Την ώρα που οι πολίτες ανεβαίνουν Γολγοθά, οι εκπρόσωποι στις Βρυξέλλες απολαμβάνουν 18,5% μεγαλύτερες αποδοχές την τελευταία πενταετία

Ποσά που… ζαλίζουν, αποζημιώσεις που σοκάρουν, αλλά και αυξήσεις μισθών που εξοργίζουν, περιμένουν τους νέους ευρωβουλευτές που θα εκπροσωπήσουν και τη χώρα μας για την επόμενη πενταετία στις Βρυξέλλες.
Η θητεία των 720 νέο-εκλεγμένων βουλευτών ξεκινά με γενναιόδωρες αυξήσεις μισθών αλλά και αναβαθμισμένο πακέτο παροχών, την ίδια ώρα που οι λαοί της γηραιάς ηπείρου μαζεύουν τα κομμάτια τους από τις απανωτές κρίσεις. Μιλώντας όμως για τα του οίκου μας, οι 21 νέοι ευρωβουλευτές που θα εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στις Βρυξέλλες θα κληθούν να βγάλουν ξανά τα κομπιουτεράκια έξω, ώστε να επανακαθορίσουν τι έχουν λαμβάνειν από το Ευρωκοινοβούλιο.
Σύμφωνα με δημοσίευμα στο mononews, ακολουθώντας τη συνήθη πρακτική των τελευταίων ετών, το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε προ ημερών σε αυξήσεις 3%, αναπροσαρμόζοντας τον ακαθάριστο μισθό κάθε ευρωβουλευτή από τα 10.075,18 ευρώ στα 10.377,43 ευρώ το μήνα. Συνεπώς, με τα νέα δεδομένα και σε ετήσια βάση (των 12 μισθών), οι ευρωβουλευτές θα λαμβάνουν καθαρά 97.075,56 ευρώ, από 94.246,68 ευρώ προηγουμένως. Όπως εξηγεί ωστόσο το δημοσίευμα, «το μισθολογικό μπόνους μπορεί να φαντάζει μικρό, αλλά πέρσι τέτοιον καιρό οι αποδοχές των ευρωβουλευτών είχαν αυξηθεί κατά 2,7%, σε συνέχεια των αυξήσεων στους μισθούς κατά 4,5% το 2022 και κατά 7,17% στην τριετία 2019-2021. Αν ληφθεί υπόψη ότι το καλοκαίρι του 2019 οι ευρωβουλευτές είχαν ακαθάριστο μισθό 8.757,70 ευρώ το μήνα (6.824,85 ευρώ καθαρά), τότε με τη νέα αναπροσαρμογή η σωρευτική αύξηση στην 5ετία είναι της τάξεως του 18,5%… Εξουδετερώνοντας επί της ουσίας τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στην Ε.Ε. σε αυτό το διάστημα».
Φυσικά, τα έσοδα δεν εξαντλούνται στο μισθό, αλλά εκτείνονται και στις παρουσίες, καθώς οι ευρωβουλευτές λαμβάνουν και ημερήσια αποζημίωση 350 ευρώ για τη στέγαση, τη σίτιση και τις συναφείς δαπάνες για κάθε μέρα παρουσίας στις Βρυξέλλες ή στο Στρασβούργο.

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΝΗ
Το ύψος της «αποζημίωσης διαμονής» παραμένει στα επίπεδα της περσινής περιόδου, ενώ σε χρονικό ορίζοντα 5ετίας έχει αυξηθεί κατά 9,38%, καθώς το 2019 ήταν στα 320 ευρώ. Η εν λόγω αύξηση είναι σχεδόν η μισή σε σύγκριση με αυτήν που έχει γίνει στους μισθούς. Εκτιμάται ότι, ανάλογα με το πρόγραμμα, ένας συνεπής ευρωβουλευτής μπορεί να έχει περί τις 160 παρουσίες ετησίως στις εργασίες του Ευρωκοινοβουλίου, μεταφραζόμενες σε 56.000 ευρώ (160×350) το χρόνο. Στους ευρωβουλευτές χορηγείται ακόμη κατ’ αποκοπή το ποσό των 4.950 ευρώ ανά μήνα, προοριζόμενο να καλύψει τα γενικά έξοδα λειτουργίας των γραφείων τους στις χώρες όπου εκλέγονται.
Σε ετήσια βάση η αποζημίωση αυτή ανέρχεται σε 59.400 ευρώ, ενώ και σε τούτη την περίπτωση τα κόστη συντήρησης των πολιτικών γραφείων δεν είναι λίγα – εξαρτώνται βέβαια από τις επιλογές καθενός. Τα τελευταία 5 έτη, η συγκεκριμένη αποζημίωση για έξοδα γραφείου έχει αυξηθεί κατά 9,68%, ξεκινώντας από τα 4.513 ευρώ του 2019. Δίπλα στο βασιλικό ποτίζεται όμως και η γλάστρα, και έτσι στο πλαίσιο των νέων αυξήσεων στους μισθούς αναπροσαρμόστηκε ανοδικά κατά 3% και το κονδύλι που αφορά τις πληρωμές για τους βοηθούς στο Ευρωκοινοβούλιο, τους οποίους επιλέγουν οι ίδιοι οι ευρωβουλευτές. Το διαθέσιμο μηνιαίο ποσό γι’ αυτόν το σκοπό, από 28.896 ευρώ, ανέβηκε στα 29.557 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί πως, με βάση τους υπολογισμούς, σε μια 5ετή θητεία στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το ποσό για κάθε ευρωβουλευτή ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ, αλλά, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα, «το τι απ’ αυτά μπορεί να μένει στην άκρη μόνο οι ίδιοι το γνωρίζουν».

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε είτε άμεσα είτε μετέπειτα, την εκπομπή 175 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα, αναφέρει κοινή έκθεση, που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 13 Ιουνίου.

Η έκθεση, που δημοσιεύθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος της Ουκρανίας και τις κλιματικές ΜΚΟ, ανέφερε ότι η εκτίμησή τους περιλαμβάνει τόσο τις εκπομπές που έχουν εκλυθεί όσο και εκείνες που θα παραχθούν κατά τη διάρκεια των εργασιών επισκευής, μετά την καταστροφή που προκάλεσε η εισβολή του Φεβρουαρίου του 2022. Κατέγραψε ορισμένες από τις κύριες δραστηριότητες που προκαλούν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα λόγω των μαχών.

«Δισεκατομμύρια λίτρα καυσίμων που χρησιμοποιήθηκαν από τα στρατιωτικά οχήματα, σχεδόν ένα εκατομμύριο εκτάρια αγρών και δασών που πυρπολήθηκαν, εκατοντάδες δομές πετρελαίου και φυσικού αερίου που ανατινάχθηκαν και τεράστιες ποσότητες χάλυβα και τσιμέντου που χρησιμοποιήθηκαν για την οχύρωση εκατοντάδων χιλιομέτρων των γραμμών του μετώπου», ανέφερε.

