Μπροστά σε ένα νέο κύμα έκρηξης της ανεργίας αναμένεται να βρεθεί η ελληνική αγορά εργασίας, αμέσως μετά τη λήξη των μέτρων πρόνοιας που έχει λάβει η κυβέρνηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων και την προστασία της απασχόλησης.
Το μέγεθος της ύφεσης, η δραματική πτώση της κατανάλωσης και η πρωτοφανής κρίση στον τουρισμό, συνηγορούν για ένα πολύ δύσκολο Φθινόπωρο και η κυβέρνηση ωθείται στην επαναθεσμοθέτηση παλαιών μέτρων και τη λήψη νέων, προκειμένου να στηρίξει την αγορά, για όσο αυτά διαρκούν. Όμως, τόσο οι επιχειρηματίες όσο και το οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν καλά, πως με επιδόματα δε λύνεται το πρόβλημα και ότι αμέσως μετά τη λήξη των μέτρων αυτών, θα υπάρξει αύξηση των απολύσεων.
Η πρωτοφανής αύξηση της ανεργίας μέσα σε λίγους μήνες, όσο πρωτοφανής είναι άλλωστε και η κατάσταση που βιώνει η χώρα εν μέσω της παγκόσμιας πανδημίας του κορωνοϊού, με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ανεργία τον Ιούνιο και την αύξησή της κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες από το Μάρτιο, κάθε άλλα παρά εφησυχασμό μπορεί να προκαλεί.
Από το Μάρτιο που εμφανίστηκε το πρώτο κρούσμα Covid-19, ελήφθησαν από την κυβέρνηση τα πρώτα μέτρα και οδηγηθήκαμε στο lockdown έως και τον Ιούνιο, μήνα που τυπικά ξεκίνησε το άνοιγμα των ξενοδοχείων και η ιδιότυπη τουριστική περίοδος, χάθηκαν 183.000 θέσεις εργασίας. Έτσι, το ποσοστό ανεργίας από το 14,4% το Μάρτιο εκτινάχθηκε στο 18,3% τον Ιούνιο, ήτοι αύξηση της ανεργίας κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες. Πρόκειται για μία αύξηση που υπερβαίνει το 30%.
Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ στο μηνιαίο οικονομικό του δελτίο, στη δραματική μείωση των απασχολούμενων θα πρέπει να προστεθεί και ο δραστικός περιορισμός του χρόνου απασχόλησης όσων παραμένουν εντός της αγοράς εργασίας, εξαιτίας της στροφής στις ευέλικτες μορφές απασχόλησης (περίπου 50% των νέων θέσεων εργασίας) και των μέτρων αναστολής. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει και ο ΟΟΣΑ στην πρόσφατη έκθεσή του, η επίπτωση της κρίσης πανδημίας στη μείωση του εργάσιμου χρόνου είναι 10 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι ήταν στην κρίση του 2007-2008. Για να υπογραμμίσει το ΙΝΕ ΓΣΕΕ ότι οι δραματικές αυτές εξελίξεις στο μέτωπο της απασχόλησης και των σχέσεων εργασίας, θα έχουν ως αποτέλεσμα τη σοβαρή μείωση των μισθών και του διαθέσιμου εισοδήματος.
ΠΩΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ
Σήμερα, με τα μέτρα κυρίως της αναστολής συμβάσεων και του προγράμματος Συν-Εργασία να «τρέχουν» και πιθανότατα να διαρκέσουν έως το τέλος του χρόνου, τα επίπεδα προστασίας των εργαζόμενων από απολύσεις είναι τρία.
