Γράφει ο Βασίλης Γαλούπης
© dimokratia.gr
Μην ασχολείσαι με το τι έκανε η πατρίδα για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ γι’ αυτήν, είναι η πασίγνωστη ρήση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζον Κένεντι, η οποία θα πρέπει να αποτελεί το παράδειγμα για τους σύγχρονους Έλληνες, αν ποτέ θέλουμε να φέρουμε ξανά την Ελλάδα εκεί που της αρμόζει. Σε αυτό το πλαίσιο η τεράστια προσωπικότητα του Στέλιου Κυριακίδη, του άγνωστου Έλληνα που έκανε τόσο πολλά με έναν τόσο μοναδικό τρόπο, φαντάζει τόσο πολύ επίκαιρη…
Ο Στυλιανός (Στέλιος) Κυριακίδης γεννήθηκε στην Πάφο στις 4 Μαΐου 1910. Πάνω από έναν αιώνα πια. Φτωχόπαιδο ήταν και κάποια στιγμή ξεκίνησε τον αθλητισμό στη Λεμεσό. Του άρεσε να τρέχει από πιτσιρίκι. Κατάφερε, μάλιστα, να πάρει μέρος ως δρομέας με την ελληνική εθνική ομάδα στους ολυμπιακούς αγώνες του 1936!
Αγροτόπαιδο, με έρωτα για τον αθλητισμό και ταλέντο, από το 1934 τα μαζεύει και μετακομίζει στο Χαλάνδρι. Έπιασε δουλειά στη ΔΕΗ (τότε Ηλεκτρική Εταιρεία) και πήγαινε να μετράει τα ρολόγια στα σπίτια του κόσμου για να βγάλει το μεροκάματο.
Τα μπλεξε ο πόλεμος μετά. Υπέφερε ο κόσμος. Έτσι κι αυτός, έτσι και η οικογένειά του. Το 1940 έκοψε το τρέξιμο και κοίταξε μόνο να ζήσει. Πείνα! Έβλεπε τους παλιούς του συναθλητές, εκείνη τη μεγάλη ομάδα του 1930, να λιμοκτονούν ή να τους σκοτώνει ο γερμανικός κατοχικός στρατός. Παντρεύτηκε, έκανε παιδιά, τέλειωσε η Κατοχή, άρχισε η φαγωμάρα του Εμφυλίου. Αδερφός να σκοτώνει αδερφό εκείνα τα μαύρα χρόνια.
ΠΟΥΛΗΣΕ ΤΑ ΜΙΣΑ ΕΠΙΠΛΑ
ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΕΙ ΝΑ ΤΡΕΞΕΙ!
Παίρνει τη μεγάλη απόφαση το 1946 να ξανατρέξει. Λίγη προπόνηση, ελάχιστο φαγητό από τους γείτονες, δύσκολα χρόνια. Ήθελε να πάει στην Αμερική. Στη Βοστώνη. Στο φημισμένο μαραθώνιο! Ελπίζοντας ότι και μόνο με την παρουσία του θα μπορέσει να ευαισθητοποιήσει τους Αμερικάνους για να βοηθήσουν το λαό μας που τα περνούσε δύσκολα όσο ποτέ άλλοτε.
Πώς, όμως, να αγοράσει εισιτήριο για την Αμερική; Με τι λεφτά; Μαζεύει και πουλάει τα μισά έπιπλα του σπιτιού. Πιάνει πέντε δραχμές στο χέρι, του δίνουν με τα πολλά και κάμποσα ακόμα από τη δουλειά του και πάει και βγάζει αεροπορικό εισιτήριο. Μονό! Δεν είχε λεφτά για «μετ’ επιστροφής». Μέσα από τα χαλάσματα της Αθήνας, βρήκε το κουράγιο να πετάξει για Αμερική ρισκάροντας τα πάντα. Με μοναδικό σκοπό να τρέξει! Τίποτα άλλο!
«ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΣΤΑ
ΠΡΩΤΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ»
Ο πιο δύσκολος μαραθώνιος της εποχής – κι ακόμα φημισμένος – ήταν αυτός της Βοστώνης. Φαβορί ο τεράστιος Άγγλος Κένεθ Μπέιλι και ο Αμερικάνος, νικητής της προηγούμενης χρονιάς, Τζόνι Κέλι. Κι από κοντά ένας Καναδός αθληταράς. Πριν τον αγώνα όλοι οι αθλητές έπρεπε να περάσουν από γιατρό. Πάει και ο Κυριακίδης, τον εξετάζουν οι Αμερικάνοι και του λένε: «Δεν μπορείς να τρέξεις».