Η εκτίμηση των 175 εκατομμυρίων τόνων ήταν ισοδύναμη με τις ετήσιες εκπομπές που παράγονται από 90 εκατομμύρια αυτοκίνητα, ή με το σύνολο της Ολλανδίας σε ένα χρόνο, ανέφερε.

Ο πόλεμος που εξαπέλυσε η Μόσχα έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και έχει εκτοπίσει εκατομμύρια, αλλά έχει επίσης προκαλέσει τεράστιες περιβαλλοντικές ζημιές, καθώς οι δύο στρατοί εμπλέκονται στο μεγαλύτερο ευρωπαϊκό χερσαίο πόλεμο των τελευταίων 80 ετών.

Η έκθεση, η οποία προσπαθεί να ποσοτικοποιήσει το αποτύπωμα άνθρακα του πολέμου, συντάχθηκε σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος της Ουκρανίας και ερευνητές για το κλίμα από την Ουκρανία και άλλες χώρες. Η έκθεση χρησιμοποίησε ένα δείκτη που ονομάζεται Κοινωνικό Κόστος του Άνθρακα για να υπολογίσει το κατά προσέγγιση οικονομικό κόστος των πρόσθετων εκπομπών. «Η συνολική κλιματική ζημία που προκάλεσε η Ρωσική Ομοσπονδία μετά από 24 μήνες πολέμου ανέρχεται σε περισσότερα από 32 δισεκατομμύρια δολάρια», αναφέρεται στην έκθεση.

Η έκθεση σημειώνει επίσης, ότι οι πολεμικές εκπομπές θα μπορούσαν να χωριστούν περίπου σε τρία τρίτα: στρατιωτική δραστηριότητα, χάλυβας και σκυρόδεμα, που απαιτούνται για την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων υποδομών και το τελευταίο τρίτο που αποτελείται από διάφορους ανομοιογενείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών και της μετακίνησης των ανθρώπων.

«Κατά τους πρώτους μήνες του πολέμου, η πλειονότητα των εκπομπών προκλήθηκε από τη μεγάλης κλίμακας καταστροφή των μη στρατιωτικών υποδομών, που απαιτούσε μια μεγάλη μεταπολεμική προσπάθεια ανοικοδόμησης», ανέφερε η έκθεση. «Τώρα, μετά από δύο χρόνια πολέμου, το μεγαλύτερο μερίδιο των εκπομπών προέρχεται από ένα συνδυασμό πολεμικών επιχειρήσεων, πυρκαγιών σε τοπία και ζημιών στις ενεργειακές υποδομές».

Η στρατιωτική δραστηριότητα ήταν υπεύθυνη για 51,6 εκατομμύρια τόνους εκπομπών ισοδύναμου CO2, ανέφερε η έκθεση. Η πλειονότητα αυτών, τα 35,2 εκατομμύρια τόνοι ισοδύναμου CO2, προκλήθηκε από την κατανάλωση καυσίμων από το ρωσικό στρατό, ενώ άλλοι 9,4 εκατομμύρια τόνοι από τη χρήση καυσίμων από τον ουκρανικό στρατό.

Μεταξύ των μεγαλύτερων καταναλωτών καυσίμων στον κόσμο, οι στρατοί παγκοσμίως ευθύνονται για το 5,5% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με μια εκτίμηση του 2022.

Σύμφωνα με την έκθεση, ο πόλεμος έχει αυξήσει σημαντικά τη συχνότητα των πυρκαγιών τοπίου στις πληγείσες περιοχές. Είπε ότι ένα εκατομμύριο εκτάρια γης έχουν καεί από 27.000 πυρκαγιές που σχετίζονται με τον πόλεμο, προκαλώντας την ισοδύναμη ατμοσφαιρική ζημία 23 εκατομμυρίων τόνων CO2.

Η έκθεση υπολόγισε επίσης ότι το κλείσιμο του εναέριου χώρου πάνω από την Ουκρανία και ορισμένα τμήματα της Ρωσίας, καθώς και οι περιορισμοί στη χρήση του εναέριου χώρου της Ρωσίας από ορισμένους αερομεταφορείς, δημιούργησαν λίγο πάνω από 24 εκατομμύρια τόνους CO2 πρόσθετων εκπομπών.

«Οι περιορισμοί ή η επιφυλακτικότητα έχει σε μεγάλο βαθμό καθαρίσει τον ουρανό πάνω από περίπου 18 εκατομμύρια km2 της Ουκρανίας και της Ρωσίας, προσθέτοντας ώρες στα ταξίδια μεταξύ Ευρώπης και Ασίας που καταναλώνουν πρόσθετα καύσιμα», ανέφερε η έκθεση.

Οι αριθμοί που εξηγούν τι ακριβώς έγινε και πού οδηγείται η χώρα

Γράφει η δημοσιογράφος
Νατάσα Στασινού

Χάρη σε ένα εκλογικό σύστημα –που ισχύει εδώ και δεκαετίες και που κανείς δεν αμφισβητεί στη Γαλλία– το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, μία συμμαχία άσπονδων αριστερών φίλων, κατάφερε να εξασφαλίσει τις περισσότερες έδρες στη Βουλή, αποτρέποντας την άνοδο της Εθνικής Συσπείρωσης της Λεπέν στην εξουσία.

Αλλά αυτό δε σημαίνει, ότι η συμμαχία αυτή (στην οποία τα δύο ισχυρότερα κόμματα είναι η Ανυπότακτη Γαλλία του πολωτικού Ζαν Λυκ Μελανσόν και οι πιο μετριοπαθείς Σοσιαλιστές) μπορεί να κυβερνήσει, θέτοντας σε εφαρμογή το πρόγραμμά της.

Έμειναν πολύ μακριά από την απόλυτη πλειοψηφία των 289 εδρών και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συμβιβαστούν είτε με τον Εμανουέλ Μακρόν, είτε με την ιδέα μίας αδύναμης κυβέρνησης μειοψηφίας. Έως τα τέλη της εβδομάδας, τα 5 κόμματα του Μετώπου θα πρέπει να έχουν βάλει κατά μέρος τις διαφορές τους, ώστε να παρουσιάσουν έναν ενιαίο υποψήφιο για την πρωθυπουργία, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος δεν προβλέπεται να εισέλθει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις πριν από τις 18 Ιουλίου, όταν και θα συνεδριάσει με τη νέα σύνθεσή της η Εθνοσυνέλευση.

Ο Μακρόν ζήτησε από τον Γκαμπριέλ Ατάλ να παραμείνει στη θέση του πρωθυπουργού για όσο χρειαστεί, έχοντας το βλέμμα και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, που αρχίζουν σε περίπου δύο εβδομάδες.

Μπορεί να ελπίζει σε μία κυβέρνηση δική του –με τη στήριξη Σοσιαλιστών, Οικολόγων και άλλων κομμάτων του Λαϊκού Μετώπου πλην εκείνου του Μελανσόν– από τη στιγμή που έχει και τις πρωτοβουλίες των κινήσεων;

Θα ήταν μάλλον απίθανο να δούμε κάτι τέτοιο, αφού όποιο κόμμα επιλέξει να στηρίξει τη δεδομένη στιγμή τον Μακρόν, μάλλον θα υπογράψει την πολιτική του αυτοκτονία.

