Αυτό που συνέβη πριν ένα χρόνο τέτοιες ημέρες στον Έβρο, δεν ήταν προσφυγικό – μεταναστευτικό πρόβλημα. Επρόκειτο για μία οργανωμένη από το τουρκικό κράτος εισβολή αμάχων και όχι μόνο.
Σταύρος Λυγερός*
Αναμφίβολα, στόχος της συντριπτικής πλειονότητας όσων πολιορκούσαν τα ελληνικά σύνορα και επιχειρούσαν να προσεγγίσουν τα νησιά, ήταν να κάνουν ένα βήμα προς τον τελικό προορισμό, που είναι ο «παράδεισος» της Ευρώπης.
Αυτό, ωστόσο, δεν ακυρώνει το γεγονός, ότι ο Ερντογάν έχει εργαλειοποιήσει τους μετανάστες με διπλό στόχο:
-πρώτον να καταπονήσει και εάν είναι δυνατόν να «αλώσει» την Ελλάδα και
-δεύτερον να εκβιάσει την ΕΕ
Η τακτική αυτή δεν είναι καινούρια. Εφαρμόζεται εδώ και πολύ καιρό. Μέχρι τώρα, όμως, η Άγκυρα τηρούσε κάποια προσχήματα. Μεθόδευε τη διοχέτευση μεταναστών στην ελληνική επικράτεια μέσω των νησιών και του Έβρου σε μικρότερες ή μεγαλύτερες δόσεις.
Η τακτική αυτή θύμιζε λίγο τη γνωστή ιστορία με το βάτραχο στην κατσαρόλα. Η Ελλάδα θύμιζε μέχρι τώρα το βάτραχο που δεν πήδαγε έξω από την κατσαρόλα, επειδή η Τουρκία ζέσταινε σιγά – σιγά το νερό. Εάν συνέχιζε έτσι, τελικώς ο βάτραχος ίσως γινόταν βραστός, όπως στην ιστορία. Με το σιγά – σιγά συνηθίζει να μην αντιδρά, με αποτέλεσμα να μη λειτουργεί το ένστικτο αυτοσυντήρησης.
Ο Ερντογάν έκανε το λάθος και πρέπει ως Έλληνες να θεωρούμε τον εαυτό μας τυχερό γι’ αυτό. Έχοντας συνηθίσει να αντιδρά κλιμακώνοντας και έχοντας μέχρι τώρα συνηθίσει να κερδίζει πόντους από την εκάστοτε κλιμάκωση, εφάρμοσε αυτή την τακτική και τότε. Έτσι, αντί να συνεχίσει να μας στέλνει σε δόσεις τους μετανάστες, οργάνωσε τη μαζική μεταφορά τους στον Έβρο και στα μικρασιατικά παράλια, προκειμένου να πραγματοποιήσει μία ολομέτωπη μαζική εισβολή. Με άλλα λόγια, μάς έριξε καυτό νερό και μας υποχρέωσε να πηδήξουμε έξω από την κατσαρόλα, όπως θα έκανε και ο βάτραχος.
Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ
Καταργώντας τα προσχήματα και εξαπολύοντας ανοικτά πλέον αυτόν τον υβριδικό πόλεμο, ο Ερντογάν υποχρέωσε την ελληνική κοινή γνώμη να αφυπνισθεί και τον ίδιο τον Μητσοτάκη να κάνει την υπέρβασή του. Είχαν προηγηθεί οι εμφύλιες συγκρούσεις των νησιωτών με τα ΜΑΤ, οι οποίες είχαν καταδείξει ότι οι νησιώτες (και όχι μόνο) είχαν φθάσει στα όριά τους. Προετοίμασε το έδαφος και η τότε -στα πρώτα βήματά της- πανδημία και έτσι όταν η Τουρκία έστειλε τα πλήθη στον Έβρο, η απόφαση για σφράγισμα των συνόρων παγιώθηκε.
Στην πραγματικότητα, ο πρωθυπουργός διέβη τότε το δικό του Ρουβικώνα. Έδωσε εντολές που το 2019 θα τις αρνιόταν μετά βδελυγμίας. Είναι ξεκάθαρο ότι ο Μητσοτάκης υποχρεώθηκε από τις περιστάσεις να εγκαταλείψει τα ιδεολογήματα του και να κάνει αυτά που έπρεπε να είχε κάνει από το καλοκαίρι του 2019. Κάλλιο αργά, όμως, παρά ποτέ. Προφανώς, λειτούργησε το ένστικτο πολιτικής αυτοσυντήρησης, δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων, υπό την πίεση των γεγονότων, υιοθέτησε μία λογική αντίστασης σ’ εκείνη την ιδιότυπη αλλά διόλου ακίνδυνη εισβολή.