Οι εργαζόμενοι που έχουν τεθεί σε αναστολή σύμβασης αλλά και το σύνολο των εργαζόμενων σε μια επιχείρηση – εργοδότη που έχει κάνει χρήση του μέτρου της αναστολής, προστατεύονται από τις απολύσεις, καθ’ όλη την διάρκεια της αναστολής αλλά και για 30 ημέρες μετά. Να σημειωθεί ότι βάσει των θεσμοθετημένων μέτρων οι αναστολές συμβάσεων «τρέχουν» ήδη από το Μάρτιο και έως το Σεπτέμβριο, ενώ με το υπό ψήφιση νομοσχέδιο θα μπορούν να ισχύσουν και τον Οκτώβριο. Η κυβέρνηση δέχεται εισηγήσεις για συνέχιση του μέτρου τουλάχιστον έως το τέλος του έτους ή ακόμη και έως το Μάρτιο του 2021, όμως οι αποφάσεις του οικονομικού επιτελείου θα λαμβάνονται ακόμη κι ανά μήνα, με βάση την πορεία της πανδημίας, καθώς γνωρίζουν ότι μόλις η επιδότηση των 534 ευρώ σταματήσει, θα υπάρξει έκρηξη απολύσεων.
Το δεύτερο επίπεδο προστασίας αφορά εργαζόμενους που εντάσσονται στο μηχανισμό «Συν-Εργασία». Εδώ βέβαια, η προστασία αρχίζει με το πρόγραμμα και τελειώνει με την ολοκλήρωσή του. Αφορά δε, μόνο τους εργαζόμενους που έχουν ενταχθεί στο μηχανισμό μειωμένης εργασίας και αντίστοιχα μερικής επιδότησης από το κράτος του μισθού που «χάνεται», και όχι το σύνολο των εργαζόμενων σε μια επιχείρηση. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι προστατεύονται οι ίδιοι για το χρονικό διάστημα που είναι ενταγμένοι στο πρόγραμμα, όχι όμως και οι συνάδελφοί τους.
Το τρίτο επίπεδο αφορά τους εργαζόμενους σε εποχικές επιχειρήσεις, που έλαβαν 100% επιδότηση εισφορών. Αυτοί προστατεύονται από τις απολύσεις έως τις 30 Σεπτεμβρίου που διαρκεί η επιδότηση, ή έως 15 Οκτωβρίου στην περίπτωση που εντάχθηκαν στο μηχανισμό «Συν-Εργασία».
Τις προηγούμενες ημέρες με ξεχωριστές αποφάσεις, το υπουργείο Εργασίας προχώρησε σε διευκρινήσεις και αλλαγές ως προς το μέγεθος της προστασίας, με αποτέλεσμα κάποιες επιχειρήσεις να μπορούν να απολύουν εργαζόμενους, ακόμα και αν έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Συν-Εργασία» ή στο καθεστώς αναστολών συμβάσεων.
Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές που προκύπτουν στη λειτουργία των ανωτέρω μέτρων και «ανοίγουν την πόρτα» για απολύσεις, είναι οι εξής: Επιχειρήσεις εποχικής λειτουργίας, που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του τουρισμού, οι οποίες έχουν κάνει χρήση του μέτρου της αναστολής σύμβασης εργασίας, είτε για ένα μέρος είτε για το σύνολο των εργαζομένων τους, στην περίπτωση, που διακόψουν τις εργασίες τους, ακόμα και πριν από την ολοκλήρωση της θερινής τουριστικής περιόδου, έχουν δικαίωμα να καταγγείλουν τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τους. Οι καταγγελίες αυτές λοιπόν, δε θεωρούνται άκυρες, ακόμα και αν πρόκειται για εργαζόμενους που τέθηκαν σε αναστολή εργασίας. Για τις ίδιες επιχειρήσεις δεν ισχύει η υποχρέωση να διατηρήσουν για χρονικό διάστημα 30 ημερών μετά τη λήξη των αναστολών σύμβασης, τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας. Οι εργαζόμενοι που θα βρεθούν στην ανωτέρω κατάσταση, θα έχουν δικαίωμα αποζημίωσης ειδικού σκοπού για όσο χρόνο απομένει από την καταγγελία της σύμβασής τους και μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου. Προϋπόθεση βέβαια, είναι να μην εργάζονται σε άλλον εργοδότη. Επίσης, εργαζόμενοι ορισμένου χρόνου, των οποίων η σύμβαση λήγει μετά την 30ή Ιουνίου ή εργαζόμενοι που στις 30 Ιουνίου βρίσκονταν σε αναστολή δε συγκαταλέγονται στο προσωπικό που προστατεύεται ως προς την υποχρέωση του εργοδότη να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό προσωπικού._
