Σε συναγερμό η Οτάβα – τριάντα χρόνια μετά το δημοψήφισμα του 1995
Σε μια πολιτικά φορτισμένη ατμόσφαιρα, όπου τα ποσοστά του Parti Québécois (PQ) σκαρφαλώνουν σταθερά εδώ και σχεδόν δύο χρόνια, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στον Καναδά αρχίζει πλέον να αντιμετωπίζει σοβαρά το ενδεχόμενο ενός νέου δημοψηφίσματος για την κυριαρχία του Κεμπέκ. Τριάντα χρόνια μετά το οριακό «ΟΧΙ» του 1995, το θέμα της ανεξαρτησίας επιστρέφει στο επίκεντρο, αναζωπυρώνοντας ανησυχίες, ιδεολογικές αντιπαραθέσεις και πολιτικούς υπολογισμούς, τόσο στην Οτάβα όσο και στο Κεμπέκ.
ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΟΣ Ο PAUL ST-PIERRE
PLAMONDON◘ ΤΟ PQ ΠΡΟΕΛΑΥΝΕΙ
Ο ηγέτης του PQ, Paul St-Pierre Plamondon, έχει δεσμευθεί ξεκάθαρα ότι, εάν εκλεγεί στις εκλογές του Οκτωβρίου 2026, θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την κυριαρχία του Κεμπέκ μέσα στην πρώτη του θητεία. Η υπόσχεση αυτή, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή διαφορά σχεδόν 20 μονάδων στις δημοσκοπήσεις, έχει χτυπήσει καμπανάκια στην ομοσπονδιακή πρωτεύουσα.
Το γεγονός ότι το PQ διαθέτει σήμερα μόλις έξι έδρες στην Εθνοσυνέλευση δεν αποθαρρύνει τους αναλυτές. Οι δημοσκοπικές του επιδόσεις, η αναβίωση του εθνικιστικού λόγου και η ανησυχία ότι οι νέες γενιές ενδέχεται να ευνοήσουν την κυριαρχία, έχουν αναγκάσει την Οτάβα να προετοιμαστεί.
Η ΟΤΑΒΑ ΔΕ ΘΕΛΕΙ
ΝΑ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΤΕΙ ΞΑΝΑ
Σύμφωνα με πληροφορίες του Radio-Canada και του CBC, το γραφείο του πρωθυπουργού Μαρκ Κάρνεϊ, ο ομοσπονδιακός «ανθυπολοχαγός» του Κεμπέκ, Ζοέλ Λάιτμπαουντ, καθώς και ο υπουργός Διακυβερνητικών Υποθέσεων, Ντομινίκ ΛεΜπλαν, έχουν πραγματοποιήσει σειρά συσκέψεων, για το πώς πρέπει να κινηθεί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απέναντι στο ενδεχόμενο νέου δημοψηφίσματος.
Πηγή από το κυβερνών Φιλελεύθερο Κόμμα τόνισε, ότι στόχος δεν είναι η άμεση αντιπαράθεση με το PQ, αλλά η διαμόρφωση ενιαίου, συνεκτικού μηνύματος από την ομοσπονδιακή πλευρά. Παράλληλα, θέλουν να αποφύγουν τον αιφνιδιασμό που πολλοί καταλόγισαν στην κυβέρνηση του Ζαν Κρετιέν, πριν από το δημοψήφισμα του 1995.
Η στρατηγική, τουλάχιστον στο παρόν στάδιο, επικεντρώνεται σε δύο άξονες:
◙ Πρώτον, στην ανάδειξη των πρακτικών πλεονεκτημάτων της Καναδικής Ομοσπονδίας για τους πολίτες του Κεμπέκ.
◙ Δεύτερον, στην επικοινωνία μέσω σύγχρονων μέσων, στοχεύοντας ιδιαίτερα τους νέους, δεδομένου ότι σημαντικοί influencers έχουν ταχθεί υπέρ του «Ναι» σε ενδεχόμενο δημοψήφισμα.
Και κάτι που είναι απολύτως σαφές, όπως υπογραμμίζουν κυβερνητικές πηγές. Δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει επανάληψη των τακτικών που οδήγησαν στο διαβόητο Sponsorship Scandal της δεκαετίας του 2000.
Η ΕΠΙΜΑΧΗ ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΑΝΙ ΖΟΛΙ
ΚΑΙ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ
Η υπουργός Βιομηχανίας, Μελανί Ζολί, άναψε «φωτιές», όταν υποστήριξε ότι ο Πλαμοντόν «θέλει να ρίξει το Κεμπέκ στην αγκαλιά του Ντόναλντ Τραμπ», αναφερόμενη στην πρόθεση του ηγέτη του PQ για «στενότερη σχέση» με τις ΗΠΑ σε μια μελλοντικά ανεξάρτητη Κεμπέκικη διπλωματία.