-Μα, γιατί; Γιατί δεν μπορώ ενώ έκανα τόσο ταξίδι;
-Είσαι πολύ αδύναμος, νεαρέ Έλληνα. Θα πεθάνεις στο δρόμο από την εξάντληση, έτσι κοκαλιάρης όπως είσαι. Δε θα αντέξεις ούτε για μερικά χιλιόμετρα.
Παίρνει ουσιαστικά την προσωπική ευθύνη και λέει «φέρτε μου το χαρτί να το υπογράψω ότι θα τρέξω κι αναλαμβάνω όποιον κίνδυνο υπάρχει για τη ζωή μου. Θα τρέξω κι ας πεθάνω εδώ πέρα».
Αρχίζει ο αγώνας. 20 Απριλίου 1946 ήτανε. Ξεκίνησε αργά ο Στέλιος Κυριακίδης, αλλά ανέβαζε στροφές. Όλο και πλησίαζε τους πρώτους, όλο και πατούσε καλύτερα. Στο 40ο χιλιόμετρο έπιασε τον Κέλι, τον πρωτοπόρο. Ναι, κέρδισε! Με πανευρωπαϊκό ρεκόρ! Παραμιλούσε η Αμερική!!!
«ΕΓΩ ΕΤΡΕΧΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ,
Ο ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΛΑΟ»
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τρούμαν καλεί τον Κυριακίδη στο Λευκό Οίκο, μαζί με το δεύτερο, τον Αμερικάνο Τζόνι Κέλι. Κι όταν λέμε Κέλι να αναφέρουμε ότι 15 φορές βγήκε στην καριέρα του μέσα στην πρώτη πεντάδα του μαραθωνίου της Βοστώνης, ενώ το 2000 ανακηρύχθηκε από το Runner’s World ο κορυφαίος δρομέας για τον περασμένο αιώνα.
Ρωτάει ο Χάρι Τρούμαν τον Τζόνι Κέλι: «Καλά, βρε παιδί μου. Πώς έχασες απ’ αυτόν τον κοκαλιάρη (σ.σ. έτσι τον έλεγαν οι εφημερίδες) και αδύναμο Έλληνα;».
Απάντηση Κέλι: «Μόνο εγώ έχασα; Κανένας δεν μπόρεσε να τον κερδίσει. Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για έναν ολόκληρο λαό, για μια ιδεολογία…».
Ο Τρούμαν χαμογελάει και γυρνάει προς τον Κυριακίδη. «Εσύ, παιδί μου, είσαι άξιος συγχαρητηρίων. Για πες μου. Τι θες να κάνω για σένα; Θες ρούχα; Τρόφιμα να δυναμώσεις; Χρήματα; Ό,τι θες από μένα».
«ΔΕ ΘΕΛΩ ΤΙΠΟΤΑ ΓΙΑ ΜΕΝΑ, ΜΟΝΟ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΥ ΛΙΜΟΚΤΟΝΟΥΝ»
Απάντηση Κυριακίδη: «Σας ευχαριστώ, πρόεδρε. Δε θέλω τίποτα για εμένα. Το μόνο που ζητώ, κύριε Τρούμαν, είναι να στείλετε ρούχα και τρόφιμα στα 7 εκατομμύρια Έλληνες που λιμοκτονούν. Αυτό ζητάω. Να βοηθήσετε το λαό μου που υποφέρει».
Αυτό που έγινε μετά ήταν απίστευτο. Από δωρεές των Αμερικάνων μαζεύτηκαν τόνοι από τρόφιμα, φάρμακα, κουβέρτες. Δεν είχαν πώς να τα μεταφέρουν. Μόλις βρέθηκαν έξι καράβια, με τη συνδρομή της οικογένειας Λιβανού, έφτασε η βοήθεια στην Ελλάδα. Το «Πακέτο Κυριακίδη», όπως το ονόμασαν.
