για πρώτη φορά, να σχηματίσει κυβέρνηση.
Πολλές πτυχές της πολιτικής ζωής του Μπουράσα εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια ενός διαδικτυακού αφιερώματος που έκανε το PLQ σε ένα κανάλι τηλεδιάσκεψης Zoom το πρωί του Σαββάτου 16 Μαΐου, για μέλη του κόμματος και τους καλεσμένους τους.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ 50ΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ
Η εικονική συγκέντρωση σηματοδότησε την 50ή επέτειο της 29ης Απριλίου 1970 – η ημερομηνία κατά την οποία ο Robert Bourassa σχημάτισε τη πρώτη επαρχιακή του κυβέρνηση και, σε ηλικία 36 ετών, έγινε ο νεότερος πρωθυπουργός στην ιστορία του Κεμπέκ.
Ο Μπουράσα θα κέρδιζε τέσσερις εκλογές, αν και σε δύο διαφορετικά χρονικά διαστήματα – 1970-1976 και 1985-1994 – περιόδους που μερικές φορές αναφέρονται ως Μπουράσα Ι και ΙΙ.
Οκτώ κοντινοί του άνθρωποι (συμπεριλαμβανομένης της κόρης του, καθώς και ένας πρώην υπουργός Οικονομικών των Φιλελευθέρων) αναπόλησαν την εποχή που ζούσαν ή υπηρετούσαν μαζί με κάποιον που οι ιστορικοί θεωρούν έναν από τους πιο επιτυχημένους πολιτικούς ηγέτες που κυβέρνησαν ποτέ το Κεμπέκ.
Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων περιστατικών που θυμήθηκαν κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης: ο Guy Langlois, ο οποίος ήταν επικεφαλής προσωπικού του Bourassa στην πόλη του Κεμπέκ το 1970, θυμήθηκε τη στιγμή που αυτός και ο Bourassa έμαθαν για πρώτη φορά τα γεγονότα που θα πυροδοτούσαν την κρίση του Οκτωβρίου.
ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΟΥ JAMES CROSS
«Είχαμε πάει στη Νέα Υόρκη για να συναντήσουμε τον John Rockefeller», δήλωσε ο Langlois. [Ο Μπουράσα είχε ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να ζητήσει χρηματοδότηση για το τεράστιο υδροηλεκτρικό έργο του James Bay].
«Έτσι, επιστρέψαμε στο Μόντρεαλ και συναντηθήκαμε με τον Jérôme Choquette, τον Υπουργό Δικαιοσύνης, σε ένα ξενοδοχείο στην Cote de Liesse, όπου μας ενημέρωσε για την κατάσταση μετά την απαγωγή του James Cross».
Λίγο αργότερα, στο Σόρελ, περίπου 60 χιλιόμετρα ανατολικά του Μόντρεαλ, όπου ο Μπουράσα (ο οποίος είχε παντρευτεί στην πλούσια οικογένεια Σιμάρντ) θα περνούσε χρόνο με τη σύζυγό του και τους πεθερούς του, ο Σοκέτ τον ενημέρωσε μέσω τηλεφώνου, ότι ο υπουργός Εργασίας, Πιέρ Λαπόρτ, είχε επίσης απαχθεί και κρατιόταν όμηρος από το Front de Libération du Québec.
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Ο Langlois ανέφερε ότι, είπε στον αστυνομικό που φρουρούσε τον Μπουράσα, πως πρέπει να πάει να πάρει το πιστόλι που είχε αφήσει στο αυτοκίνητό του και να ζητήσει πρόσθετες αστυνομικές ενισχύσεις για να προστατεύσει τον πρωθυπουργό από επικείμενη τρομοκρατική απειλή.
Σύμφωνα με τον Langlois, ο Bourassa κάλεσε στη συνέχεια τον Πρωθυπουργό, Pierre Elliott Trudeau, στην Οτάβα και συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση του επαρχιακού υπουργικού συμβουλίου στο Queen Elizabeth Hotel στο Μόντρεαλ. «Αυτή ήταν η αρχή της κρίσης του Οκτωβρίου», είπε ο Langlois.