ΤΟ ΡΕΥΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Η κάλπη μπορεί να μην έβγαλε πρωθυπουργό τον 28χρονο Ζορντάν Μπαρντελά, αλλά έβγαλε ένα άκρως ρευστό πολιτικό σκηνικό, που δεν αποκλείεται να οδηγήσει τη χώρα σε νέες κάλπες σε 12 μήνες από τώρα. Είτε έχουμε κυβέρνηση μειοψηφίας από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, είτε μία κυβέρνηση συνασπισμού (κάτι που αυτή τη στιγμή φαντάζει πολύ δύσκολο), είτε ακόμη και μία κυβέρνηση τεχνοκρατών (που φέρεται να σκέφτεται σοβαρά ο Μακρόν), υποσχέσεις για αύξηση κατώτατου μισθού, ανατροπή της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, που αύξησε τα όρια στα 64 από τα 62 έτη, θα είναι σχεδόν απίθανο να υλοποιηθούν.

ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΗΤΟ ΑΡΘΡΟ 49

Η νέα κυβέρνηση θα έχει δε να αντιμετωπίσει μία δοκιμαζόμενη οικονομία με χρέος άνω του 110% του ΑΕΠ και έλλειμμα 5,5% και έναν πρόεδρο, που «κέρδισε» το προσωνύμιο «Βοναπάρτης» παρακάμπτοντας ουσιαστικά 12 φορές έως τώρα τη Βουλή (μία στην πρώτη θητεία και έντεκα στη δεύτερη) με την ενεργοποίηση του άρθρου 49, παρ. 3.

Η εφαρμογή του άρθρου έχει ως εξής: παρουσιάζεται στην Εθνοσυνέλευση το κείμενο του νομοσχεδίου. Εκκινεί προθεσμία 24 ωρών, κατά την οποία μπορεί να υποβληθεί πρόταση μομφής τουλάχιστον από το 1/10 των βουλευτών κατά την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου. Αν η πρόταση μομφής υπερψηφιστεί, τότε η κυβέρνηση οφείλει να παραιτηθεί και ο πρόεδρος είτε να σχηματίσει νέα κυβέρνηση είτε να διαλύσει τη βουλή. Αν αντίθετα η μομφή δεν ευδοκιμήσει, το νομοσχέδιο παίρνει το δρόμο για τη Γερουσία. Αυτό βέβαια είναι δυνατόν, όταν πρόεδρος και κυβέρνηση ανήκουν στο ίδιο κόμμα. Ο Μακρόν δε θα έχει στο εξής αυτή την «πολυτέλεια».

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΛΕΠΕΝ

ΚΑΙ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΑΧΗ

Και με τη Μαρίν Λεπέν τι γίνεται; Έχει ξοφλήσει ύστερα από αλλεπάλληλες ήττες τα τελευταία χρόνια; Κάθε άλλο. Η ίδια μπορεί να ισχυρίζεται ότι δεν έχασε (και ας έμεινε στην τρίτη θέση των εδρών), καθώς το κόμμα της ήταν πρώτο με διαφορά σε απόλυτο αριθμό ψήφων.

Έλαβε πάνω από 10 εκατ. ψήφους, όταν το Νέο Λαϊκό Μέτωπο έμεινε στα 7 εκατ. ψήφους. Η διαφορά αυτών των 3 εκατομμυρίων ψήφων τής δίνει την αυτοπεποίθηση να πει ότι η νίκη… απλώς αναβάλλεται. Ξέρει εξάλλου, ότι ίσως σε ένα χρόνο από τώρα κληθεί να δώσει νέα εκλογική μάχη. Και αν αυτό δε συμβεί, τότε υπάρχει πάντα ο μεγάλος στόχος – αυτός των προεδρικών εκλογών του 2027. Μέχρι να φτάσει εκεί, για να δούμε εάν για ακόμη μία φορά τα υπόλοιπα κόμματα θα ορθώσουν επιτυχώς τείχος εναντίον της, θα πρέπει ίσως να ξεπεράσει ακόμη ένα εμπόδιο. Τις φιλοδοξίες του πιο δημοφιλούς προστατευόμενού της, Μπαρντελά. Εκείνος λέει ότι δε θα διεκδικήσει υποψηφιότητα για την προεδρία και ότι με τη Λεπέν αποτελούν νικητήριο δίδυμο. Μένει να φανεί εάν το δίδυμο θα παραμείνει ενωμένο.

