Η Hayat Tahrir al-Sham έχει τη μερίδα του λέοντος στις μάχες τις τελευταίες δύο εβδομάδες — αλλά ποιος βρίσκεται πίσω από αυτήν την ομάδα;
Μετά από περισσότερα από 50 χρόνια στην εξουσία, το καθεστώς Άσαντ έχει πέσει και ο πρώην Πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ έχει καταφύγει στη Μόσχα. Ποιος μένει να ηγηθεί της Συρίας; Υπάρχουν τουλάχιστον πέντε διαφορετικές ομάδες που ελέγχουν διάφορα μέρη της Συρίας. Ιδού ποιοι είναι αυτοί:
HAYAT TAHRIR AL-SHAM
Η κύρια τρομοκρατική ομάδα – η οποία κατέλαβε την Αλέπο, τη Χάμα και τη Χομς σε μια ταχύτατη επίθεση που ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου και κορυφώθηκε με την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στις 7 Δεκεμβρίου – είναι η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), που σημαίνει Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Συρίας, στα αραβικά.
Η HTS ξεκίνησε ως το Μέτωπο αλ-Νούσρα, θυγατρική της Αλ-Κάιντα, της ισλαμιστικής τρομοκρατικής ομάδας που ιδρύθηκε από τον αείμνηστο Οσάμα μπιν Λάντεν. Η ομάδα χαρακτηρίστηκε ξένη τρομοκρατική οργάνωση από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ το 2018.
Ο ηγέτης της, Άχμεντ αλ-Σαράα, που χρησιμοποιεί το όνομα πολέμου, Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολάνι, είναι το αντικείμενο βραβείου 10 εκατομμυρίων δολαρίων από τις ΗΠΑ. Στην πρώτη του τηλεοπτική συνέντευξη το 2014, ο αλ-Γκολάνι δήλωσε στο Καταριανό δίκτυο Al Jazeera ότι στόχος του ήταν να δει τη Συρία να κυβερνάται με βάση τον Ισλαμικό Νόμο και είπε ότι δεν υπάρχει χώρος για τις μειονότητες των Αλαουιτών, Σιιτών, Δρούζων και Χριστιανών.
Η ομάδα έχει διαπράξει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, «συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων, καταναγκαστικών εξαφανίσεων, βιασμών και άλλης σεξουαλικής βίας, και εκτελέσεων κατά τη διάρκεια κράτησης», τις οποίες έχει τεκμηριώσει ο ΟΗΕ έως το 2020, σύμφωνα με την Επιτροπή των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ελευθερία της Θρησκείας.
«Αφού κατέλαβε τις κρατικές φυλακές και ίδρυσε άλλες φυλακές, η HTS χρησιμοποίησε τον σεχταριστικό καταναγκαστικό εγκλεισμό και την απαγωγή, ζητώντας λύτρα από μέλη των μειονοτήτων», ανέφερε η Επιτροπή.
Ο αλ-Γκολάνι έχει αλλάξει τη στάση του σημαντικά τα τελευταία δέκα χρόνια. Το 2021, είπε σε Αμερικανό δημοσιογράφο του δικτύου PBS, ότι η HTS δεν αποτελεί απειλή για τη Δύση.
«Ναι, έχουμε επικρίνει τις δυτικές πολιτικές», είπε ο αλ-Γκολάνι, ο οποίος τότε φορούσε σακάκι και είχε τα μαλλιά του χτενισμένα. «Αλλά να διεξάγουμε πόλεμο εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών ή της Ευρώπης από τη Συρία, αυτό δεν είναι αλήθεια. Δεν είπαμε ότι θέλουμε να πολεμήσουμε».
Τα τελευταία οκτώ χρόνια, η HTS έχει αμυνθεί, κρυμμένη στην επαρχία Ιντλίμπ, στα βορειοδυτικά της Συρίας. Αλλά καθώς η Ρωσία αποσύρθηκε όλο και περισσότερο από τη Συρία, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, η HTS είδε την ευκαιρία να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα των στρατευμάτων του καθεστώτος Άσαντ.
Στις 27 Νοεμβρίου, εξαπέλυσε μια αιφνιδιαστική επίθεση στην Αλέπο και σύντομα διαπίστωσε ότι τα στρατεύματα του Άσαντ υποχωρούσαν, πολεμώντας χωρίς ρωσική αεροπορική υποστήριξη και χωρίς τη σφοδρότητα που είχαν επιδείξει προηγουμένως.
Ο αλ-Γκολάνι εντόπισε την ευκαιρία να προχωρήσει προς τα νότια, καταλαμβάνοντας την πόλη της Χάμα και στη συνέχεια τη Χομς και τη Δαμασκό. Καθ’ όλη τη διάρκεια της επίθεσης, ο αλ-Γκολάνι και η HTS συνέθεσαν με προσοχή προπαγάνδα μέσω των κοινωνικών δικτύων, για να εμφανιστούν ως μια συριακή εθνικιστική ομάδα.
Πριν την πτώση της Δαμασκού, ο αλ-Γκολάνι δήλωσε στο CNN: «Η Συρία αξίζει ένα σύστημα διακυβέρνησης που να είναι θεσμικό, όχι ένα όπου ένας μόνο ηγέτης παίρνει αυθαίρετες αποφάσεις. Μην κρίνετε από τα λόγια αλλά από τις πράξεις».
