Φαίνεται ότι θα συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμη η συζήτηση για την έκταση των 12 ναυτικών μιλίων στην αιγιαλίτιδα ζώνη. Όταν, πρόσφατα, έγραψα αυτό το άρθρο, ανακάλυψα ότι τη θέση μου αμφισβητούσαν αρκετοί, ειδικοί και μη, χωρίς όμως να αναπτύξουν επαρκώς την επιχειρηματολογία τους.
Θεόδωρος Καρυώτης*
Στη συνέχεια επικοινώνησα με τρεις κορυφαίους διεθνολόγους, ειδικούς στο Δίκαιο της Θάλασσας από τις ΗΠΑ, την Αγγλία και τον Καναδά και η απάντηση που έλαβα συνοψίζεται ως εξής:
«Oι γραμμές βάσης είναι αυτές από τις οποίες εκκινεί η μέτρηση των θαλασσίων ζωνών. Η ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα μετράτε από τις γραμμές βάσης. Σαφώς μπορεί η Ελλάδα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μετά την οριοθέτηση. Αυτό όμως μπορεί να γίνει μόνο σε περιοχές που το δικαστήριο ορίσει ότι είναι δική της η ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα. Εάν πρόκειται για τουρκική υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, τότε η Ελλάδα δεν μπορεί να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της σε αυτές τις περιοχές».
ΧΑΡΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΟΖ. Πηγή: Global Marine Boundaries, General Dynamics, Herndon, Virginia, USA
Όπως φαίνεται από τον παραπάνω χάρτη, η έκταση της ΑΟΖ παραμένει η ίδια και δεν αλλάζει, εάν επεκταθεί η αιγιαλίτιδα ζώνη από τα 6 ναυτικά μίλια στα 12. Εάν το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δώσει πλήρη επήρεια σε όλα τα νησιά μας, οι γεωγραφικές συντεταγμένες θα είναι παρόμοιες με αυτές του ανωτέρω αμερικανικού χάρτη, που συντάχθηκε βάσει της μέσης γραμμής. Τέλος, υπάρχουν και ελάχιστες περιπτώσεις που το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έχει οριοθετήσει την αιγιαλίτιδα ζώνη κρατών, μόνο εάν του το ζητήσουν τα κράτη που έχουν προσφύγει στη Χάγη (περίπτωση Κατάρ-Μπαχρέιν).
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΑΟΖ ΜΕ ΚΥΠΡΟ
Είναι σε όλους γνωστό, και σε αυτούς που συμπαθούν και σε αυτούς που αντιπαθούν τη Χάγη, ότι το Διεθνές Δικαστήριο μπορεί να μη δώσει πλήρη επήρεια στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου. Αλλά αυτοί που δεν επιθυμούν αυτή τη λύση, δεν αντιλαμβάνονται ότι η Τουρκία θα είναι η χαμένη από μια τέτοια απόφαση, διότι θα υποστεί απώλειες στον υπόλοιπο θαλάσσιο χώρο. Γι αυτό η Άγκυρα, παριστάνοντας την Κίνα, δε θα αποδεχτεί αυτή την απόφαση της Χάγης.
Το παράξενο της υπόθεσης είναι ότι θα κλαίνε και Έλληνες, διότι δε δόθηκε πλήρη επήρεια (full effect) στην Στρογγύλη και έτσι δε θα διαθέτουμε θαλάσσια σύνορα με την Κύπρο. Αλλά, εάν θέλουν να βοηθήσουν ουσιαστικά την πατρίδα μας, θα πρέπει να καλέσουν την ελληνική κυβέρνηση να οριοθετήσει την ΑΟΖ μας με αυτή της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Μιχάλης Ιγνατίου μας είχε ενημερώσει, ότι ο αείμνηστος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος είχε στείλει τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Λιλλήκα στην Αθήνα για να συζητήσει την οριοθέτηση των ΑΟΖ των δυο κρατών, αλλά η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή απέρριψε αυτή την πρόταση απαντώντας στον Λιλλήκα: «Θέλεις να πάμε σε πόλεμο με την Τουρκία;».
Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις από τότε μέχρι σήμερα συνεχίζουν, για 15 ολόκληρα χρόνια, την ίδια τακτική, αρνούμενες να οριοθετήσουν την ΑΟΖ με το τραγικό νησί. Η τελευταία άρνηση ήρθε από τη σημερινή κυβέρνηση, στον υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκο Χριστοδουλίδη.
Επομένως, όλοι οι Έλληνες πατριώτες που συνεχίζουν να ενδιαφέρονται για το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης μας, καλόν θα ήταν να απαιτήσουν την οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στα δύο κράτη, που θα αποτελεί ταυτόχρονα και ΑΟΖ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Αθήνα, από το 1974, διακήρυττε ότι το Κυπριακό είναι το ύψιστο εθνικό θέμα, αλλά όσο περνούσαν τα χρόνια, το αποσύνδεσε από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο μόνος τρόπος να διορθωθεί η κατάσταση είναι να προχωρήσει η Αθήνα, εδώ και τώρα, στην οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Κύπρο.
*Ο Θεόδωρος Καρυώτης είναι ομότιμος καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημιακού Συστήματος Μέρυλαντ, ΗΠΑ. Διετέλεσε οικονομικός σύμβουλος της πρώτης κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου στην Πρεσβεία της Ουάσιγκτον και ήταν μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Θεωρείται ειδικός στο θέμα της ΑΟΖ (αποκαλείται ο «πατέρας της ΑΟΖ») και έχει γράψει άρθρα και βιβλία στα αγγλικά και ελληνικά γι αυτό το θέμα.