Η αλήθεια είναι ότι έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, η κυβέρνηση δεν είχε περιθώρια υποχώρησης. Εάν άνοιγε τα σύνορα, η βόρεια Ελλάδα θα κατακλυζόταν όχι μόνο από όσους βρίσκονταν τότε στον Έβρο, αλλά και από δεκάδες ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες που με μαθηματική ακρίβεια θα ακολουθούσαν. Προφανώς, κάποιοι θα κατάφερναν να περάσουν προς Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία, αλλά η συντριπτική πλειονότητα θα εγκλωβιζόταν στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σε «βόμβα» στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας.
Σε μία τέτοια περίπτωση, το ενδεχόμενο συγκρούσεων μεταξύ Ελλήνων και μεταναστών θα καθίστατο από πολύ πιθανό έως σχεδόν αναπόφευκτο. Ο Ερντογάν θα είχε καταφέρει όχι απλώς να καταπονήσει, αλλά και να βάλει φωτιά στην Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, ο Μητσοτάκης δεν είχε τότε οδό υποχώρησης. Εάν υποχωρούσε θα προκαλούσε καταστροφικό πλήγμα στη χώρα, με αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση, εάν όχι την ανατροπή της κυβέρνησής του.
Η ΠΡΩΤΗ ΠΡΑΞΗ
ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
Όλα αυτά που συνέβησαν από τέλη Φεβρουαρίου μέχρι το Μάρτιο 2020 στον Έβρο και στα νησιά, ήταν στην πραγματικότητα η πρώτη πράξη του τουρκικού σχεδίου. Εάν δεν προσέκρουε στη σθεναρή ελληνική αντίσταση, ο Ερντογάν πιθανότατα θα έσπρωχνε μαζικά μετανάστες και στα μικρά νησιά που έχουν πλημμελή φύλαξη, όπως είναι και το στρατηγικής σημασίας Καστελόριζο. Η ευρωτουρκική Κοινή Δήλωση του Μαρτίου 2016 είχε ήδη γίνει κουρέλι από την Άγκυρα.
Από τότε, το Βερολίνο επιχειρεί να ξαναζωντανέψει την κοινή δήλωση – ζόμπι και να επαναφέρει τα πράγματα στην κατάσταση που βόλευε -και συνεχίζει να βολεύει- τους βορειοευρωπαίους εταίρους. Για το σκοπό αυτό, όχι μόνο έχει αποφύγει επιμελώς να ασκήσει την οποιαδήποτε κριτική στην τακτική του Ερντογάν να εργαλειοποιεί τους μετανάστες – πρόσφυγες, αλλά και να δίνει σε κάθε ευκαιρία εύσημα στην Τουρκία! Περιττό να πούμε ότι για το ρόλο της Ελλάδας η Μέρκελ είναι πολύ τσιγγούνα.
Τελικώς, η σθεναρή ελληνική αντίσταση, σε συνδυασμό με το φούντωμα της πανδημίας, υποχρέωσε την Άγκυρα, αλλά και τους ίδιους τους μετανάστες – πολιορκητές να κάνουν πίσω. Στην πραγματικότητα, εξαπολύοντας η Τουρκία εκείνον τον υβριδικό πόλεμο, υποχρέωσε την Ελλάδα να τεθεί σε κατάσταση εκτάκτου εθνικής ανάγκης και να λάβει δραστικά μέτρα.
Όσο η Ελλάδα μετατρεπόταν σε ένα απέραντο hot spot οι Ευρωπαίοι είχαν βολευτεί. Από τις αρχές του 2016, όταν έκλεισαν το βαλκανικό διάδρομο, η ΕΕ ουσιαστικά άφησε την Ελλάδα εκτός της προστατευμένης ζώνης.
Το πραγματικό ευρωπαϊκό σύνορο είναι στα βόρεια σύνορά μας, όχι στον Έβρο και στο Αιγαίο.
Η δε FRONTEX στο Αιγαίο λειτουργεί όλα αυτά τα χρόνια ως μηχανισμός υποδοχής και όχι αποτροπής της παράνομης εισόδου μεταναστών. Ευτυχώς, τον τελευταίο χρόνο αυτό έχει αλλάξει και είναι ίσως η μόνη θετική κληρονομιά που μας άφησε η μάχη του Έβρου. Οι εισροές μεταναστών, ειδικά στα νησιά, έχουν συρρικνωθεί.
*Ο Σταύρος Λυγερός έχει εργασθεί σε εφημερίδες (για 23 χρόνια στην Καθημερινή), ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Σήμερα είναι πολιτικός – διπλωματικός σχολιαστής στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN και διευθυντής του ιστότοπου SLpress.gr. Συγγραφέας 16 βιβλίων. Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.
