Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ

Η αφετηρία του Παλαιστινιακού προβλήματος

Στις 14 Μαΐου 1948, ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Σιωνιστικού Κογκρέσου Δαβίδ Μπεν – Γκουριόν (1886-1973) διάβασε την ιδρυτική διακήρυξη του κράτους του Ισραήλ, ενώπιον 250 ατόμων στο Μουσείο του Τελ Αβίβ.

Για τους Εβραίους της διασποράς, ήταν η επισημοποίηση της επιστροφής στη Γη της Επαγγελίας, ύστερα από εξορία χιλιάδων ετών. Για τους Άραβες, που αποτελούσαν την πλειονότητα των κατοίκων της Παλαιστίνης, ήταν η «Ημέρα της Καταστροφής» («Nakba»), η δική τους Έξοδος από τα πατρογονικά τους εδάφη.

Το παλαιό κράτος του Ισραήλ είχε πάψει να υπάρχει από το έτος 70 μ.Χ., όταν η Ιερουσαλήμ είχε καταστραφεί από τα ρωμαϊκά στρατεύματα του αυτοκράτορα Τίτου. Οι Εβραίοι είχαν διασκορπιστεί σ’ όλο τον κόσμο. Ο σιωνισμός, τέκνο των άγριων διωγμών που γνώρισαν οι Εβραίοι στην Ανατολική Ευρώπη, στο τέλος του 19^ου και στις αρχές του 20^ού αιώνα, διεκδικούσε, για πολιτικούς και θρησκευτικούς λόγους, την επιστροφή των Εβραίων στην Παλαιστίνη, ως καταφύγιο και πατρίδα. Η διεκδίκηση αυτή των σιωνιστών είχε μεγάλη απήχηση στους Εβραίους της διασποράς, ύστερα από τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εναντίον τους στην Ευρώπη από τους Ναζί, πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου.

Η περιοχή της Παλαιστίνης, από τις 29 Σεπτεμβρίου 1923, βρισκόταν υπό προσωρινή βρετανική διοίκηση με εντολή της Κοινωνίας των Εθνών, ύστερα από την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενθαρρυμένοι και από τη διακήρυξη Μπάλφουρ το 1917 [σ.σ.: Η υπόσχεση του βρετανού υπουργού Εξωτερικών, Άρθουρ Τζέιμς Μπάλφουρ, για την εγκαθίδρυση μιας «εβραϊκής πατρίδας» στην Παλαιστίνη, με σεβασμό στα δικαιώματα των λαών που ζουν ήδη στην περιοχή…] οι Εβραίοι άρχισαν να συρρέουν και να εγκαθίστανται στην Παλαιστίνη, παρά την εχθρική στάση του ντόπιου αραβικού πληθυσμού. Το εβραϊκό στοιχείο αύξανε και πλήθαινε με την πάροδο του χρόνου. Από το 11,1% το 1922, είχε φθάσει στο 30,9% του συνολικού πληθυσμού της περιοχής τις παραμονές της διακήρυξης της ανεξαρτησίας.

Στις 29 Νοεμβρίου 1947, ο ΟΗΕ αποφάσισε να χωριστεί η Παλαιστίνη σε δύο κράτη, το Ισραηλινό (55,5% του εδάφους της) και το Αραβικό (45,5% του εδάφους), ενώ η Ιερουσαλήμ να παραμείνει διεθνής πόλη για μία περίοδο δέκα ετών και ύστερα οι κάτοικοί της να αποφασίσουν με δημοψήφισμα σε ποιο από τα δύο κράτη θα επιθυμούσαν η πόλη τους να ενταχθεί. Οι Ισραηλινοί αποδέχτηκαν την απόφαση του ΟΗΕ, έχοντας κατά νου να επεκτείνουν το υπό ίδρυση κράτος τους με τις παραστρατιωτικές ομάδες που διέθεταν. Οι Άραβες την απέρριψαν ασυζητητί, καθώς δεν διανοούνταν την ύπαρξη εβραϊκού κράτους στα εδάφη τους. Η Ελλάδα καταψήφισε την απόφαση, επειδή δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις της με τους Άραβες.

Τα μεσάνυχτα της 14^ης προς 15^η Μαΐου 1948 εξέπνεε η εντολή με την οποία η Κοινωνία των Εθνών εμπιστεύτηκε στη Μεγάλη Βρετανία τη διακυβέρνηση της Παλαιστίνης. Τα βρετανικά στρατεύματα έπρεπε να εγκαταλείψουν τη χώρα, το αργότερο ως την 1^η Αυγούστου. Καθώς η 15^η Μαΐου ήταν Σάββατο, το Εθνικό Εβραϊκό Συμβούλιο και το Παγκόσμιο Σιωνιστικό Κογκρέσο αποφάσισαν να αναγγείλουν μία μέρα νωρίτερα την ίδρυση του εβραϊκού κράτους.

Έτσι, νωρίς το απόγευμα της 14^ης Μαΐου 1948, 250 εκπρόσωποι των δύο οργανώσεων συγκεντρώθηκαν στο Μουσείο του Τελ Αβίβ με πάσα μυστικότητα. Εκεί, ο σιωνιστής και σοσιαλιστής Δαβίδ Μπεν Γκουριόν, ο μετέπειτα πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ, διάβασε τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας κάτω από το πορτρέτο του Τέοντορ Χερτζλ (1860-1904), του Ουγγροεβραίου δημοσιογράφου που ίδρυσε το σιωνιστικό κίνημα στα τέλη του 19^ου αιώνα.

Στη δήλωση της ανεξαρτησίας επισημαινόταν: «Στο πλαίσιο μιας πρότασης για την ειρήνη και των καλών γειτονικών σχέσεων, δίνουμε χέρι φιλίας σε όλα τα γειτονικά κράτη και τους λαούς τους και τους καλούμε να δημιουργήσουν δεσμούς συνεργασίας και αλληλοβοηθείας με τον κυρίαρχο εβραϊκό λαό, που έχει εγκατασταθεί στη δική του γη».

Την ίδια ημέρα, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν το νέο κράτος και δύο ημέρες αργότερα η Σοβιετική Ένωση. Η Ελλάδα αναγνώρισε το Ισραήλ στις 15 Μαρτίου 1949.

Ο Αραβικός κόσμος δε θα αποδεχτεί το νεοσύστατο κράτος και την επομένη θα τού κηρύξει τον πόλεμο, θεωρώντας ότι θα ήταν εύκολη λεία και θα το εξαφανίσει από προσώπου γης. Με τη βοήθεια, όμως, της Σοβιετικής Ένωσης, το Ισραήλ θα αντέξει και θα νικήσει στον Α’ Αραβο-Ισραηλινό Πόλεμο (1948-1949), δηλώνοντας εμφατικά ότι ήρθε για να μείνει οριστικά στη Γη της Επαγγελίας. Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ αποτελεί την αφετηρία του Παλαιστινιακού προβλήματος που υφίσταται μέχρι σήμερα.

© SanSimera.gr