Η δήλωση αυτή, αν και στόχευε να προειδοποιήσει για τους κινδύνους μιας αποκομμένης από τον Καναδά επαρχίας, προκάλεσε αντιδράσεις και εντός των Φιλελευθέρων, καθώς πολλοί θεώρησαν ότι ανέβασε τον Πλαμοντόν στο ομοσπονδιακό προσκήνιο, δίνοντάς του κύρος που δε διαθέτει ακόμη, ως ηγέτης του τρίτου κόμματος της αντιπολίτευσης στο Κεμπέκ.
Το Bloc Québécois εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία, με τον αρχηγό Ιβ Φρανσουά Μπλανσέ να κατηγορεί την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ότι επαναλαμβάνει «εκφοβιστικές πρακτικές που δε βασίζονται στην αλήθεια».
ΞΑΝΑΖΩΝΤΑΝΕΥΟΥΝ
ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΟΥ 1995
Η επανεμφάνιση της συζήτησης για την κυριαρχία επανάφερε στη δημοσιότητα παλαιότερες κατηγορίες. Σύμφωνα με δημοσιεύματα Μέσων Ενημέρωσης του Κεμπέκ – λίγους μήνες πριν από το δημοψήφισμα του 1995, ο τότε πρωθυπουργός Ζαν Κρετιέν φέρεται να ζήτησε από τον υπουργό Μετανάστευσης να επισπεύσει τις διαδικασίες απόκτησης υπηκοότητας, ώστε νέοι Καναδοί πολίτες να μπορούν να ψηφίσουν υπέρ του «ΟΧΙ». Ο Κρετιέν έχει κληθεί να καταθέσει στη Βουλή για το θέμα, επαναφέροντας στην επικαιρότητα παλιούς αμφιλεγόμενους χειρισμούς.
ΟΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΙ
Δεν είναι μόνο οι Φιλελεύθεροι που κινούνται προληπτικά. Πηγή του Συντηρητικού Κόμματος παραδέχεται ότι το ζήτημα «ενδέχεται να γίνει κεντρικό στην καναδική πολιτική μετά το 2026». Ο Πιερ Πολιέβρ, σε πρόσφατη ομιλία του στο Εμπορικό Επιμελητήριο του Κεμπέκ, αναγνώρισε ότι πολλοί νέοι του Κεμπέκ δεν αισθάνονται ισχυρό δεσμό με την καναδική ταυτότητα. Υποστήριξε επίσης ότι ο Καναδάς πρέπει να είναι υπερήφανος για την ιστορία του, αλλά και να αναγνωρίζει ότι ο εθνικισμός του Κεμπέκ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καναδικής ιδιοπροσωπίας. Σε περίπτωση δημοψηφίσματος, οι Συντηρητικοί θα εστιάσουν στην αποκέντρωση και το σεβασμό των επαρχιακών αρμοδιοτήτων, επαναφέροντας στοιχεία παλαιότερων φιλο-κοινοτιστικών στρατηγικών του κόμματος.
ΡΑΓΙΖΕΙ ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΦΙΛΟΚΕΜΠΕΚΙΚΟ
ΜΕΤΩΠΟ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΚΑΝΑΔΑ
Πέρα από τα κομματικά στρατόπεδα, ορισμένοι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι εκφράζουν ανησυχία ότι, σε αντίθεση με το 1995, όπου χιλιάδες Καναδοί κατέφθασαν στο Μόντρεαλ για το περίφημο «love-in» υπέρ της ενότητας, αυτή τη φορά μπορεί να υπάρξει το ακριβώς αντίθετο. Με την αυξανόμενη δυσαρέσκεια στη Δύση και έναν ογκούμενο περιφερειακό εγωισμό, ο φόβος είναι ότι ένα πιθανό δημοψήφισμα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με αδιαφορία ή ακόμη και εχθρότητα από άλλες επαρχίες.
ΕΝΑΣ ΚΑΝΑΔΑΣ ΣΕ ΑΝΑΜΟΝΗ
Καθώς το 2026 πλησιάζει, η πολιτική θερμοκρασία ανεβαίνει. Οι αντιπαραθέσεις αναμένεται να ενταθούν, ιδιαίτερα γύρω από θέματα πολιτιστικής αυτονομίας, οικονομικών συνεπειών πιθανής απόσχισης και της διαρκώς μεταβαλλόμενης σχέσης Καναδά, ΗΠΑ και Κεμπέκ.
Το Μόντρεαλ, η μεγαλύτερη μητρόπολη του Κεμπέκ και ένας από τους πιο πολυπολιτισμικούς χώρους στη Βόρεια Αμερική, θα βρεθεί για ακόμη μια φορά στο επίκεντρο των εξελίξεων. Το ερώτημα που πλανάται παντού, από τα καφενεία της πλατείας Σεν-Ντενί μέχρι τα στούντιο των εθνικών καναδικών δικτύων, είναι το ίδιο με εκείνο του 1995.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η συζήτηση έχει πλέον επισήμως ξεκινήσει, και αυτή τη φορά η Οτάβα προσπαθεί να μην αιφνιδιαστεί.
