Ανησυχία για σπάνια και φρικτή νευρολογική επιπλοκή
Σε μια θλιβερή ανατροπή για τη δημόσια υγεία, ο Καναδάς βιώνει τη χειρότερη έξαρση ιλαράς από το 1998, όταν η νόσος είχε επισήμως εξαλειφθεί. Μέχρι τις 12 Απριλίου 2025, είχαν καταγραφεί 914 επιβεβαιωμένα κρούσματα ιλαράς σε όλη τη χώρα, εκ των οποίων τα 804 βρίσκονται στην Οντάριο, καθιστώντας την επαρχία το επίκεντρο της κρίσης.
Οι γιατροί προειδοποιούν ότι, πέραν των γνωστών συμπτωμάτων, η ιλαρά ενέχει σοβαρούς και υποτιμημένους κινδύνους για το ανοσοποιητικό και το νευρικό σύστημα – ακόμα και χρόνια μετά τη φαινομενική ανάρρωση του ασθενούς.
Η Δρ. Michelle Barton, επικεφαλής της παιδιατρικής ομάδας λοιμωδών νοσημάτων στο London Health Sciences Centre, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της επιδημίας. Περιγράφει το πόσο απογοητευτικό είναι να βλέπει παιδιά να επιδεινώνονται, γνωρίζοντας ότι ο εμβολιασμός θα μπορούσε να έχει προλάβει τη μόλυνση.
Οι γιατροί όπως η Barton και η Dr. Cora Constantinescu από το Alberta Children’s Hospital κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα παιδιά με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, όπως οι ογκολογικοί ασθενείς. Η παραμικρή καθυστέρηση στη νοσηλεία μπορεί να αποβεί μοιραία.
Η κατάσταση δεν περιορίζεται μόνο στον Καναδά. Στις ΗΠΑ, δύο ανεμβολίαστα παιδιά χωρίς υποκείμενα νοσήματα πέθαναν από ιλαρά στο Τέξας, μεταξύ των οποίων και ένα 8χρονο κορίτσι. Οι αρχές αναφέρουν ότι το 97% των περιπτώσεων αφορούν άτομα μη εμβολιασμένα ή με άγνωστο εμβολιαστικό καθεστώς.
Η ιλαρά μεταδίδεται εύκολα μέσω αερομεταφερόμενων σωματιδίων και προκαλεί υψηλό πυρετό, εξάνθημα, βήχα, ερεθισμό στα μάτια και εξανθήματα, που ξεκινούν από το κεφάλι και κατεβαίνουν προς τα κάτω. Πέρα από αυτά, ο ιός καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, οδηγώντας σε πνευμονία, ωτίτιδες και δευτερογενείς λοιμώξεις. Σε περίπου μία στις 1.000 περιπτώσεις προκαλεί φλεγμονή του εγκεφάλου (εγκεφαλίτιδα), με επιπλοκές όπως σύγχυση, υπνηλία και επιληπτικές κρίσεις.
Ακόμη πιο τρομακτική είναι μια εξαιρετικά σπάνια αλλά φρικτή επιπλοκή που ονομάζεται υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα (SSPE). Πρόκειται για μια καθυστερημένη νευρολογική διαταραχή που εμφανίζεται 6 έως 10 χρόνια μετά την αρχική μόλυνση από ιλαρά. Η Δρ. Barton εξηγεί ότι ο ιός παραμένει λανθάνων στον εγκέφαλο και μπορεί να «ξυπνήσει», καταστρέφοντας τις περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη, την κίνηση και τη νοητική λειτουργία.
Η ανοσολόγος Dawn Bowdish από το McMaster University περιγράφει την πορεία του SSPE ως μια ύπουλη και αναπόφευκτα θανατηφόρα διαδικασία: αρχικά μαθησιακές δυσκολίες, ακολουθούμενες από σπασμούς, απώλεια γνωστικών ικανοτήτων και τελικά φυτική κατάσταση.
Παρότι η πιθανότητα εμφάνισης του SSPE εκτιμάται σε μία στις 10.000 περιπτώσεις, ο Dr. Dele Davies υπογραμμίζει ότι «οι στατιστικές δεν έχουν σημασία για εκείνη τη μητέρα που βλέπει το παιδί της να καταρρέει».
Οι ειδικοί επισημαίνουν, ότι η κατάσταση οφείλεται εν μέρει στη μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης. Στην Αλμπέρτα, για παράδειγμα, η συμμετοχή στον εμβολιασμό φτάνει μόλις το 50% σε ορισμένες κοινότητες. Η Constantinescu προτρέπει τους γονείς που έχουν εμβολιάσει τα παιδιά τους να μοιραστούν την απόφασή τους στα κοινωνικά δίκτυα, για να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη και να αποτρέψουν την περαιτέρω εξάπλωση.
Ο εμβολιασμός MMR (ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά) παραμένει εξαιρετικά ασφαλής και αποτελεσματικός, λένε οι γιατροί. Όχι μόνο σώζει ζωές, αλλά αποτρέπει και τη μακροπρόθεσμη αναπηρία. Οι θάνατοι από ιλαρά θεωρούνται πλήρως αποτρέψιμοι στον 21ο αιώνα, κι όμως η επιδημία του 2025 επαναφέρει την απειλή.
Η αναζωπύρωση της ιλαράς αποτελεί σαφή ένδειξη ότι η υγειονομική επαγρύπνηση δεν πρέπει να ατονήσει. Ο εμβολιασμός δεν είναι μόνο ατομικό δικαίωμα – είναι κοινωνική ευθύνη. Και σε μια χώρα όπως ο Καναδάς, με ισχυρό σύστημα υγείας και πρόσβαση σε εμβόλια, η επανεμφάνιση αυτής της νόσου αποτελεί σκληρή υπενθύμιση του τι διακυβεύεται, όταν η παραπληροφόρηση και η αμέλεια υπερισχύουν της επιστήμης.
