Ανάλυση: Σταύρος Λυγερός
Μπορεί η ρωσική επίθεση βορείως του Χαρκόβου να έχει ανακοπεί, αλλά οι Ρώσοι έχουν διασπάσει την ουκρανική άμυνα αρκετά νοτιότερα και προσεγγίζουν την πόλη Τορέσκ. Οι αλλαγές στα μέτωπα είναι μάλλον οριακές, αλλά η κατάσταση στην Ουκρανία γίνεται πιο επικίνδυνη για άλλους λόγους. Σε μία προσπάθεια να αποτρέψουν τη ρωσική νίκη, οι Δυτικοί διολισθαίνουν σε ολοένα και μεγαλύτερη εμπλοκή.
Είναι και επίσημο πλέον, ότι οι Ουκρανοί μπορούν με δυτικά όπλα να πλήττουν χωρίς περιορισμούς στόχους εντός της ρωσικής επικράτειας. Εκτός από τους πυραύλους βεληνεκούς εκατοντάδων χλμ., σε λίγο θα μπουν στον πόλεμο και τα F-16 που έχουν παραχωρήσει στο Κίεβο χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Σε αντίθεση με τις συστοιχίες πυραύλων που μπορούν να κρυφτούν, τα μαχητικά χρειάζονται αεροδρόμια και τα αεροδρόμια είναι ευάλωτα στους ρωσικούς βομβαρδισμούς.
Σύμφωνα με δυτικούς εμπειρογνώμονες, εάν τα F-16 σταθμεύσουν σε ουκρανικά αεροδρόμια θα έχουν πολύ μικρό προσδόκιμο επιβίωσης. Αυτός είναι ο λόγος που συζητείται ως λύση να σταθμεύουν σε αεροπορικές βάσεις σε Πολωνία και Ρουμανία κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, τα F-16 θα απογειώνονται από εκεί, θα πετάνε προς την ανατολική Ουκρανία από όπου και θα εκτοξεύουν πυραύλους εναντίον στόχων βαθιά στο εσωτερικό της Ρωσίας. Στη συνέχεια, θα προσγειώνονται για ταχύ ανεφοδιασμό σε ουκρανικά αεροδρόμια και θα επιστρέφουν στη βάση τους εκτός Ουκρανίας.
Σύμφωνα με το Δίκαιο του Πολέμου, όμως, οι βάσεις τους σε Πολωνία και Ρουμανία θεωρούνται νόμιμος στόχος της Ρωσίας. Με άλλα λόγια, μπορεί να τις βομβαρδίσει.
Όπως έχει αποδειχθεί από τα γεγονότα, όμως, η Μόσχα είναι συντηρητική και εξαντλεί όλα τα περιθώρια πριν προχωρήσει σε αντίμετρα, που ενδέχεται να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτη κλιμάκωση. Πριν, λοιπόν, βομβαρδίσουν αεροδρόμια σε Πολωνία και Ρουμανία, πιθανότατα οι Ρώσοι θα βομβαρδίσουν με τις γιγαντιαίες καταστροφικές βόμβες FAB 3000 τα ουκρανικά αεροδρόμια για να μην είναι ικανά να υποδεχθούν F-16 για ανεφοδιασμό. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, και να βομβαρδίσουν με πυραύλους πολωνικά και ρουμανικά αεροδρόμια, εάν τα F-16 αποδειχθούν σοβαρή απειλή.
ΜΠΛΟΦΑΡΕΙ Ο ΠΟΥΤΙΝ;
Δεδομένου, όμως, ότι πρόκειται για χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, πώς αυτό θα αντιδρούσε σε περίπτωση ρωσικού βομβαρδισμού; Θα θεωρούσε ότι μέλη του δέχονται επίθεση και – σύμφωνα με το άρθρο 5 – θα έσπευδε να τα συνδράμει και πώς; Απλώς θα παρείχε συστήματα αεράμυνας για την προστασία των πολωνικών και ρουμανικών αεροδρομίων ή και θα αναλάμβανε δράση ως Συμμαχία εναντίον της Ρωσίας;
Το δεύτερο, όμως, οδηγεί σε άμεση σύγκρουση ΝΑΤΟ-Ρωσίας που δυνητικά οδηγεί σε πυρηνικό πόλεμο.
Τα γεγονότα αποδεικνύουν, ότι ο Πούτιν αποφεύγει σπασμωδικές αντιδράσεις ακόμα κι όταν δέχεται προκλήσεις. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ενώ προειδοποιεί συχνά τη Δύση για τις συνέπειες των ενεργειών της, αποφεύγει να ορίσει ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές. Προφανώς, αποφεύγει για να μη δεσμευθεί ο ίδιος κατά τρόπο που να αυτοεγκλωβισθεί. Το «κόμμα του πολέμου» στη Δύση, όμως, εκλαμβάνει αυτή τη στάση του σαν υποχωρητικότητα, με αποτέλεσμα οι προειδοποιήσεις του να ερμηνεύονται σαν μπλόφα.
Έτσι, εδώ και αρκετό καιρό, το ΝΑΤΟ ροκανίζει τις ρωσικές κόκκινες γραμμές, χωρίς ακόμα σοβαρές αντιδράσεις εκ μέρους της Μόσχας. Παράδειγμα: Είναι κοινό μυστικό, ότι οι ουκρανικές επιθέσεις εναντίον στόχων στο εσωτερικό της Ρωσίας μόνο κατ’ όνομα είναι ουκρανικές. Οι Δυτικοί εντοπίζουν δορυφορικά ρωσικούς στόχους και καθοδηγούν τους δυτικούς πυραύλους. Οι Ουκρανοί απλώς πατάνε το κουμπί!
