Βρετανικό χρώμα έχει η συνεχής παρασκηνιακή κινητικότητα, την οποία επιχειρεί να διατηρήσει το Φόρεϊν Όφις, σε μια περίοδο παρατεταμένου αδιεξόδου στο Κυπριακό. Και τούτο για να μη δημιουργηθεί κενό στις προσπάθειες αλλά πρωτίστως για να μην υπάρξουν πρωτοβουλίες από άλλους, τρίτους, που θα επηρεάσουν τους σχεδιασμούς του Λονδίνου.
Κώστας Βενιζέλος*
© slpress.gr
Στα πλαίσια αυτά μετέβη, την περασμένη εβδομάδα, στη Νέα Υόρκη ο αρμόδιος για το Κυπριακό στο Φόρεϊν Όφις, Ajay Sharma. Η παρουσία του τελευταίου στη Νέα Υόρκη έγινε και για το γεγονός ότι η αποχώρηση της απεσταλμένης του γ.γ. του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, έχει δημιουργήσει διπλωματικό κενό, το οποίο επιχειρεί να καλύψει η ομάδα Κυπριακού στο Φόρεϊν Όφις. Ο Βρετανός διπλωμάτης έσπευσε για τους λόγους αυτούς να συντηρήσει τις συζητήσεις και το ενδιαφέρον.
Ο Βρετανός αξιωματούχος, κατά την παραμονή του στην αμερικανική μεγαλούπολη, είχε συναντήσεις στη γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών και παρέθεσε γεύμα στους αναπληρωτές Μόνιμους Αντιπρόσωπους των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Πληροφορίες φέρουν το Βρετανό να είχε προγραμματίσει και μετάβαση του στην Ουάσιγκτον, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί κατά πόσο αυτό το ταξίδι πραγματοποιήθηκε, τελικά, μετά τη Νέα Υόρκη.
«ΣΥΝΙΔΡΥΤΕΣ» ΚΑΙ «ΣΥΝΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ»
Έχει, πάντως, ενδιαφέρον να αναφερθεί το αφήγημα, το οποίο ανέπτυξε στους συνομιλητές του ο κ. Ajay Sharma για το τι μέλλει γενέσθαι στο Κυπριακό. Το Φόρεϊν Όφις σε μια προσπάθεια να διατηρήσει μιας μορφής κινητικότητας ανακαλύπτει διάφορες «ιδέες», που παρουσιάζονται ως «τροφή για σκέψη». Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τις επαφές του στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, ο κ. Ajay Sharma ξεκάθαρα υποστήριξε την ανάγκη να παρουσιαστεί η ελληνοκυπριακή πλευρά πιο «ευέλικτη», ώστε να διευκολυνθούν και οι χειρισμοί της Άγκυρας.
Ο Βρετανός αξιωματούχος φέρεται να έχει αναφέρει πως στα πλαίσια αυτά θα μπορούσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αποστείλει επιστολή στον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, στην οποία να καθησυχάζονται οι «τουρκοκυπριακές ανησυχίες». Όπως συναφώς αναφέρεται από πλευράς του Φόρεϊν Όφις, στην επιστολή αυτή θα μπορούσε να γίνεται αναφορά πως Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι είναι «συνιδρυτές» και «συνιδιοκτήτες».
Η βρετανική θεώρηση είναι πως οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να αναγνωρίσουν τα «έμφυτα δικαιώματα» των Τουρκοκυπρίων, που θα παραπέμπουν στα θέματα της κυριαρχίας των «συνιδρυτών» της Κυπριακής Δημοκρατίας. Γίνεται αντιληπτό, πως η όλη ιδέα είναι πως θα πρέπει να προβεί σε μονομερή κίνηση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αποστέλλοντας την επιστολή και όταν απαντήσει ο Τατάρ – προφανώς όπως ελπίζουν – ικανοποιημένος με αυτά που θα διαβάσει, θα ανοίξει ο δρόμος για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
ΤΙ ΠΑΡΑΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΦΟΡΕΪΝ ΟΦΙΣ
Τόσο απλά θέτουν τα ζητήματα οι Βρετανοί, οι οποίοι πάντως, θεωρούν/επιμένουν –όπως προκύπτει από τη συνάντηση με τους πέντε του Συμβουλίου Ασφαλείας– πως είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά που θα πρέπει να κάνει τις κινήσεις με στόχο να σπάσει το αδιέξοδο και να βρεθούν τρόποι για επανάληψη της διαδικασίας. Βεβαίως, υπάρχει μια λεπτομέρεια την οποία υποβαθμίζει το Φόρεϊν Όφις.
