Με την κατηγορηματική του τοποθέτηση ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, ο πρωθυπουργός κλείνει οριστικά την εκλογολογία και αποκλείει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, διαμορφώνοντας ένα νέο πολιτικό τοπίο, με ορίζοντα πλέον την επόμενη Άνοιξη.
Σπύρος Γκουτζάνης*
© slpress.gr
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ, δεν αρκέστηκε στο κατά συνθήκη ψεύδος όλων των πρωθυπουργών, αλλά ανέπτυξε τη συνολική του επιχειρηματολογία για το τέλος της τετραετίας. Είπε ο κ. Μητσοτάκης ότι «δεν ψάχνει για δημοσκοπικό ξέφωτο» και πρόσθεσε: «Παίρνω το ρίσκο της σταθερότητας κι αν αυτό έχει πολιτικό κόστος, ας έχει. Αλλά ξέρω ότι αυτή τη στιγμή το να οδηγήσουμε τη χώρα σε πρόωρες εκλογές με τη βόμβα της απλής αναλογικής, με μία απρόβλεπτη Τουρκία απέναντι μας, δεν πιστεύω ότι είναι πράξη εθνικά υπεύθυνη. Κι αν αυτό με οδηγήσει στο να έχω ένα πολιτικό κόστος, γιατί θα πρέπει να διαχειριστώ ένα δύσκολο χειμώνα, ας είναι έτσι».
Με την κατηγορηματική του τοποθέτηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης αιφνιδίασε ακόμη και τους δικούς του, πολιτικούς και δημοσιογράφους. Είναι δεδομένο ότι το τελευταίο δίμηνο είχε διαμορφωθεί κλίμα πρόωρων εκλογών το Σεπτέμβριο, με διαρροές από κύκλους του Μαξίμου, αλλά και με τις επαμφοτερίζουσες τοποθετήσεις του ίδιου του πρωθυπουργού που άφηνε το ζήτημα ανοικτό. Ενώ όμως ο Μητσοτάκης ήθελε να έχει ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα και τη δυνατότητα της τελικής επιλογής, οι πρόωρες εκλογές απέκτησαν δική τους πολιτική δυναμική, τείνοντας να εγκλωβίσουν ακόμη και τον ίδιο.
Υπουργοί, βουλευτές και κομματικός μηχανισμός, αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, έκαναν τους σχεδιασμούς τους για εκλογές το Σεπτέμβριο, δίνοντας μάλιστα και τις ημερομηνίες. Μετά τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού το πολιτικό τοπίο αλλάζει, καθώς κυβέρνηση και αντιπολίτευση θα αναπροσαρμόσουν τον πολιτικό τους σχεδιασμό με ορίζοντα πλέον την επόμενη Άνοιξη.
Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΥΛΑ
Το ερώτημα, γιατί άλλαξε άποψη ο κ. Μητσοτάκης, παραμένει. Σύμφωνα με μία εκδοχή, σχετίζεται με την εσωτερική αντιπαράθεση στο ευρύτερο σύστημα εξουσίας. Ένα τμήμα του επιχειρηματικού κατεστημένου που τον στηρίζει, προτιμά εκλογές στο τέλος της τετραετίας, για να κλείσουν οι δουλειές. Ένα άλλο τμήμα, που πέρα από τα επιχειρηματικά συμπεριφέρεται σαν πολιτικός συνδιαχειριστής της χώρας, προτιμούσε πρόωρες εκλογές και ανανέωση τετραετίας, με συντριπτικό χτύπημα κατά της μισητής «συριζαίας Αριστεράς».
Η λογική των πρόωρων εκλογών βασίζεται στην παραδοχή ότι «εφόσον πλησιάζει το τέλος της τετραετίας, εκλογές κάνεις όταν μπορείς να τις κερδίσεις». Ένας καλός λόγος για την αλλαγή στάσης του πρωθυπουργού, είναι εάν εκτιμά ότι ο κίνδυνος να χάσει τις εκλογές είναι αυξημένος. Τότε είναι λογικό να προτιμά την εξάντληση της τετραετίας.
Πάντως, μέχρι τώρα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κυβέρνηση προηγείται και ότι οι πιθανότητες το Σεπτέμβριο θα ήταν με το μέρος της, αν και το αποτέλεσμα δε θα ήταν βέβαιο, όπως π.χ. τον Ιούλιο του 2019. Ωστόσο, έχει εισέλθει σε περίοδο φθοράς και συνεχούς πτώσης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η πρόσφατη δημοσκόπηση της MRB δείχνει την ψαλίδα με τον ΣΥΡΙΖΑ στο 7%, τη ΝΔ στο 29,5% (να μη γράφει «3» μπροστά στο ποσοστό της) και να έχει αρνητική πρωτιά, με 40,5%, στο ερώτημα ποιο κόμμα δε θέλετε να κερδίσει, έστω και με μία ψήφο.
