Ο Σάββας Καλεντερίδης* εξηγεί πώς τα ελληνοτουρκικά
«επηρεάζονται» από τα σχέδια του ΝΑΤΟ με φόντο τη Ρωσία
Με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, το ΝΑΤΟ αναδιατάσσει τις δυνάμεις του και δίνει βαρύτητα στη Β. Ευρώπη, τη ΝΑ Ευρώπη, τον Εύξεινο Πόντο και τον Καύκασο, ενώ υπάρχουν και προετοιμασίες για δραστηριοποίηση στην Αρκτική, λόγω της προοπτικής λειτουργίας του βόρειου θαλάσσιου διαδρόμου με το λιώσιμο των πάγων.
Όλες οι παραπάνω κινήσεις της Συμμαχίας έχουν ως στόχο τη γεωπολιτική περικύκλωση της Ρωσίας και τον περιορισμό της – κατά το δυνατό – στη χερσαία ενδοχώρα της. Όσον αφορά τη ΝΑ Ευρώπη και τον Εύξεινο Πόντο, το ΝΑΤΟ προσπαθεί να δημιουργήσει υποδομές και δυνάμεις που θα είναι σε θέση να έχουν τον έλεγχο της περιοχής, να ανταπεξέλθουν στις μελλοντικές επιχειρησιακές ανάγκες και να ασκήσουν πίεση στη Ρωσία στον Εύξεινο Πόντο.
Το πρόσφατο ταξίδι του Γ.Γ. Γενς Στόλτενμπεργκ σε Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία και Γεωργία, πιθανόν να σχετίζεται με σχεδιασμούς της Συμμαχίας πέραν της Ρωσίας και για το Ιράν… Αυτό που αφορά περισσότερο την Ελλάδα είναι η απόφαση του ΝΑΤΟ να δραστηριοποιηθεί και να ενισχύσει τις δυνάμεις του στη ΝΑ Ευρώπη – Εύξεινο Πόντο – Καύκασο, κάτι που επηρεάζει και το ρόλο που καλείται να παίξει η Τουρκία.
Το Δεκέμβριο του 2023 η Συμμαχία αποφάσισε τη δημιουργία οκτώ Ομάδων Μάχης που θα εδρεύουν σε Βουλγαρία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία. Στην Ομάδα Μάχης της Βουλγαρίας η Ιταλία είναι χώρα-πλαίσιο, και συνεισφέρουσες χώρες είναι η Ελλάδα, η Αλβανία, το Μαυροβούνιο, τα Σκόπια, η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ σε εκείνη της Ρουμανίας, χώρα-πλαίσιο είναι η Γαλλία, και συνεισφέρουσες χώρες το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, τα Σκόπια, η Πολωνία, η Πορτογαλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Σ’ αυτό το γενικό «κάδρο» εντάσσεται η απόφαση του ΝΑΤΟ για την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό της 57ης Αεροπορικής Βάσης στην περιοχή Μιχαήλ Κογκαλνιτσεάνου κοντά στο λιμάνι Κωστάντζα της Ρουμανίας στον Εύξεινο Πόντο, μια επένδυση που θα φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ – αυτό είναι ένα γεγονός που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο.
Η βάση μετά την ολοκλήρωσή της θα μπορεί να φιλοξενήσει προσωπικό του ΝΑΤΟ που μαζί με τις οικογένειές του θα φθάνει τις 10.000, δηλαδή μια μικρή πόλη. Επιπλέον, θα «κλέψει» τον τίτλο της μεγαλύτερης βάσης του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη από εκείνη του Ραμστάιν στη Γερμανία. Αυτά όσον αφορά την Πολεμική Αεροπορία. Όσον αφορά το Πολεμικό Ναυτικό, αποφασίστηκε η δημιουργία task force από μονάδες της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας και της Τουρκίας με πεδίο δράσης τον Εύξεινο Πόντο.
Η αναφορά μας στον επαναπροσανατολισμό του ΝΑΤΟ δεν έγινε για να αναλύσουμε τη στρατηγική της Συμμαχίας, αλλά για να δούμε το ρόλο της Ελλάδας και της Τουρκίας, υπό το πρίσμα των νέων αυτών εξελίξεων.