Το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά για να επανέλθει σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης θα πρέπει να αναγνωριστεί εκ προοιμίου η «κυριαρχική ισότητα» και το «ίσο διεθνές καθεστώς». Αξιώσεις, που προφανώς και δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη διάρκεια του γεύματος που παρέθεσε ο κ. Sharma στους εκπροσώπους των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, επισήμανε πως το Λονδίνο τάσσεται ενάντια σε λύση δύο κρατών, σημειώνοντας ταυτόχρονα πως υποστηρίζει το μοντέλο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, που είναι –κατά την έκφρασή του– ένα ευέλικτο πλαίσιο.
Ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι στο Φόρεϊν Όφις αρέσκονται στις «εποικοδομητικές ασάφειες». Ο Βρετανός διπλωμάτης, ο οποίος είχε στο παρελθόν παρουσιάσει και φόρμουλα προς τους εμπλεκόμενους, ανέφερε στους συνομιλητές του πως πρέπει να αξιοποιηθούν τα όποια «ανοικτά παράθυρα ευκαιρίας» έχουν απομείνει. Υποστηρίζει πως θα πρέπει να αξιοποιηθεί και ο χρόνος ενόψει του γεγονότος ότι το 2023 είναι έτος εκλογών και στην Κύπρο αλλά και στην Τουρκία.
Ο ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΣ, Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ
ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Είναι σαφές, πως οι μόνοι που κινούνται στο Κυπριακό σε αυτή τη φάση είναι οι Βρετανοί, οι οποίοι επιμένουν να διατηρούν τα ηνία των παρασκηνιακών διεργασιών. Το γεγονός ότι δεν καταγράφονται αντιδράσεις σε όλα αυτά που κάνουν, προτάσσουν και παρουσιάζουν, φαίνεται ότι εκλαμβάνεται σαν οι υπόλοιποι να τους ανάβουν το «πράσινο φως» για να πρωταγωνιστούν.
Η αλλαγή σκυτάλης στα Ηνωμένα Έθνη στην Κύπρο πλησιάζει. Η απερχόμενη ειδική αντιπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού στο νησί, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, συνεχίζει τις αποχαιρετιστήριες επαφές της. Η αναχώρησή της τοποθετείται χρονικά στις 27 Νοεμβρίου. Ο αντικαταστάτης, Κόλιν Στιούαρτ, αναλαμβάνει καθήκοντα την 1η Δεκεμβρίου και σύμφωνα με πληροφορίες, θα ξεκινήσει τη διπλωματία του πήγαινε-έλα μέχρι να διοριστεί ο απεσταλμένος του γενικού γραμματέα στο Κυπριακό.
Κι αυτό θα γίνει μόλις ξεκαθαρίσουν οι όροι εντολής του. Επί τούτου επεξεργάζονται –ως συνήθως– διάφορες ιδέες οι Βρετανοί, οι οποίοι υποστηρίζουν πως δεν πρέπει οι εμπλεκόμενοι να κολλήσουν στον τίτλο του απεσταλμένου. Εάν, δηλαδή, θα είναι «ειδικός απεσταλμένος» ή όχι.
ΣΕ ΣΤΑΣΗ ΑΝΑΜΟΝΗΣ
ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΓΕΩΤΡΥΠΑΝΑ
Η προσοχή τόσο της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας, όπως και τρίτων, είναι στις κινήσεις της Άγκυρας στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος και της Κύπρου. Πέραν από την παρουσία του πολεμικού ναυτικού, τις ασκήσεις που πραγματοποιεί, είναι και ο στόλος των γεωτρύπανων και των ερευνητικών σκαφών, που προκαλούν «κινητικότητα». Ο στόλος αυτός μεγαλώνει –με την αγορά νέου γεωτρύπανου– ενώ την ίδια ώρα είναι σαφές πως οι εργασίες δε σταματούν. Και στη Μαύρη Θάλασσα, που σύμφωνα με την Άγκυρα έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Με βάση και τις δηλώσεις αξιωματούχων στην Άγκυρα, ο σχεδιασμός είναι πως με την επανέναρξη εργασιών από εταιρείες, που έχουν αδειοδοτηθεί σε θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, η κατοχική Τουρκία θα αποστείλει γεωτρύπανα και ερευνητικά στην περιοχή. Αυτό θα γίνει σε θαλασσοτεμάχια τα οποία αμφισβητεί η Τουρκία και σε εκείνα τα οποία ισχυρίζονται πως το ψευδοκράτος «αδειοδότησε» την τουρκική κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ για διενέργεια ερευνών. Είναι προφανές πως αυτές οι κινήσεις θα προκαλέσουν εντάσεις και θα επιβαρύνουν το κλίμα στην περιοχή.
*Ο Κώστας Βενιζέλος είναι δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης στην εφημερίδα Φιλελεύθερος της Κύπρου. Είναι συγγραφέας βιβλίων για το Κυπριακό και διδάκτορας σε θέματα Επικοινωνίας.