ΗΠΑ-Βρετανία-Γαλλία
Γράφει ο δημοσιογράφος
Μάκης Ανδρονόπουλος

Μία κρίσιμη παράμετρος της κρίσης αντιπροσώπευσης στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, η οποία οδήγησε στη γέννηση και στην άνοδο των αντισυστημικών κομμάτων και της Νέας Δεξιάς, είναι τα εκλογικά συστήματα, τα οποία έχουν προκύψει μέσα από την ιστορική σκοπιμότητα της σταθερότητας και του «ελέγχου των άκρων». Όμως, τα τελευταία είκοσι χρόνια, τα συστήματα αυτά αποκαλύπτουν στην κοινή γνώμη τη στρεβλωτική λειτουργία τους, σε ότι αφορά τους πραγματικούς αριθμούς των ψήφων.
Το πώς ο νικητής των ευρωεκλογών και του πρώτου γύρου των γαλλικών βουλευτικών εκλογών Rassemblement National ήρθε τρίτο κόμμα σε έδρες στο δεύτερο γύρο και το πώς οι Tories εξαϋλώθηκαν στη Βρετανία είναι από τα παράξενα, αν όχι ακατανόητα, για τους Ευρωπαίους πολίτες. Η αποσπασματική περιγραφή των περίπλοκων εκλογικών συστημάτων που γίνεται από τα διεθνή μέσα στις κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις στις σημαντικές χώρες, δεν καλύπτουν το δημοκρατικό αίσθημα των πολιτών, με αποτέλεσμα τα εκλογικά συστήματα να περιβάλλονται από την αχλή τής μεταφυσικής τής εξουσίας.
Για παράδειγμα, το εκλογικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής διαφέρει σημαντικά από τα συστήματα που υιοθετούνται σε άλλες δημοκρατίες. Έτσι, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος δεν εκλέγονται άμεσα από το λαό, αλλά έμμεσα μέσω ενός σώματος 538 εκλεκτόρων. Κάθε πολιτεία έχει έναν προκαθορισμένο αριθμό εκλεκτόρων, ίσο με τον αριθμό των μελών της στο Κογκρέσο. Για να κερδίσει ένας υποψήφιος, πρέπει να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των εκλεκτόρων (270). Το σύστημα είναι πλειοψηφικό και ο υποψήφιος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους κερδίζει όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας (the winner-take-all). Το σύστημα αυτό οδήγησε στην κυριαρχία των δύο κομμάτων, του Ρεπουμπλικανικού και του Δημοκρατικού, τα οποία διεξάγουν εσωτερικές προκριματικές εκλογές για να επιλέξουν τον υποψήφιό τους για Πρόεδρο.
Το υψηλό κόστος των εκλογικών εκστρατειών ευνοεί τους πλούσιους υποψηφίους και τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών.
Το δικομματικό σύστημα περιορίζει τις επιλογές των ψηφοφόρων και δυσκολεύει την εκπροσώπηση μειονοτικών ομάδων. Ο θεσμός του Κολλεγίου των Εκλεκτόρων έχει δεχτεί σφοδρή κριτική, επειδή είναι δυνατόν κάποιος να κερδίσει τις εκλογές χωρίς να έχει λάβει την πλειοψηφία της λαϊκής ψήφου, όπως το 2000 και το 2016. Αυτό οφείλεται στο πλειοψηφικό σύστημα ανά πολιτεία. Επιπλέον, ορισμένες πολιτείες έχουν μεγαλύτερη εκπροσώπηση στο Εκλεκτορικό Κολλέγιο, σε σχέση με τον πληθυσμό τους.
Τέλος, κάθε πολιτεία, ανεξάρτητα από τον πληθυσμό της, έχει δύο γερουσιαστές. Αυτό δίνει στις αγροτικές και αραιοκατοικημένες πολιτείες μεγαλύτερη δύναμη έναντι των πυκνοκατοικημένων. Ακόμα διατυπώνονται προβληματισμοί για το αν η χάραξη των εκλογικών περιφερειών μπορεί να γίνει με τρόπο που ευνοεί ένα κόμμα έναντι του άλλου. Επίσης έχει επικριθεί η περίπλοκη, αν όχι αποτρεπτική για ορισμένους πολίτες, εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους. Τέλος, η ψηφοφορία σε μια μόνο ημέρα, δημιουργεί δυσκολίες σε πολλούς πολίτες.
Στη Βρετανία, ισχύει παραδοσιακά ένα πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα με μονοεδρικές περιφέρειες και βασικό χαρακτηριστικό, ότι μετατρέπει τις εκλογικές σχετικές πλειοψηφίες σε κοινοβουλευτικές απόλυτες πλειοψηφίες, αποθαρρύνοντας τον πολυκομματισμό. Οι πολλές μικρές μονοεδρικές περιφέρειες ευνοούν τα κόμματα που η απήχησή τους είναι τοπικά συγκεντρωμένη. Επίσης, το βρετανικό σύστημα ενισχύει τα συμπληρωματικά φαινόμενα της «τακτικής ψήφου». Η χαμένη ψήφος περιγράφει τις ψήφους σε υποψηφίους που δεν κατάφεραν να εκλεγούν λόγω του συστήματος, ενώ η τακτική είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ο εκλογέας, αισθανόμενος πως αν ψηφίσει την πρώτη προτίμησή του η ψήφος του θα «χαθεί» και ψηφίζει τακτικά την υψηλότερη προτίμησή του που έχει κάποιες πιθανότητες να εκλεγεί.

Ο ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΓΡΙΦΟΣ
ΜΕ ΤΙΣ ΕΔΡΕΣ
Στη Γαλλία, οι βουλευτές της Εθνοσυνέλευσης προκύπτουν μετά από δύο γύρους ενός πλειοψηφικού συστήματος με μονοεδρικές περιφέρειες. Έτσι, στον α΄ γύρο οι πολίτες ψηφίζουν τον υποψήφιο της προτίμησής τους και έτσι, ο υποψήφιος που λαμβάνει την απόλυτη πλειοψηφία (πάνω από 50% των ψήφων) εκλέγεται βουλευτής. Εάν κανένας υποψήφιος δε λάβει την απόλυτη πλειοψηφία στον α’ γύρο, διεξάγεται β’ γύρος την επόμενη εβδομάδα, αλλά μόνο οι δύο υποψήφιοι με τις περισσότερες ψήφους από τον πρώτο γύρο έχουν δικαίωμα συμμετοχής στο δεύτερο, και ένας τρίτος, στην περίπτωση που έχει υπερβεί το 12,5% των εγγεγραμμένων. Ο υποψήφιος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους στο δεύτερο γύρο εκλέγεται βουλευτής.
Το σύστημα ευνοεί μεγάλα κόμματα και περιορίζει δραστικά τις πιθανότητες επιτυχίας για ανεξάρτητους υποψηφίους ή μικρότερα κόμματα, ή ομάδες πληθυσμού ίσως δυσκολεύονται να εκλέξουν βουλευτές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο δεύτερος γύρος μπορεί να μην αντικατοπτρίζει την πραγματική βούληση του εκλογικού σώματος, καθώς ψηφοφόροι ίσως ψηφίζουν αρνητικά (π.χ. κατά του υποψηφίου που αντιπαθούν) αντί να ψηφίζουν θετικά για έναν υποψήφιο.
Στις εκλογές της 7ης Ιουλίου αποσύρθηκαν στο β’ γύρο 218 τρίτοι σε ψήφους βουλευτές, εκ των οποίων 130 του Μετώπου και 82 της «Μακρονίας» για να μπλοκάρουν το κόμμα της Εθνικής Συσπείρωσης της Λεπέν. Έτσι, έγινε η ανατροπή, και ενώ το σύστημα τείνει να οδηγεί σε κυβερνήσεις με πλειοψηφία, αυτή τη φορά δεν προέκυψε πλειοψηφία, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος ακυβερνησίας. Όχι συνταγματικά, αλλά εθιμικά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ορίζει πρωθυπουργό από το πρώτο κόμμα. Πάντως, δε φαίνεται να δίνει εντολή στον Μελανσόν, οπότε ή θα δώσει στους Σοσιαλιστές την εντολή για να σπάσει το Μέτωπο, ή θα προσπαθήσει να φτιάξει μια πλειοψηφική συμμαχία, ή θα καταφύγει σε τεχνοκρατική κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση οι πολιτικές εξελίξεις δε θα είναι γραμμικές…

Το Politico προσπαθεί να εξηγήσει τις αποφάσεις του Γάλλου προέδρου

Ως μοναχική, τραγική φιγούρα, του οποίου η περίεργη προσωπικότητα έφερε χάος στη γαλλική πολιτική σκηνή, περιγράφει τον Γάλλο πρόεδρο, Εμμανουέλ Μακρόν, άρθρο του Politico.
Η ευρωπαϊκή έκδοση του περιοδικού Politico εξαπολύει ευθεία επίθεση προς τον Εμμανουέλ Μακρόν, με άρθρο που φέρει την υπογραφή του Τζαμίλ Αντερλίνι, διευθυντή σύνταξης του ιστότοπου με ειδίκευση σε ευρωπαϊκά θέματα. Είναι γραμμένο στο μεγαλύτερό του μέρος σε πρώτο πρόσωπο, παρουσιάζοντας την προσωπική εμπειρία τού δημοσιογράφου με τον Γάλλο πρόεδρο.

ΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ
ΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ
Στην ερώτηση σε ποιον λέει τα μυστικά του ο Μακρόν και με ποιον μοιράζεται τα βαθύτερα συναισθήματά του, η απάντηση είναι «με τον εαυτό του», λέει ο δημοσιογράφος Τζαμίλ Αντερλίνι, που ταξίδεψε πέρυσι με τον Μακρόν στην Κίνα. «Ένα υπέροχο μυαλό», αλλά και «μια φιγούρα μοναχική, τραγική, της οποίας η παράξενη προσωπικότητα έχει προκαλέσει χάος και σφαγή στη γαλλική πολιτική», συμπληρώνει.

ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΧΑΣΜΕΝΗ Η ΓΑΛΛΙΑ
Ο δημοσιογράφος τονίζει ότι «βασιζόμενος σχεδόν εξ ολοκλήρου στις δικές του συμβουλές, ο απίστευτα αντιδημοφιλής πρόεδρος πήρε ένα μεγάλο ρίσκο, το οποίο έριξε την πολιτική της χώρας στο χάος», ενώ προσθέτει ότι «την Κυριακή 7 Ιουλίου, με μια συμμετοχή-ρεκόρ, ο γαλλικός λαός αψήφησε τις δημοσκοπήσεις που έδειχναν ότι η ακροδεξιά θα ήταν η μεγαλύτερη δύναμη στο κοινοβούλιο της χώρας. Αντί αυτού, μια αριστερή συμμαχία, που περιλαμβάνει ένα μεγάλο ποσοστό ακροαριστερών βουλευτών, συγκέντρωσε τις περισσότερες έδρες. Το αποτέλεσμα αφήνει τον κεντρώο συνασπισμό τού Μακρόν κουρελιασμένο, καθώς έχασε περίπου το ένα τρίτο των εδρών. Η Γαλλία είναι πλέον πολιτικά πιο διχασμένη από ό,τι ήταν εδώ και δεκαετίες».
Ο δημοσιογράφος εκτιμά, ότι ο Γάλλος πρόεδρος προχώρησε σε προκήρυξη εκλογών, έχοντας πειστεί ο ίδιος για την τόλμη του, τις ικανότητες αποπλάνησης και τα χαρακτηριστικά χαμαιλέοντα που διαθέτει, ότι «θα τον έβγαζαν από κάθε πολιτικά δύσκολη θέση».

ΔΕΝ ΑΚΟΥΕΙ ΚΑΝΕΝΑΝ
ΚΑΙ ΜΙΣΕΙ ΤΟ ΝΑ ΧΑΝΕΙ
«Ο Μακρόν δεν ακούει κανέναν» και «πραγματικά μισεί να χάνει», είπε πει πέρυσι στο ταξίδι στην Κίνα ένας σύμβουλος τού Μακρόν στο δημοσιογράφο του Politico. Επικαλείται μάλιστα έναν άλλον σύμβουλό του: «Είναι μεγάλος σαγηνευτής, θέλει να σαγηνεύσει τους πάντες. Αλλά μεγάλο μέρος της Γαλλίας τρέφει ένα προσωπικό, βίαιο μίσος γι’ αυτόν… είναι πολύ νέος, πολύ όμορφος και πολύ έξυπνος για πολλούς Γάλλους – και είναι στο DNA μας να θέλουμε να αποκεφαλίσουμε τον ηγέτη μας».

ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΧΕΔΟΝ ΚΑΘΟΛΟΥ
ΦΙΛΟΥΣ – Ο ΛΑΟΣ ΤΟΝ ΜΙΣΕΙ
«Έχει τη φαντασία του Ντε Γκωλ, αλλά καθόλου τη βαρύτητα», ανέφερε ένα άτομο που συνεργάστηκε στο παρελθόν με τον Μακρόν. «Ίσως η προκήρυξη των πρόωρων εκλογών να ήταν το σωστό πολιτικό ένστικτο, αλλά δε θα λειτουργήσει για ένα λόγο – ότι τον Μακρόν η Γαλλία τον μισεί με πάθος».
Συνεχίζοντας, το Politico σημειώνει ότι «εκεί έγκειται το παράδοξο του Μακρόν – εμφανίζεται ταυτόχρονα ως παγκόσμιος πολιτικός με μεγάλο όραμα και ως ένα πρόθυμο κουτάβι που αναζητά απεγνωσμένα την αγάπη. Είναι ένας άνθρωπος με διαστρικό εγωισμό που είναι βαθιά ανασφαλής – ένας ευγενικός, γοητευτικός και ζεστός άνθρωπος που δεν έχει σχεδόν καθόλου φίλους – ένας πολιτικός του λιανικού εμπορίου που δεν μπορεί να συνδεθεί ή να σχετιστεί με το γαλλικό κοινό. Γιατί τον μισούν τόσο πολύ οι άνθρωποι, ιδίως ο “λαός” της Γαλλίας; Όπως λέει ένας από τους ειδικούς συναδέλφους μου, είναι παράξενος – τον θεωρούν αλαζόνα, ελιτιστή, μη σχετιζόμενο και ξένο προς τους Γάλλους».

ΘΕΩΡΟΥΣΕ ΟΤΙ ΘΑ ΑΠΟΤΡΕΨΕΙ ΤΟΝ
ΠΟΥΤΙΝ ΝΑ ΕΙΣΒΑΛΕΙ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
«Καθώς η Ευρώπη προετοιμαζόταν για την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις αρχές του 2022, ο Μακρόν επέμεινε ότι μόνο αυτός θα μπορούσε να πείσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν να μην πραγματοποιήσει το όνειρό του για την ανασύσταση της μεγάλης ρωσικής αυτοκρατορίας. “Η Γαλλία πίστευε μέχρι την τελευταία στιγμή ότι ο Πούτιν δε θα εισέβαλε στην Ουκρανία”, μου είπε στα τέλη του περασμένου έτους ένας ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με πρόσβαση σε κορυφαίες ενημερώσεις των μυστικών υπηρεσιών», αναφέρει το άρθρο, ενώ συμπληρώνει ότι «Έχοντας κυριευτεί από την ύβρη και περιφρονώντας τις πληροφορίες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, ακόμη και τους δικούς του διπλωμάτες, ο Μακρόν ταξίδεψε στη Μόσχα για να αποπλανήσει το Ρώσο δικτάτορα και να υποχωρήσει. Αντί αυτού, του επιφυλάχθηκε μια ταπεινωτική συμπεριφορά, βάζοντάς τον να κάτσει στην άλλη άκρη ενός αστεία τεράστιου τραπεζιού. “Ο Πούτιν ήταν άλλο ένα αποτυχημένο σχέδιο”, μου είπε ένας από τους συμβούλους του».