Παρότι στη σύγκριση με τον ΣΥΡΙΖΑ προηγείται, όπως και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έναντι του Αλέξη Τσίπρα, τα ποσοστά αρνητικής γνώμης είναι συντριπτικά για όλους τους επιμέρους τομείς πολιτικής. Με δεδομένο ότι η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια θα συνεχιστούν, ο χρόνος κυλά σε βάρος της, καθώς η κοινωνική δυσαρέσκεια θα ενταθεί και θα μεταφραστεί σε πολιτική αποδοκιμασία. Ο κύκλος της ακρίβειας στα βασικά καταναλωτικά αγαθά αναμένεται να κλείσει στο 40%, σε σχέση με την προ κρίσης περίοδο.
Η ενεργειακή κρίση θα οξυνθεί και είναι χαρακτηριστικό ότι ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, προετοιμάζουν τον πληθυσμό για καθιέρωση δελτίου στο φυσικό αέριο και στο ρεύμα, ενώ η Γαλλία κρατικοποιεί την επιχείρηση ενέργειας EDF, στην Ελλάδα ο κ. Σκρέκας διαβεβαιώνει ότι έχει τις λύσεις… Επιπλέον, η υπεροχή της ΝΔ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στη θετική αντιμετώπιση από τα ΜΜΕ και στην αρνητική αντίστοιχα του ΣΥΡΙΖΑ, που στρεβλώνει τους όρους του πολιτικού παιχνιδιού. Αλλά ακόμη και αυτό θα μειωθεί την προεκλογική περίοδο.
Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Όπως έκανε και στη Βουλή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έβαλε ξανά το θέμα της απλής αναλογικής ως το εκλογικό σύστημα που δημιουργεί συνθήκες αστάθειας. Η τοποθέτησή του ενισχύει σενάρια ότι είναι ανοιχτό το ζήτημα της αλλαγής του εκλογικού νόμου, ώστε μετά τις πρώτες εκλογές (που θα γίνουν με απλή αναλογική) να υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στη συνέντευξη του στον ΣΚΑΙ ο πρωθυπουργός δε φάνηκε «ζεστός» στο θέμα της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ. Άλλωστε και η δυναμική που αναπτύσσεται στο ΠΑΣΟΚ δεν ευνοεί.
Είναι σαφές, ότι όσο πλατιά και αν ερμηνευτεί η θέση του Νίκου Ανδρουλάκη, κυβέρνηση με σοσιαλδημοκρατικό χαρακτήρα με τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη πρώτο κόμμα, είναι αντίφαση εν τοις όροις. Άλλωστε ο κ. Ανδρουλάκης μιλά για άλλον πρωθυπουργό. Κάπως έτσι ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιστρέφει στη λογική της αυτοδυναμίας. Το εάν θα αντέξει το ΠΑΣΟΚ σε μία τέτοια τοποθέτηση είναι διαφορετικό θέμα.
Από τη στιγμή που αποκλείει τις πρόωρες εκλογές, ανοίγει εκ των πραγμάτων το θέμα ενός τελευταίου και ουσιαστικού – δομικού ανασχηματισμού, που θα φρεσκάρει το κουρασμένο κυβερνητικό σχήμα και θα διαχειριστεί τη δύσκολη κατάσταση μέχρι το τέλος της τετραετίας. Εννοείται ένας ανασχηματισμός, που δε θα εξαντληθεί σε μερικές μετακινήσεις. Σε αυτή την περίπτωση θα επισφραγίσει ότι θα εξαντλήσει την τετραετία.
Βέβαια, τίποτα δεν αποκλείει να αλλάξει άποψη και να αιφνιδιάσει περί το τέλος Αυγούστου, αν και μία τέτοια «κωλοτούμπα» θα έχει κόστος. Όπως σχολίαζε όμως παράγοντας του δημοσίου βίου «μία αλλαγή στάσης το Σεπτέμβριο μπορεί να έχει κόστος για τον ίδιο και την κυβέρνηση, αλλά θα είναι μικρότερο από το να εξαντλήσει την τετραετία».
Το ρίσκο της διαχείρισης του δύσκολου χειμώνα, στο οποίο αναφέρθηκε, δεν είναι βέβαια μόνο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά συνολικά για τη χώρα. Ο αντίλογος στο περί ρίσκου του πρωθυπουργού, από πολιτικούς αλλά και επιχειρηματικούς κύκλους, είναι ότι, καθώς θα απαιτηθούν δύσκολες αποφάσεις, ίσως θα ήταν υπεύθυνο να υπάρχει μία κυβέρνηση με νωπή εντολή και δίχως το φόβο της κατάρρευσης στις επόμενες εκλογές.
* Ο Σπύρος Γκουτζάνης είναι δημοσιογράφος. Από το 1990 έχει εργαστεί σε περισσότερα από 15 ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων, 90,2 Αριστερά στα fm, Φλας 9,61, Καθημερινή, Επενδυτής, Πρώτο Θέμα, Επίκαιρα, Δημοκρατία, ΕΡΤ, Star Chanell. Από το 2000 είναι πολιτικός και κυβερνητικός συντάκτης. Από το 2004 εργάζεται στο ΑΠΕ και από το 2016 μέχρι το Δεκέμβριο του 2018 παρουσίαζε την καθημερινή εκπομπή «Επί του Πιεστηρίου», στο Kontra Chanell.