Η «ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ»
Η κόρη του Μπουράσα, η Μισέλ, ήταν μόλις 4 ετών όταν ξέσπασε η κρίση του Οκτωβρίου. Είπε ότι μπορεί ακόμα να θυμηθεί τη νύχτα όταν την ξυπνήσανε και τη βάλανε σε ένα αυτοκίνητο, μέρος αυτοκινητοπομπής που φρουρούσε αστυνομία μοτοσικλετών και την πήγανε σε ένα ασφαλές μέρος.
«Για μένα, η κρίση του Οκτωβρίου, νομίζω, ήταν ένα είδος απώλειας αθωότητας», είπε, υπενθυμίζοντας ότι περίπου την ίδια στιγμή, ήταν επίσης με τους γονείς της στο σαλόνι τους στο σπίτι, όταν το μανιφέστο FLQ διαβάστηκε στην τηλεόραση και θυμήθηκε όταν ανακοινώθηκε η είδηση για το θάνατο του Laporte.
Σε μια πιο χαρούμενη νότα, ο Ronald Poupart, ο οποίος ήταν διευθυντής επικοινωνιών του Bourassa και κάποτε ήταν επίσης ο εκτελεστικός διευθυντής του PLQ, υπενθύμισε αναμφίβολα το πιο υπερήφανο επίτευγμα του Bourassa και του Quebec Liberal – το έργο James Bay.
JAMES BAY PROJECT
Σύμφωνα με τον Poupart, ο Bourassa και η ηγεσία του PLQ έλαβαν τη συνειδητή απόφαση να ρίξουν φως στο προσκήνιο της ανακοίνωσης ως αισιόδοξη αντίθεση για τον αρνητικό αντίκτυπο που είχε η κρίση του Οκτωβρίου στο Κεμπέκ.
[Ο Μπουράσα εργαζόταν για το όραμά του, που ήταν το έργο James Bay, τουλάχιστον από το 1969, όταν ήταν ακόμα backbencher στο PLQ. Στη συνέχεια το έκανε αιχμή του δόρατος στην πλατφόρμα του για τη φιλελεύθερη ηγεσία, προτού κερδίσει τις εκλογές του 1970].
Κατά ειρωνικό τρόπο, σύμφωνα με τον Raymond Garneau, ο οποίος ήταν Πρόεδρος του Υπουργείου Οικονομικών στο υπουργικό συμβούλιο του Μπουράσα, το Parti Québécois, το οποίο είχε εκλέξει τον πρώτο του βουλευτή στην Εθνοσυνέλευση το 1970, ήταν κρίσιμο κατά τη συγκεκριμένη στιγμή τόσο μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων – προτιμώντας την πυρηνική ενέργεια.
«Φανταστείτε σήμερα, αν είχαμε επιλέξει να ξεκινήσουμε με την πυρηνική ενέργεια», σημείωσε ο Garneau. «Τι καταστροφή θα ήταν λόγω όλων των περιβαλλοντικών ανησυχιών».
ΜΠΟΥΡΑΣΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΙΚΙΑ
Πολλοί ακόμα θυμούνται τις σχέσεις που είχε η Ελληνική Παροικία την εποχή που κυβερνούσε ο Ρομπέρ Μπουράσα. Άτομα όπως η Ελένη Μπακοπάνου, η Κατερίνα Λυμπέρη, η Τασία Γιαννάκη, ο Ντένις Αρβανιτάκης, και περισσότερο απ’ όλους, ο τότε φιλελεύθερος βουλευτής, Χρήστος Σύρρος, είχαν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν από κοντά και να παίξουν καθοριστικό ρόλο στις σχέσεις αυτές.
«Ήταν ένας αξιόλογος και αξιοθαύμαστος πολιτικός ηγέτης, έτοιμος να ακούσει όλα τις γνώμες αλλά τελικά κατέληγε στη δικές του εκτιμήσεις και λύσεις», μας είπε ο Χρήστος Σύρρος. «Σπανίζουν η κλάση ηγεσίας σαν του Μπουράσα στις μέρες μας», κατέληξε ο πρώην βουλευτής και υπουργός.