ΑΚΥΒΕΡΝΗΤΗ ΧΩΡΑ Η ΓΑΛΛΙΑ
Το Politico σημειώνει ότι «πήρε τη μοιραία απόφαση να προκηρύξει πρόωρες εκλογές χωρίς να συμβουλευτεί κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό του – ένα ακόμη τολμηρό στοίχημα που ταιριάζει στον ονειρικό του ρόλο του τολμηρού, ηρωικού προέδρου της Γαλλίας. Στην πορεία, οδήγησε το πικραμένο γαλλικό εκλογικό σώμα στην ακροδεξιά και την ακροαριστερά. Ακόμη και αν καταφέρει να σχηματίσει μια λειτουργική κυβέρνηση τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, άφησε τη γαλλική πολιτεία βαθιά διχασμένη. Στο παρελθόν, το κύριο επιχείρημα του Μακρόν προς το εκλογικό σώμα ήταν ότι μόνο επιλέγοντας αυτόν και το κόμμα του θα απέφευγαν αυτό που ο ίδιος περιγράφει ως τον τρόμο μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης νεοφασιστών. Μπορεί αυτή τη φορά να απέφυγε αυτό το αποτέλεσμα, αλλά δίχασε ακόμη περισσότερο τη Γαλλία και άφησε τη χώρα ακόμα πιο ακυβέρνητη».

«Τα τεράστια κοιτάσματα λιθίου είναι ο στόχος μας» λέει το Βερολίνο • Είναι το νούμερο ένα στρατηγικό ορυκτό του πλανήτη σήμερα • Ο Ζελένσκι εκχώρησε τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων της χώρας στις ΗΠΑ σε αντάλλαγμα για τη χρηματοδότηση των πολεμικών επιχειρήσεων του Κιέβου

Η αληθινή αιτία πίσω από το μεγάλο ενδιαφέρον της Γερμανίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, αποκαλύπτεται δια στόματος ανώτατου κρατικού αξιωματούχου της: το Βερολίνο εποφθαλμιά τα τεράστια κοιτάσματα λιθίου της χώρας!
Η Γερμανία, στην προσπάθειά της να αποκτήσει φθηνό λίθιο και να μειώσει την εξάρτησή της από τρίτες χώρες, έχει στοχεύσει το ουκρανικό λίθιο ως τη «χρυσή λύση» στα προβλήματά της. Ο Ούλριχ Μπλουμ, Γενικός Διευθυντής του Γερμανικού Ινστιτούτου Λιθίου (ITEL), ξεκαθάρισε τις προθέσεις του Βερολίνου: «Αν η Ρωσία πάρει τον Ντονμπάς και ελέγξει ακόμη περισσότερες περιοχές στο κέντρο της Ουκρανίας, όπου υπάρχουν καλύτερα κοιτάσματα λιθίου, τότε η κατάσταση για την Ευρώπη θα γίνει χειρότερη, αφού η Ευρώπη θα μπορούσε να λάβει τα περισσότερα από τα μέταλλα που χρειάζονται για την ενεργειακή μετάβαση από την Ουκρανία».
Η δήλωση αυτή, προερχόμενη από τον ανώτατο αξιωματούχο γερμανικού κρατικού φορέα, θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως η επίσημη γραμμή του γερμανικού κράτους για το ζήτημα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της ιστοσελίδας pronews.gr.
Το λίθιο, το νούμερο ένα στρατηγικό ορυκτό του πλανήτη σήμερα, αποτελεί το θεμέλιο για την παραγωγή μπαταριών λιθίου-ιόντων που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικά οχήματα και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Η ζήτηση για λίθιο αυξάνεται εκθετικά και μεγάλες περιοχές στην Ουκρανία, όπως το Ντονμπάς και τα κεντρικά της χώρας, διαθέτουν τεράστιες ποσότητες αυτού του πολύτιμου ορυκτού.
Η ουκρανική κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε ανταλλάγματα για την παροχή οπλικών συστημάτων, προωθεί προφανώς την ατζέντα που εξυπηρετεί τα γερμανικά συμφέροντα, πολεμώντας ουσιαστικά έναν πόλεμο ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν είναι προς το συμφέρον του ουκρανικού λαού. Το ίδιο ακριβώς είχε γίνει άλλωστε και με τις ΗΠΑ, όπου το Κίεβο εκχώρησε περιουσιακά στοιχεία μέσω της επενδυτικής εταιρείας Black Rock.
Η Γερμανία βλέπει το ουκρανικό λίθιο ως το κλειδί για την ενεργειακή της ανεξαρτησία με πολύ χαμηλό κόστος. Τα κοιτάσματα λιθίου στην Ουκρανία αποτιμώνται σε δισεκατομμύρια δολάρια και αποτελούν το απόλυτο στρατηγικό πλεονέκτημα, σε μια εποχή όπου οι φυσικοί πόροι γίνονται ολοένα και πιο σπάνιοι και μονομερώς ελεγχόμενοι.
Η εξασφάλιση των προμηθειών λιθίου έχει γίνει προτεραιότητα για εταιρείες στην Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, οδηγώντας στρατηγικές συμμαχίες και κοινοπραξίες μεταξύ αυτοκινητοβιομηχανιών και εταιρειών εξόρυξης. Πολλά μεταλλευτικά έργα βρίσκονται υπό ανάπτυξη ή εξερεύνηση σήμερα σε Αυστραλία, Αυστρία, Βραζιλία, Καναδά, Κίνα, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), Τσεχία, Αιθιοπία, Φινλανδία, Γερμανία, Γκάνα, Καζακστάν, Μάλι, Ναμίμπια, Νιγηρία, Περού, ενώ και η Πορτογαλία, η Ρωσία, η Σερβία, η Ισπανία, η Ταϊλάνδη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ζιμπάμπουε, περιλαμβάνονται στον κατάλογο του Γεωλογικού Ινστιτούτου των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS). Μια μακρά λίστα στην οποία προστίθεται ήδη η Γαλλία και η Ινδία.
Ο κόσμος μπορεί να έρθει αντιμέτωπος με έλλειψη λιθίου, ακόμα και το 2025, προβλέπουν αναλυτές, καθώς η ζήτηση για το μέταλλο όλο και αυξάνεται, αφού αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.
Σύμφωνα με την BMI, το ερευνητικό τμήμα της Fitch Solutions, η έλλειψη προκύπτει από τη ζήτηση λιθίου της Κίνας που υπερβαίνει την προσφορά της. «Αναμένουμε κατά μέσο όρο ετήσια αύξηση 20,4% για τη ζήτηση λιθίου της Κίνας για ηλεκτρικά οχήματα μόνο την περίοδο 2023-2032. Πιστεύουμε πως η έλλειψη θα έρθει σίγουρα», αναφέρει η BMI σε έκθεσή της.
Αντίθετα, η προσφορά λιθίου της Κίνας θα αυξηθεί μόλις κατά 6% την ίδια περίοδο, ανέφερε η BMI, προσθέτοντας ότι το ποσοστό δεν μπορεί να ικανοποιήσει ούτε το ένα τρίτο της προβλεπόμενης ζήτησης. Η Κίνα αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό λιθίου στον κόσμο. Το 2021 παρήχθησαν παγκοσμίως 540.000 μετρικοί τόνοι λιθίου και έως το 2030 εκτιμάται πως η παγκόσμια ζήτηση θα φτάσει τους 3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις προβλέψεις της S&P Global Commodity Insights, οι πωλήσεις EV πρόκειται να φτάσουν τα 13,8 εκατ. το 2023, ωστόσο θα εκτοξευθούν σε πάνω από 30 εκατ. έως το 2030. Φυσικά η προσφορά θα αυξηθεί, αλλά η ζήτηση αναμένεται να ενισχυθεί με πολύ ταχύτερο ρυθμό, ανέφερε στο CNBC η Corinne Blanchard, επικεφαλής του τμήματος καθαρής τεχνολογίας της Deutsche Bank. Μέχρι το τέλος του 2025, η Blanchard βλέπει ένα «μέτριο έλλειμμα» περίπου 40.000 έως 60.000 τόνων ισοδύναμου ανθρακικού λιθίου, ωστόσο προβλέπει πολύ μεγαλύτερο έλλειμμα της τάξης των 768.000 τόνων μέχρι το τέλος του 2030.
Κάποιοι άλλοι αναλυτές, ενώ συμφωνούν ότι θα υπάρξει έλλειμμα, το τοποθετούν λίγο αργότερα προς τα τέλη της δεκαετίας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Rystad Energy, μια λύση αλλά προσωρινή θα ήταν η δημιουργία περισσότερων ορυχείων λιθίου. Ωστόσο, ενώ εκατοντάδες έργα βρίσκονται υπό διερεύνηση, η πολυπλοκότητα στη γεωλογία και η χρονοβόρα διαδικασία αδειοδότησης εξακολουθούν να δημιουργούν προκλήσεις.
Προς το παρόν υπάρχουν μόλις 101 ορυχεία λιθίου στον κόσμο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Refinitiv.
Η αντιπρόεδρος της Rystad Energy, Susan Zou, εκτιμά ότι οι ελλείψεις θα μπορούσαν να αρχίσουν να μαστίζουν τις αλυσίδες εφοδιασμού το 2028. «Τα επόμενα δύο χρόνια, αν και η προσφορά λιθίου μπορεί να παραμείνει επαρκής σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανισορροπία εφοδιασμού παραμένει αναπόφευκτη», πρόσθεσε η Ζου. «Η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού μπαταριών μπορεί να αντιμετωπίσει έλλειψη λιθίου πλησιάζοντας στο τέλος αυτής της δεκαετίας, όταν η αύξηση της προσφοράς δε θα συμβαδίζει με αυτή της ζήτησης», συμπλήρωσε.

