Το τι θα συμβεί στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής, που έχει ως κεντρικό θέμα τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από τη στάση που θα τηρήσει η Ελλάδα. Κι αυτό, επειδή το καθοδηγούμενο από τη Γερμανία δίδυμο Μισέλ-Μπορέλ έχει ήδη καθορίσει το πλαίσιο, εντός του οποίου θα προσπαθήσει να περιορίσει την απόφαση για την Τουρκία.
Σταύρος Λυγερός*
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, το γραφείο του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήδη πραγματοποιεί «εκστρατεία», περνώντας γραμμή σε έναν προς έναν τους Μονίμους Αντιπροσώπους των κρατών-μελών. Ποια είναι η γραμμή; Ζητούμενο είναι η Τουρκία να παραμείνει στη Δύση και να μην πέσει στην «αγκαλιά» της Ρωσίας.
Κι αυτό –σύμφωνα με το Βερολίνο και όσους καθοδηγεί– μπορεί να επιτευχθεί μόνο με «θετική ατζέντα»! Οι ίδιοι, μάλιστα, ισχυρίζονται ότι αυτή είναι και η γραμμή της κυβέρνησης Μπάιντεν που θα αναλάβει καθήκοντα τον Ιανουάριο. Γι’ αυτό και δεν κρύβουν, ότι στο σχέδιο Συμπερασμάτων που ήδη ετοιμάζουν, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα χαιρετίσει την επιστροφή του «Oruc Reis» στην Αττάλεια.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η ελληνική πλευρά, που έχει ενημερωθεί για τις παραπάνω προθέσεις, έθεσε στο συνεργάτη του Μισέλ που πραγματοποιεί τις σχετικές επαφές, ερώτημα για την «αρνητική ατζέντα», η οποία προβλέπεται στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Οκτώβριο. Πήρε, λοιπόν, την εξής απάντηση: Εάν αποφασισθεί να ενεργοποιηθεί η «αρνητική ατζέντα», θα πρέπει ο αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική Μπορέλ να την εξειδικεύσει από κοινού με την Κομισιόν, ώστε να υπολογισθεί το κόστος που θα προκύψει για τα κράτη-μέλη από την εφαρμογή τού οποιουδήποτε μέτρου κατά της Τουρκίας. Κι αυτό θα πάρει χρόνο!
ΜΟΝΟ ΑΝ ΚΑΝΕΙ ΓΕΩΤΡΗΣΗ!
Ο ίδιος, πάντως, πρόσθεσε ότι κύρωση θα επιβληθεί, μόνο εάν η Τουρκία πραγματοποιήσει γεώτρηση στη δυνάμει ελληνική ΑΟΖ. Διευκρίνισε, μάλιστα, ότι η κύρωση θα είναι κατά 2-3 εμπλεκομένων στη γεώτρηση ατόμων, όπως είχε συμβεί και με την τουρκική γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ. Με άλλα λόγια, θα πρόκειται για κύρωση-κοροϊδία, η οποία μόνο ειρωνικά χαμόγελα θα προκαλέσει στην Άγκυρα, όπως και στην περίπτωση της Κύπρου.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, όταν ο Έλληνας διπλωμάτης διαμαρτυρήθηκε, ο συνεργάτης του Μισέλ τον αποστόμωσε, λέγοντάς του: «Γιατί πρέπει στην περίπτωση της Ελλάδας να αντιδράσουμε διαφορετικά από ό,τι στην περίπτωση της Κύπρου; Για λόγους ισότητας πρέπει να εφαρμόσουμε το ίδιο μέτρο»!
Με άλλα λόγια, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στέλνει το μήνυμα (στην Ελλάδα και στα άλλα κράτη-μέλη) ότι έχει δημιουργηθεί προηγούμενο, το οποίο δεν είναι σωστό να παραβιασθεί! Αυτά ας τα σκεφθούν στην Αθήνα, που τότε ουσιαστικά είχαν αφήσει την Κύπρο μόνη της, απλά με τη γνωστή τυπική διπλωματική συμπαράσταση.
Η ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι το Βερολίνο σπρώχνει όσο μπορεί, μέσω του διδύμου Μισέλ-Μπορέλ, την ιδέα της πολυμερούς Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο. Το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου είχε συμφωνήσει, τους επέτρεψε να καλλιεργήσουν – προωθήσουν την ιδέα, στις κυβερνήσεις των άλλων κρατών-μελών.
Τις προηγούμενες ημέρες, πάντως, η Αθήνα ξεκαθάρισε ότι διαφωνεί με αυτή τη Διάσκεψη. Επικαλέστηκε ως επιχείρημα ότι ο Μητσοτάκης είχε τότε συμφωνήσει, υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα σταματούσε τις έρευνες του «Oruc Reis» και την επιθετικότητα. Αντ’ αυτού, όμως, έπραξε το αντίθετο. Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι –σύμφωνα με διπλωματικές πηγές– το Μαξίμου άλλαξε γραμμή κατόπιν της επιμονής του υπουργείου Εξωτερικών.
