Ο «έρωτας» της Γερμανίας με την Τουρκία κρατά αρκετούς αιώνες και πρόκειται για ένα δεσμό που δύσκολα θα σπάσει – Ακόμη κι αν ο ένας παρτενέρ είναι… εκνευριστικός
Φανταστείτε ένα γερμανικό μπαρ της δεκαετίας του ΄70, με χαμηλό φωτισμό, τη φωνή της εμβληματικής Μάρλεν Ντίτριχ να τραγουδά το εμβληματικό «Λιλί Μαρλέν» σε ρυθμό βαλς κι ένα ζευγάρι να χορεύει. Φανταστείτε αυτό το ζευγάρι να είναι η Άνγκελα Μέρκελ και ο… Ταγίπ Ερντογάν, επιβεβαιώνοντας τις στενές σχέσεις που έχουν, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών.
Γράφει ο Βασίλης Σ. Κανέλλης
Ο «έρωτας» της Γερμανίας με την Τουρκία κρατά αρκετούς αιώνες και πρόκειται για ένα δεσμό που δύσκολα θα σπάσει. Ακόμη κι αν ο ένας παρτενέρ είναι… εκνευριστικός. Η Ιστορία άλλωστε έχει καταγράψει ότι η Τουρκία σε δύο Παγκοσμίους Πολέμους συντάχτηκε με το Βερολίνο, έστω κι αν αυτό δεν της βγήκε σε καλό.
Ο Ταγίπ Ερντογάν εδώ και μήνες, ξεκάθαρα απειλεί τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πότε με τους εκβιασμούς για το Μεταναστευτικό και πότε με τις προκλητικές ενέργειες σε βάρος δύο κρατών – μελών της ΕΕ, της Ελλάδας και της Κύπρου. Κι όμως, την ίδια στιγμή που ένα σκηνικό πολέμου πλανάται πάνω από την Ανατολική Μεσόγειο, ο πιο θερμός σύμμαχος της Τουρκίας είναι το Βερολίνο.
Εδώ και εβδομάδες προσπαθεί – κι έχει καταφέρει – να μπλοκάρει τις οικονομικές κυρώσεις της ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας. Επίσης, η Γερμανία βρίσκεται πάντα απέναντι σε κάθε προσπάθεια να «συμμορφωθεί» ο ανεξέλεγκτος Ερντογάν. Ενώ είναι σίγουρο ότι η Μέρκελ θα «ακυρώσει» και τα αιτήματα της Αθήνας για εμπάργκο στην πώληση όπλων προς την Τουρκία αλλά και για αναστολή της Τελωνειακής Ένωσης.
Κι αν πολλοί πιστεύουν ότι ο «έρωτας» των δύο είναι αποτέλεσμα γεωπολιτικών ισορροπιών, η αλήθεια κρύβεται και αλλού. Καλά γνωρίζοντες τις ελληνο-γερμανικές σχέσεις, τονίζουν ότι αφενός οι οικονομικοί δεσμοί των δύο χωρών δε μπορούν να σπάσουν γιατί… είναι πολλά τα λεφτά. Και αφετέρου, η Γερμανία δε θέλει επ’ ουδενί να αφήσει τη Γαλλία να πατήσει πόδι και να γίνει κυρίαρχος στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο Ε. Μακρόν διεκδικεί ηγεμονικό ρόλο, εξόν και η ευθεία στήριξη προς την Ελλάδα και ταυτόχρονα η σύγκρουση με τον Ερντογάν.
Το Βερολίνο παρακολουθεί με ανησυχία τη δραστηριοποίηση της Γαλλίας και κάνει τα πάντα ώστε να μπλοκάρει τα σχέδια ελέγχου της Μεσογείου από τους Γάλλους. Και φυσικά, ουδέποτε η Γερμανία θα έφευγε με κατεβασμένα χέρια από τη διεκδίκηση της κυριαρχίας στη Μεσόγειο, ειδικά τώρα που οι ΗΠΑ δείχνουν να κινούνται σε δεύτερο πλάνο.