Η Μόσχα μπορεί να μην αντιδρά εν θερμώ, αλλά έχει κόκκινες γραμμές. Η περίπτωση της Ουκρανίας είναι, άλλωστε, χαρακτηριστική. Στο πραξικόπημα που έγινε στο Κίεβο το 2014 απάντησε με την προσάρτηση της Κριμαίας. Χρειάστηκε, όμως, να περάσουν χρόνια, με τις πολύνεκρες ουκρανικές επιθέσεις στο αποσχισθέν Ντονμπάς να συνεχίζονται και βεβαίως να εγγραφεί στην ατζέντα η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ για να πραγματοποιηθεί η ρωσική εισβολή.
ΤΟ «ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ»
Το «κόμμα του πολέμου» στο ΝΑΤΟ, λοιπόν, ερμηνεύοντας την επιφυλακτική στάση του Πούτιν, διαλαλεί ότι οι προειδοποιήσεις του είναι μπλόφα. Βλέποντας τις έστω και περιορισμένες προωθήσεις του ρωσικού στρατού στο ανατολικό μέτωπο, θεωρεί δικαιολογημένα ότι η ρωσική νίκη δε θα είναι μόνο ήττα του Κιέβου, αλλά και συνολικά της Δύσης. Γι’ αυτό και κλιμακώνει, εμπλεκόμενο ολοένα και περισσότερο στον πόλεμο, με το παντελώς αυθαίρετο επιχείρημα ότι «η παγκόσμια ασφάλεια επιβάλει τη νίκη στην Ουκρανία»!
Τι σημαίνουν άραγε αυτά τα λόγια; Εάν σπάσουν οι αμυντικές γραμμές των εξουθενωμένων ουκρανικών δυνάμεων πώς θα αντιδράσει το ΝΑΤΟ; Θα στείλει στρατό στο πεδίο για μία άμεση σύγκρουση με τους Ρώσους. Με τι σκοπό; Να τους συντρίψει; Ας υποθέσουμε ότι το μπορεί. Δε σκέφτονται άραγε στις δυτικές πρωτεύουσες, ότι εάν η Ρωσία (και οποιαδήποτε μεγάλη πυρηνική δύναμη) βρεθεί αντιμέτωπη με την ήττα σ’ αυτόν τον πόλεμο, θα χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά για να αποτρέψει ακριβώς την ήττα της; Καλές είναι οι ρητορικές κορώνες, που τείνουν να υποκαταστήσουν την Υψηλή Πολιτική, αλλά το «κόμμα του πολέμου» δεν απαντά για τα παραπάνω.
Πρόκειται για ακραία επικίνδυνη συμπεριφορά, επειδή το τωρινό chicken game αφορά τον πυρηνικό πόλεμο κι όχι μία παρτίδα πόκερ!
Ο πόλεμος δεν είναι υπαρξιακός μόνο για την Ουκρανία. Είναι και για τη Ρωσία. Από πού προκύπτει, λοιπόν, ότι θα υποκύψει σε τετελεσμένα; Ας σημειωθεί ότι το αντίστοιχο «κόμμα του πολέμου» στη Μόσχα πιέζει για να γίνει πιο χαλαρό το ρωσικό πυρηνικό δόγμα και ζητάει μία μικρή επίδειξη δύναμης με τακτικά πυρηνικά για να αναχαιτίσει το ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν προς το παρόν αρνείται και τα δύο.
Γιατί άραγε οι δυτικές ηγεσίες υποτιμούν την αποφασιστικότητα του Κρεμλίνου και δε λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις του; Στον παλιό Ψυχρό Πόλεμο οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν τη Σοβιετική Ένωση ως ισότιμο αντίπαλο στο πλαίσιο του κινδύνου αμοιβαίας καταστροφής. Ήταν ακριβώς αυτό που απέτρεψε τη σύγκρουση. Από το 1990 η Δύση θεωρεί τη Ρωσική Ομοσπονδία ηττημένη, την υποτιμά και επιδιώκει να την «κοντύνει» σε όλα τα επίπεδα. Μπορεί τώρα να μην υπάρχει η ιδεολογική σύγκρουση «καπιταλισμός – κομμουνισμός», αλλά παραμένει ατόφια η γεωπολιτική.
Η έλλειψη έμπρακτης αντίδρασης εκ μέρους της «γονατισμένης Αρκούδας» στα πρώτα κύματα επέκτασης του ΝΑΤΟ έχει εδραιώσει αυτή την τάση υποτίμησης στην Ουάσιγκτον, με αποτέλεσμα να αποχαλινωθεί και να υπερβεί τις αρχικές αναστολές της. Όπως, όμως, έχει πει και ο πρόεδρος Κένεντι, δεν πρέπει ποτέ να στριμώχνεις μία πυρηνική δύναμη. Η αλήθεια είναι ότι καλώς ή κακώς, δεν μπορεί να υπάρξει στρατηγική σταθερότητα διεθνώς, χωρίς σεβασμό των στρατηγικών συμφερόντων των μεγάλων πυρηνικών δυνάμεων.
