Πραγματοποιήθηκαν ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, τα θυρανοίξια του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγιά), στη Σαμαρίνα στα Γρεβενά. Ο ιστορικός ναός άνοιξε μετά την ολοκλήρωση των εργασιών και πλήθος πιστών άρχισε να συρρέει από νωρίς το πρωί, σε κλίμα κατάνυξης κι ευλάβειας.
Πρόκειται για ένα σύνθετο έργο, που αφορούσε την αποκατάσταση και την αντισεισμική προστασία του ιερού ναού, σκέλος του οποίου εκτέλεσε η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΔΑΒΜΜ), την ανασκαφική έρευνα στο εσωτερικό του, που εκτέλεσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Γρεβενών, και τη συντήρηση και αποκατάσταση του ξυλόγλυπτου τέμπλου και της διακοσμημένης επιφάνειας της οροφής στο εσωτερικό του ναού, καθώς και των λίθινων διακοσμητικών στοιχείων του, που εκτέλεσε η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεότερων Μνημείων.
Η Μεγάλη Παναγιά, όπως την ονομάζουν οι κάτοικοι της ιστορικής Σαμαρίνας, χτίστηκε στα τέλη της δεύτερης δεκαετίας του 1800 και, όπως αποκάλυψε η πρόσφατη ανασκαφική έρευνα, θεμελιώθηκε στα ερείπια ενός άλλου ναού. Το 1962 ανακηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο, όμως, στο πέρασμα του χρόνου, παρουσιάστηκαν σοβαρές βλάβες στο φέροντα οργανισμό του κτίσματος και ιδιαίτερα στην περιοχή του ιερού, όπου από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα έχει φυτρώσει κι ένα πεύκο.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών, Σόνια Δημάκη, η οποία επέβλεψε τις εργασίες ανασκαφής στο εσωτερικό και το εξωτερικό μέρος του ναού, τόνισε πως η έρευνα απέδωσε σημαντικά ευρήματα που ως τώρα ήταν άγνωστα. Στο εξωτερικό μέρος του ναού ήρθαν στο φως τμήματα λιθόστρωτου δαπέδου, ενώ εσωτερικά και στον κυρίως ναό βρέθηκε τμήμα αγωγού ορθογωνικής διατομής από ακανόνιστους πλακοειδείς λίθους και λείψανα τοίχων με σωζόμενες τοιχογραφίες, που σύμφωνα με την αρχαιολόγο καταδεικνύουν την ύπαρξη ναού προγενέστερης αρχιτεκτονικής φάσης, ο οποίος μπορεί να χρονολογηθεί από το 17ο-18ο αιώνα.
Παράλληλα, βρέθηκαν όστρακα αβαφούς κεραμικής μεταβυζαντινής περιόδου, σπαράγματα τοιχογραφικού διακόσμου, όπου εντοπίζονται τμήματα επιγραφών με αναφορά στη Θεοτόκο, και θραύσματα υάλινων αγγείων.
«Η συγκεκριμένη ανακάλυψη είναι σημαντική, γιατί μετακινεί την ύπαρξη οργανωμένης κοινότητας της Σαμαρίνας προς τα πίσω, όταν πολλοί και διάσπαρτοι οικισμοί συνενώθηκαν και δημιούργησαν την ορεινή οργανωμένη κοινότητα της Σαμαρίνας» ανέφερε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών και συνέχισε εξηγώντας πως οι ειδικοί επιστήμονες της υπηρεσίας, που έκαναν αυτοψία στο σημείο, διαπίστωσαν ότι «η γενεσιουργός αιτία όλων των καθιζήσεων του εδάφους ήταν η κυκλοφορία υπόγειου νερού κάτω από τα θεμέλιά του με διεύθυνση από τη Δύση προς Ανατολή».
Κλείνοντας, η κυρία Δημάκη αναφέρθηκε στο πεύκο ηλικίας τουλάχιστον 100 ετών που αναδύεται μέσα από το ιερό του ναού. «Η επιστημονική ομάδα αποφάσισε για λόγους συλλογικής μνήμης να το αφήσει στη θέση του, μια και σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά τοπόσημα των Γρεβενών» κατέληξε.