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΤΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΛΑ
Ωστόσο, αυτό που δένει το Βερολίνο με την Άγκυρα με δεσμό… ζωής και θανάτου, είναι τα λεφτά. Οι οικονομικές σχέσεις των δύο συμμάχων, από την εποχή που Γερμανία και Τουρκία ήταν αυτοκρατορίες, είναι πολύ δυνατές.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΕΛΙΑΜΕΠ με στοιχεία του ΟΗΕ, το 2019 η Γερμανία ήταν πρώτη στη λίστα με τις χώρες προορισμούς τουρκικών προϊόντων. Δηλαδή η Τουρκία έκανε εξαγωγές ύψους 16,6 δισ. ευρώ γεμίζοντας τη γερμανική αγορά με… Made in Turkey. Δεύτερη αγορά είναι η βρετανική με 11,2 δισ. ευρώ, κάτι που αποδεικνύει γιατί και οι Βρετανοί είναι «χαλαροί» με την τουρκική προκλητικότητα. Οι Τούρκοι εξάγουν κυρίως εξαρτήματα αυτοκινήτων και υφάσματα.
Από την άλλη, η Γερμανία εξάγει προϊόντα ύψους 19,2 δισ. ευρώ προς την τουρκική αγορά. Τα γερμανικά προϊόντα που πηγαίνουν στην Τουρκία είναι μηχανήματα, οχήματα, φάρμακα, ηλεκτρικές συσκευές, υλικά για σιδηρόδρομους κ.λπ. Κανείς φυσικά δεν ξεχνά τα εξοπλιστικά προγράμματα για την προμήθεια όπλων από τη Γερμανία που είναι δύσκολο να εκτιμηθούν, καθώς πολλά από τα κονδύλια είναι μυστικά. Συνολικά, ο φανερός όγκος εμπορίου μεταξύ των 2 χωρών ξεπερνά τα 40 δισ.
Υπάρχουν και άλλα εντυπωσιακά οικονομικά στοιχεία που ενώνουν τις δύο χώρες. Την περίοδο 2008-2018 οι άμεσες ξένες επενδύσεις προς την Τουρκία με γερμανική σφραγίδα ήταν περίπου 2,5 δισ. ευρώ. Επίσης, περί τις 80 χιλιάδες γερμανο-τουρκικές επιχειρήσεις λειτουργούν σε γερμανικό έδαφος, κάνουν ετήσιο τζίρο πάνω από 50 δισ. ευρώ και απασχολούν περίπου 500 χιλιάδες άτομα. Και παράλληλα, 7.500 γερμανικές επιχειρήσεις έχουν σημαντική δραστηριότητα στα τουρκικά εδάφη.
Ποιος ξεχνά επίσης, ότι πάνω από 3 εκατομμύρια πολίτες τουρκικής καταγωγής ζουν και εργάζονται στη Γερμανία. Μάλιστα, από το 2001 και μετά, με τη μεταρρύθμιση Σρέντερ, οι περισσότεροι από τους τούρκους μετανάστες πήραν υπηκοότητα κι έχουν δικαίωμα ψήφου, αλλάζοντας τα πολιτικά δεδομένα στη χώρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γερμανία υπάρχουν 3 μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, 16 μέλη του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, 48 μέλη Κοινοβουλίων Κρατιδίων και 423 μέλη Δημοτικών Συμβουλίων που είναι τουρκικής καταγωγής.
Σε ένα κλίμα απόλυτης οικονομικής εξάρτησης της μίας χώρας από την άλλη, με 3 εκατ. Τούρκους –και μάλιστα ψηφοφόρους– στη Γερμανία, και με την Καγκελαρία να επιδιώκει διαχρονικά την ισχυρή παρουσία της στη Μεσόγειο, είναι αδιανόητο να περιμένει κανείς διάρρηξη των σχέσεων.
Δημιουργείται δε ένα αδιαπέραστο «γερμανικό τείχος» απέναντι στις ελληνικές θέσεις που δε μπορεί να σπάσει. Ακόμη κι αν η Τουρκία έχει ξεφύγει και ο Ταγίπ Ερντογάν απειλεί το δυτικό τρόπο ζωής. Η Γερμανία έχει ανάγκη την Τουρκία και το αντίθετο. Επομένως, το να παραβλέπεις ότι ο παρτενέρ σου στο βαλς είναι «διεθνής ταραξίας» είναι αυτονόητη αποδοχή μιας κατάστασης, που δύσκολα θα αλλάξει τα επόμενα χρόνια.