Η Επιτροπή των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ελευθερία της Θρησκείας δήλωσε, σε μια αναφορά του 2022, ότι «παρά την οργανωμένη εκστρατεία δημοσίων σχέσεων της HTS για να επαναφέρει την εικόνα της, η αυταρχική και ιδεολογικά καθοδηγούμενη διακυβέρνηση της – καθώς και οι συνεχώς εξελισσόμενες σχέσεις της με άλλους μη κρατικούς και κρατικούς φορείς που διεκδικούν έλεγχο σε διάφορες περιοχές της Συρίας – θέτουν τη θρησκευτικά ποικιλόμορφη πληθυσμιακή ομάδα του βορειοδυτικού τμήματος της Συρίας σε συνεχιζόμενο κίνδυνο».
ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΡΙΑΣ (SNA)
Ο Στρατός εθνικής Συρίας (SNA) – διαφορετικός από το δικό του Συριακό Αραβικό Στρατό του Άσαντ – σχηματίστηκε από στρατιώτες που είχαν αποστατήσει από τον στρατό του Άσαντ το 2011. Ο SNA – αρχικά γνωστός ως Ελεύθερος Συριακός Στρατός (FSA) – υποστηριζόμενος από τον τουρκικό στρατό, στάλθηκε για να απομακρύνει τόσο τις δυνάμεις του ISIS όσο και τις κουρδικές δυνάμεις από τα σύνορα με την Τουρκία. Ο SNA ελέγχει τώρα μια μεγάλη περιοχή στη βόρεια Συρία, παράλληλη με τα τουρκικά σύνορα.
Όταν η HTS ξεκίνησε την επίθεσή της κατά του καθεστώτος Άσαντ στις 27 Νοεμβρίου, ο SNA εντάχθηκε στην επίθεση και συμμετείχε στις μάχες στην Αλέπο. Όταν η HTS κινήθηκε νότια προς τη Χάμα και τη Δαμασκό, ο SNA κατευθύνθηκε προς τα ανατολικά, καταλαμβάνοντας εδάφη από το καθεστώς Άσαντ, αλλά έρχεται σε σύγκρουση με τις κουρδικές δυνάμεις γύρω από την Μανμπίτζ.
ΣΥΡΙΑΚΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ (SDF / YPG)
Η Συρία, όπως και η γειτονική Τουρκία και το Ιράν, έχει σημαντική κουρδική μειονότητα, και όταν ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος το 2011, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) οργανώθηκαν σε Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), οι οποίες κατέλαβαν μεγάλες περιοχές της βόρειας και ανατολικής Συρίας το 2012, όταν το καθεστώς Άσαντ αποσύρθηκε για να πολεμήσει εχθρούς αλλού. Η Τουρκία θεωρούσε το YPG αδιάσπαστο από το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), μια τρομοκρατική ομάδα που μάχεται για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στη νοτιοανατολική Τουρκία.
Τον Οκτώβριο, τρομοκράτες του PKK σκότωσαν πέντε άτομα κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης σε εργοστάσιο αεροδιαστημικής στην Άγκυρα. Αλλά στη Συρία, το YPG ήταν ένας από τους λίγους στρατούς που μπόρεσαν να αντισταθούν στο ISIS και υποστηρίχθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά το 2014. Το YPG αργότερα αποτέλεσε τη ραχοκοκαλιά των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), μιας συμμαχίας κουρδικών και αραβικών πολιτοφυλακών.
Το SDF ελέγχει τώρα το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας, ανατολικά του ποταμού Ευφράτη, συμπεριλαμβανομένης της πρώην πρωτεύουσας του ISIS, Ράκα, η οποία είναι γνωστή ως η Αυτονομιστική Διοίκηση του Βόρειου και Ανατολικού τμήματος της Συρίας (AANES).
Στις 6 Δεκεμβρίου, το SDF κατέλαβε την Ντέϊρ αλ-Ζορ, άλλη μια σημαντική πόλη της ανατολικής Συρίας. Και στις 8 και 9 Δεκεμβρίου, οι δυνάμεις του συγκρούστηκαν με τον αντίπαλο SNA για τον έλεγχο της πόλης Μανμπίτζ. Υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες αναφορές ότι ο SNA εκδίωξε το SDF από την Μανμπίτζ.
ΝΟΤΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (SOR)
Τις τελευταίες εβδομάδες, μια νέα ομάδα ανταρτών εμφανίστηκε στο μακρινό νότο της Συρίας, καταλαμβάνοντας την πόλη Ντάρα, η οποία ήταν η γενέτειρα της επανάστασης κατά του καθεστώτος Άσαντ τον Απρίλιο του 2011. Η ομάδα αυτή είναι γνωστή ως η Νότια Επιχειρησιακή Ομάδα (SOR) και περιλαμβάνει μαχητές από τη μειονότητα των Δρούζων, οι οποίοι ζουν επίσης στο νότιο Λίβανο και στη Γκολάν του Ισραήλ.