Η BLACKROCK ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Η Ουκρανία υπέγραψε συμφωνία με την αμερικανική επενδυτική εταιρεία BlackRock για «οικονομική υποστήριξη στην ανοικοδόμηση της χώρας». Η συμφωνία αυτή υπερβαίνει τα όρια της οικονομικής συνεργασίας και θέτει ουσιαστικά την Ουκρανία υπό την απόλυτη οικονομική κηδεμονία των ΗΠΑ.
Η συμφωνία με τη BlackRock περιλαμβάνει τη διαχείριση στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων της Ουκρανίας, με σκοπό την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Η κίνηση αυτή οδηγεί την Ουκρανία σε μια κατάσταση εξάρτησης από τις ΗΠΑ και υπονομεύει την ανεξαρτησία της. Το καθεστώς Ζελένσκι υποστηρίζει ότι η συμμετοχή της BlackRock θα φέρει απαραίτητα κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της χώρας, ενώ στην πραγματικότητα η Ουκρανία θα χάσει τον έλεγχο των βασικών της πόρων και υποδομών.

ΑΝΑΛΥΣΗ:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ*

Πέρα από τις περιπτώσεις υψηλών τιμών – ως πιο εύκολα κατανοητών – οι πόλεμοι του πετρελαίου μπορούν να διεξαχθούν και με την ακριβώς αντίθετη στρατηγική, δηλαδή μέσω εξαιρετικά χαμηλών τιμών. Η κρίσιμη έννοια σε αυτήν την περίπτωση είναι εκείνη του μεριδίου αγοράς, η οποία αφορά και στον οξύ ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας.
Το μερίδιο της αγοράς αφορά στο ποσοστό της ζήτησης που ο παραγωγός μπορεί να καλύψει μονοπωλιακά μακροπρόθεσμα. Ο πόλεμος των χαμηλών τιμών του πετρελαίου έχει σκοπό, τόσο να αποτρέψει την είσοδο νέων παραγωγών στην αγορά, όσο και να εξαναγκάσει σε έξοδο τους παραγωγούς που ήδη είναι εντός της αγοράς. Μάλιστα, ο πόλεμος χαμηλών τιμών έχει πολύ πιο ισχυρά και μόνιμα αποτελέσματα.
Παρόλο που σε καθεστώς υψηλών τιμών ο παραγωγός απολαμβάνει σημαντικά οφέλη, αυτά συνήθως είναι βραχυπρόθεσμα, καθώς αν διατηρηθούν επί μακρόν δίνεται το σήμα στην αγορά, ότι ακριβότεροι παραγωγοί μπορούν να εισέλθουν και να δημιουργήσουν αυξημένο ανταγωνισμό. Αντίθετα, σε καθεστώς χαμηλών τιμών, τα κόστη εισόδου νέων παραγωγών (ή της επανόδου των παραγωγών που έχουν εκτοπιστεί) είναι αποτρεπτικά.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ 2020
Από το 2014, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αλλάξουν τη στρατηγική τους και να μετατραπούν από εισαγωγική σε εξαγωγική χώρα πετρελαίου. Σήμερα, οι ΗΠΑ συνιστούν τη μεγαλύτερη (ατομική) πετρελαιοπαραγωγό χώρα με προσφορά άνω των 12 εκ. βαρελιών ημερησίως. Το 2016, ο ΟΠΕΚ σε μια στρατηγική κίνηση ενίσχυσης της διεθνούς θέσης του, ενέταξε 10 νέες πετρελαιοπαραγωγές χώρες – μεταξύ τους και η Ρωσία – συστήνοντας τον ΟΠΕΚ+.
Στις αρχές του 2020, η Ρωσία διαφοροποιήθηκε από τον ΟΠΕΚ κι αποφάσισε να χαράξει ανεξάρτητη πετρελαϊκή πολιτική. Ακόμα κι έτσι, σήμερα, ο ΟΠΕΚ+ ελέγχει το 50% της διεθνούς παραγωγής πετρελαίου. Οι παραπάνω κινήσεις συνιστούν μια ένδειξη, ότι εκτός από την (ήδη) υπάρχουσα γεωγραφική συγκέντρωση, η διεθνής οικονομία οδηγείται σε ένα νέο κύκλο αυξανόμενης επιχειρηματικής συγκέντρωσης της παραγωγής πετρελαίου, δηλαδή σε ένα νέο κύκλο πετρελαϊκού ολιγοπωλίου.
Το κρίσιμο στοιχείο του τρέχοντος πολέμου τιμών, είναι η απαραίτητη τιμή του πετρελαίου που χρειάζονται, τόσο οι επιχειρήσεις για να είναι κερδοφόρες, όσο και τα κράτη, για να διατηρούν σταθερό το ποσοστό του χρέους τους προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) τους, δηλαδή να έχουν δημοσιονομική σταθερότητα.
Ένα συχνό σφάλμα είναι, ότι αξιολογείται αποκλειστικά το κόστος εξόρυξης και με βάση αυτό καθορίζεται και η δυνατότητα ενός κράτους να αντέξει ένα πόλεμο χαμηλών τιμών. Το κόστος εξόρυξης είναι μια αναγκαία συνθήκη, ωστόσο ως μοναδικό κριτήριο είναι ανεπαρκές. Ο συνδυασμός του χαμηλού κόστους εξόρυξης με χαμηλό ποσοστό κρατικού χρέους, συνιστά την ικανότητα ενός κράτους να διατηρεί – μακροπρόθεσμα – υψηλά επίπεδα αποθεματικού νομίσματος, για να χρηματοδοτεί τις δαπάνες του.

ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ
ΑΓΟΡΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ
Συνεπώς, με το διαμορφούμενο συσχετισμό δυνάμεων, ενώ η Σαουδική Αραβία απολαμβάνει ένα ιδιαίτερα χαμηλό κόστος εξόρυξης (~10$ ανά βαρέλι), χρειάζεται μια διεθνή τιμή 80$ ανά βαρέλι για να διατηρεί υπό έλεγχο το χρέος της. Αντίθετα, η Ρωσία, πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τα οικονομικά μέτρα που έπληξαν την οικονομία της, με αποθέματα χαμηλότερου δείκτη API – άρα και υψηλότερου κόστους εξόρυξης (~25$ ανά βαρέλι) – χρειαζόταν μια διεθνή τιμή μόλις 40$.
Μέχρι το 2022 η Ρωσία ήταν ο κερδισμένος παίκτης του τρέχοντος πολέμου τιμών, έχοντας συσσωρεύσει αποθεματικό 150 δις$ στο Ταμείο Εθνικού Πλούτου (National Wealth Fund) από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου τα προηγούμενα 5 έτη. Αυτό της έδινε δυνατότητες να ανταπεξέλθει σε ένα επίπεδο τιμών πετρελαίου ~15$, ακόμη και για 3 έτη.
Αντίθετα, οι ΗΠΑ επιδίωξαν να αποκτήσουν διεθνές μερίδιο αγοράς βάσει των αποθεμάτων σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου (fracking), τα οποία για να είναι συμφέροντα χρειάζονται ένα εύρος τιμών 55-90$. Εκείνη την περίοδο οι εταιρείες fracking εξασφάλιζαν οριακή βιωσιμότητα βάσει του υψηλού δανεισμού τους (κι όχι βάσει αποταμιευμένων κερδών), τον οποίο μπορούσαν να ελέγχουν χάρη στις υψηλές τιμές της προηγούμενης πενταετίας – με αποτέλεσμα πληθώρα από αυτές να υποβάλλουν αίτηση πτώχευσης.
Ωστόσο, μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας, οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, οι οποίες προέρχονται από σχιστολιθικά κοιτάσματα, διατηρώντας υψηλό διεθνές μερίδιο αγοράς. Στην παρούσα φάση, οι υπόλοιπες εταιρείες πετρελαίου στις ΗΠΑ τηρούν αμυντική στάση, με προγράμματα επιλεκτικής εκποίησης περιουσιακών τους στοιχείων, ώστε να παραμείνουν στην αγορά με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο.

ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΕ ΑΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΤΑ ΝΕΡΑ
Στις 20/4/2020 σημειώθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία των τιμών του πετρελαίου κλείσιμο των Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ) για παράδοση Μαΐου 2020, βαρελιών της ποικιλίας WTI στην αρνητική τιμή των -37,63$. Ο πόλεμος των χαμηλών τιμών που εκδηλώθηκε ως κρίση υπέρ-προσφοράς, μετατράπηκε σε κρίση αποθήκευσης του κόμβου Cushing της Οκλαχόμα που εντάθηκε κι από την περαιτέρω μείωση της διεθνούς ζήτησης εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων για την προστασία από τον ιό SARS-Cov-2.
Η πλεονάζουσα προσφορά από μόνη της δεν αποτελεί κατ’ ανάγκην απειλή, καθώς τόσο οι αποθηκευτικοί κόμβοι, όσο και τα ελλιμενισμένα δεξαμενόπλοια, λειτουργούν ως αποσβεστήρες της πτώσης των τιμών. Όταν αυτές ανακάμπτουν, μέρος της αυξημένης ζήτησης καλύπτεται από τη μείωση των αποθεμάτων.
Στις 20/4/2020, εξαντλήθηκε η συνολική αποθηκευτική ικανότητα των 90 εκ. βαρελιών του Cushing, όταν η χρήση του κυμαινόταν ιστορικά περί του 15-20%. Στο χρηματοπιστωτικό επίπεδο, η εσφαλμένη εκτίμηση ότι η αγορά θα λειτουργούσε άμεσα ως Contango προκειμένου να αποφύγει μια κρίση αποθήκευσης, οδήγησε σε τεράστιες απώλειες τραπεζικούς οργανισμούς και κερδοσκόπους.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΜΕ
ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Το να πληρώσει ένας κερδοσκόπος κάτοχος ΣΜΕ έναν πραγματικό χρήστη πετρελαίου για να του παραχωρήσει τα συμβολαιοποιημένα βαρέλια του, είχε πολύ χαμηλότερο κόστος από το να πληρώσει το αστρονομικό ενοίκιο για την αποθήκευση στο Cushing.
Με το παραπάνω υπόβαθρο να εκδηλώνεται πολυδιάστατα στη διεθνή πολιτική οικονομία και την πρόσφατη λήξη της 50ετούς (9 Ιουνίου 1974-2024) συμφωνίας ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας για τα πετρο-δολάρια, η τρέχουσα κατάσταση στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα του πετρελαίου συνιστά μια εκρηκτική οικονομική συγκυρία, ως προς τη δομική αλλαγή της αγοράς του.
Οι χρεοκοπίες των μικρών παραγωγών, η συγκέντρωση της προσφοράς σε ελάχιστα (πολυεθνικά) χέρια και η δημιουργία ισχυρών πλεγμάτων συμφερόντων με το χρηματοπιστωτικό τομέα, οδηγούν σε μια πρωτόγνωρη ολιγοπωλιακή δομή, που θα μπορεί να προκαλεί μεγάλες αστάθειες και να χειραγωγεί τις τιμές του πετρελαίου και της μεγάλης ποικιλίας των παραπροϊόντων του – που χρησιμοποιούνται σε κάθε τομέα της οικονομικής δραστηριότητας. Έχουμε ήδη εισέλθει σε νέα κι αχαρτογράφητα νερά.

*Ο Γεώργιος Καρακατσάνης είναι οικονομολόγος και σύμβουλος Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Είναι απόφοιτος Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, όπου εισήγαγε σημαντικές καινοτομίες στο πεδίο της Οικολογικής Χρηματοδοτικής Μηχανικής.