Η Ελλάδα αποκτά ιδιαίτερη σημασία, όχι λόγω της υποχρέωσης αποστολής στρατευμάτων στην Ομάδα Μάχης της Βουλγαρίας, αλλά κυρίως λόγω του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, απ’ όπου διακινούνται οπλικά συστήματα, ελικόπτερα, πυρομαχικά και υλικά για τις Ομάδες Μάχης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.
Όσον αφορά την Τουρκία, αυτή είναι υποχρεωμένη να στέλνει στρατεύματα στις Ομάδες Μάχης της Βουλγαρίας και της Ουγγαρίας και να συμμετέχει στην task force του Εύξεινου Πόντου, ενώ είναι η χώρα που συνορεύει με τις τρεις του Καυκάσου, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία και Γεωργία, που επισκέφθηκε πρόσφατα ο Γενς Στόλτενμπεργκ. Συνορεύει δε και με το Ιράν, που είναι μια χώρα δυνητικός στόχος.
Επίσης, η βάση ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης ΝΑΤΟ/ΗΠΑ στο Kürecik στη Μαλάτια συνδέεται με τις βάσεις πυραύλων ΗΠΑ/ΝΑΤΟ στη Ρουμανία και την Πολωνία στο πλαίσιο του έργου Missile Shield.
Εάν η εικόνα που προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε παραπάνω απεικονίζει την πραγματικότητα, συνάγεται ότι για να μπορέσουν να προχωρήσουν τα σχέδια του ΝΑΤΟ στην περιοχή θα πρέπει Ελλάδα και Τουρκία, αν όχι να έχουν αγαστή συνεργασία, τουλάχιστον να μην είναι σε κατάσταση διαρκώς υποβόσκουσας κρίσης.
Εκτός αυτής της αναγκαιότητας, η Τουρκία θα πρέπει να ανανεώσει το στόλο της με αεροσκάφη 4ης γενιάς, για να είναι συμβατή η συνδεσιμότητά τους με τα άλλα μαχητικά της Συμμαχίας που θα δρουν στην ως άνω περιοχή.
Για να ικανοποιηθούν οι δύο προαναφερθείσες προϋποθέσεις, θα έπρεπε η Τουρκία να σταματήσει να πετά στο Αιγαίο, ώστε να αρθεί το βέτο που έθεταν οι ομάδες των Ελλήνων των ΗΠΑ και να ανοίξει ο δρόμος για την απόκτηση των F-16 VIPER και την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Όσον αφορά τη διαρκώς υποβόσκουσα κρίση, θα έπρεπε να δοθεί και μια μακροχρόνια προοπτική στην ελληνοτουρκική προσέγγιση, γι’ αυτό και η υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, γι’ αυτό και τα όσα άλλα θα επακολουθήσουν.
Όμως, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε καμία περίπτωση όλα αυτά δεν αγγίζουν τη στρατηγική της Τουρκίας, που είναι η άλωση ολόκληρης της Κύπρου και η σταδιακή ενσωμάτωση όλων των εδαφικών σχηματισμών, της θαλάσσιας περιοχής και του εναέριου χώρου, που συμπεριλαμβάνονται στο χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας» και της «Ουράνιας Πατρίδας».
Με άλλα λόγια, η Τουρκία, την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενη, ακολουθεί τη συγκεκριμένη πολιτική έναντι της Ελλάδας χωρίς να χάνει τίποτε· μόνο κερδίζει και σε εθνικό και σε συμμαχικό επίπεδο. Η Ελλάδα;
Και όλα αυτά, ενώ κάθε τρεις και λίγο δηλώνουμε ότι «δεν είμαστε αφελείς». Δηλαδή αν ήμασταν αφελείς, τι άλλο θα κάναμε;
*Ο Σάββας Καλεντερίδης (Βέργη Σερρών, 1960) είναι Έλληνας αξιωματικός εν αποστρατεία, πρώην πράκτορας της ΕΥΠ και μετέπειτα συγγραφέας και γεωστρατηγικός αναλυτής