Το ευρω-ιερατείο δεν έκρυψε την ενόχλησή του από την αλλαγή στάσης της Ελλάδας και έφθασε στο σημείο –σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες– οι Μισέλ και Μπορέλ να διαμηνύσουν στην ελληνική πλευρά ότι δεν έχει καμία άλλη λύση. Άφησαν, μάλιστα, σαφώς να εννοηθεί, ότι εάν η Αθήνα αρνηθεί την πολυμερή Διάσκεψη η ελληνοτουρκική κρίση θα οδηγηθεί σε θερμή σύγκρουση, κάτι που έχει καταστεί σαφές –όπως είπαν– ότι ο Μητσοτάκης θα κάνει τα πάντα για να την αποφύγει.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ
Αντιμέτωπο με αυτή τη σκοτεινή προοπτική, το υπουργείο Εξωτερικών έχει αναλάβει μία διπλωματική εκστρατεία. Οι Έλληνες πρεσβευτές στα κράτη-μέλη έχουν λάβει εντολή να ενημερώσουν τις κυβερνήσεις για τις ελληνικές θέσεις. Για την ακρίβεια, στις επαφές που έχουν ζητούν την αναστολή της χρηματοδότησης της Τουρκίας, την επανεκτίμηση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, το πάγωμα των συναλλαγών τουρκικών επιχειρήσεων και τραπεζών με την ΕΕ και την απαγόρευση πώλησης στην Τουρκία ευρωπαϊκών οπλικών συστημάτων, καθώς και τεχνολογίας που χρησιμοποιείται στην πολεμική βιομηχανία.
Επίσης, οι Έλληνες πρεσβευτές έχουν λάβει εντολή να ξεκαθαρίσουν, πως κυρώσεις θεωρούν αυτές που αφορούν σε τομείς της τουρκικής οικονομίας και θα «πονέσουν» την Τουρκία κι όχι σε πρόσωπα. Τέλος, έχουν εντολή και να εξηγήσουν γιατί η Αθήνα απορρίπτει τώρα τη Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, ο πρώτος απολογισμός από τις επαφές των Ελλήνων πρεσβευτών στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι μάλλον απογοητευτικός, κι όλα δείχνουν ότι η εικόνα δε θα αλλάξει.
Η Γαλλία ζητάει την επιβολή κυρώσεων, οι οποίες, μάλιστα, να είναι εξειδικευμένες και να εφαρμόζονται αυτομάτως στη βάση χρονοδιαγράμματος. Επίσης, ζητάει την απαγόρευση παράδοσης όπλων στην Τουρκία. Αλλά και το Παρίσι επικαλείται ως λόγο τις τουρκικές επεμβάσεις στη Συρία, στη Λιβύη και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όχι τις επιθετικές ενέργειές της στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Προφανώς, ο Μακρόν δεν έχει συγχωρέσει τον Μητσοτάκη για τις υπαναχωρήσεις του.
ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΚΑΙ ΤΟ ΒΕΤΟ
ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΚΟΡΥΦΗΣ
Η δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα έχει οξύνει τις ενδοκυβερνητικές αντιθέσεις, με πρώτη αυτή μεταξύ του Μαξίμου και του υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος έχει υψώσει δημοσίως τους τόνους δημιουργώντας διπλωματικό τετελεσμένο, το οποίο εκ των πραγμάτων υψώνει τον πήχη για τον Μητσοτάκη.
Είναι ενδεικτικό ότι στην Αθήνα συζητείται ακόμα και το ενδεχόμενο άσκησης βέτο στα Συμπεράσματα της επικείμενης Συνόδου Κορυφής, εάν δεν προκύψει μία στοιχειωδώς ανεκτή φόρμουλα. Τουλάχιστον μέχρι αυτές τις ημέρες, το Μαξίμου δεν το συζητούσε, αλλά τα πράγματα δυσκολεύουν, φέρνοντας υποχρεωτικά όλα τα σενάρια στο τραπέζι.
Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, Έλληνες διπλωμάτες βολιδοσκόπησαν ατύπως συνεργάτες των Μισέλ και Μπορέλ για το ενδεχόμενο άσκησης ελληνικού βέτο, υπενθυμίζοντας το παράδειγμα της Ουγγαρίας και της Πολωνίας. Εισέπραξαν, λοιπόν, την απάντηση, ότι όποιος είναι αποφασισμένος για βέτο, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, το ασκεί και μετά συζητάει, αφήνοντας να εννοηθεί πως δε θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει τα κότσια να ασκήσει βέτο. Με άλλα λόγια, είναι το προφίλ της Ελλάδας στην ΕΕ που επιτρέπει στο Βερολίνο και στο δίδυμο Μισέλ-Μπορέλ να της συμπεριφέρονται κατ’ αυτόν τον τρόπο.
*Ο Σταύρος Λυγερός έχει εργασθεί σε εφημερίδες (για 23 χρόνια στην Καθημερινή), ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Σήμερα είναι πολιτικός-διπλωματικός σχολιαστής στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN και διευθυντής του ιστότοπου SLpress.gr. Συγγραφέας 16 βιβλίων. Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.