Συγκεντρώθηκαν, επίσης, 250.000 δολάρια για να δοθούν στους ταλαιπωρημένους Έλληνες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο! Ποσό τεράστιο για την εποχή. Όλες οι αμερικάνικες εφημερίδες τον είχαν πρωτοσέλιδο, ενώ ο ίδιος έτρεχε από Πολιτεία σε Πολιτεία της Αμερικής για να φέρει κι άλλη βοήθεια στην τσακισμένη Ελλάδα.
ΕΝΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΚΟΣΜΟΣ
ΣΤΗΝ ΥΠΟΔΟΧΗ!
Ένας λαός που πέθαινε στους δρόμους από την εισβολή του ναζισμού και τον Εμφύλιο, μπόρεσε να χαμογελάσει ξανά απ’ αυτόν τον τεράστιο Έλληνα. Τη μέρα που ήρθε από τις ΗΠΑ στην Αθήνα, στις 23 Μαΐου, ξεχύθηκε στους δρόμους ένα εκατομμύριο κόσμος για να τον υποδεχτεί. Είχαν φτάσει απ’ όλη την Ελλάδα άνθρωποι στην πρωτεύουσα για να τον ευχαριστήσουν. Εκείνη τη μέρα ήταν η πρώτη φορά που φωταγωγήθηκε ξανά η Ακρόπολη από τότε που άρχισε ο πόλεμος. Και θεωρήθηκε το πρώτο χαρμόσυνο γεγονός για τον τόπο ύστερα από τόσα καταραμένα χρόνια. Ο Κυριακίδης έδωσε χαρά, περηφάνια, ανακούφιση στους συνανθρώπους του.
Πόσο γνήσιος ο Στέλιος Κυριακίδης! Πόσο αυθεντικός. Και τι ψυχή! Μεγαλείο. Ο γιος του, απλόχερα και χωρίς να ζητήσει ποτέ καμία αμοιβή, προσέφερε χρόνια μετά όλα τα κειμήλια του Στέλιου Κυριακίδη στο Μουσείο του Μαραθωνίου δρόμου στο Μαραθώνα (αξίζει να το επισκεφθείτε κάποια φορά).
ΜΕ ΔΙΑΜΑΝΤΙ!
Μέσα σ’ αυτά που έγιναν δωρεά στο Μουσείο είναι και το μετάλλιο τεράστιας αξίας από το νικητήριο αγώνα στη Βοστώνη. Ένα μετάλλιο που ήταν συλλεκτικό ακόμα και τότε, αφού για εκείνη και μόνο τη χρονιά είχε τοποθετηθεί στο κέντρο του ένα διαμάντι!
Ο Στέλιος Κυριακίδης είναι ακόμα και σήμερα άγνωστος στους περισσότερους Έλληνες φιλάθλους. Στις ΗΠΑ, όμως, έχουν γράψει βιβλία για το κατόρθωμά του, έχουν γυρίσει βραβευμένα ντοκιμαντέρ (NBC), ενώ ετοιμάζουν και μια ταινία από την Disney με παραγωγούς τους Mark Ciardi και Gordon Gray.
Άνθρωπος της προσφοράς, με υψηλά ιδεώδη, γνώστης της βαριάς κληρονομιάς αυτού του τόπου στον αθλητισμό και τον πολιτισμό, ένας μοναδικός αθλητής που λατρεύτηκε στην εποχή του. Θα μπορούσε και σήμερα να αποτελεί φάρο έμπνευσης για όλους μας, αλλά μάλλον σε πολλούς το όνομά του δε λέει κάτι. Κι ας έκανε, πέρα απ’ όλα τα άλλα, κι έναν τεράστιο άθλο από καθαρά αθλητικής άποψης, αφού η νίκη στο μαραθώνιο της Βοστώνης θεωρείται κάτι τρομερά δύσκολο.
Μέχρι το τέλος της ζωής του, αφιερώθηκε στον αθλητισμό ως προπονητής και διοικητικός παράγοντας. Το 1956, υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του Αθλητικού Ομίλου Φιλοθέης. Ο Στέλιος Κυριακίδης πέθανε στις 10 Δεκεμβρίου 1987 στην Αθήνα, σε ηλικία 77 ετών. Αυτός ήταν, λοιπόν, ο Στέλιος Κυριακίδης…
