Η πρόσφατη ανακοίνωση της νεοεκλεγείσας πρωθυπουργού της Αλμπέρτα Danielle Smith δε με εξέπληξε. Ποια ανακοίνωση; Απλούστατα, την Τρίτη 29 Νοεμβρίου, η νέα πρωθυπουργός κατέθεσε νομοσχέδιο περί κυριαρχίας της Αλμπέρτα! Με άλλα λόγια, η Αλμπέρτα των φυσικών πόρων και των πετρελαίων, θα «υπερασπίσει» όλα τα δικαιώματα της από την Οτάβα. Παράλληλα, το νομοσχέδιο περί κυριαρχίας της Αλμπέρτα, θέλει την επαρχία μέσα σ’ ένα ενωμένο Καναδά. Δηλαδή, αυτό που λέμε ελληνικά, «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο».
Το νομοσχέδιο θα έχει αναδρομική ισχύ, που σημαίνει όλοι οι υπουργοί θα επανεξετάσουν όλες τις ομοσπονδιακές πολιτικές και τη νομοθεσία για «υπέρβαση» στην επαρχιακή δικαιοδοσία.
Αναμένονται ψηφίσματα μέχρι τις αρχές της άνοιξης για την αντιμετώπιση τυχόν εντοπισμένων ζητημάτων και οι ενέργειες που μπορεί να λάβει η επαρχία θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν αντίποινα κατά των ομοσπονδιακών νόμων, νομικές προκλήσεις και ξεκάθαρη άρνηση συμμόρφωσης. Εδώ γελάμε… Διότι, από τη μια μεριά η Αλμπέρτα θέλει κυριαρχία και από την άλλη θα εφαρμόσει αντίποινα και κυρώσεις στην Καναδική κυβέρνηση.
Με το νομοσχέδιο 1, η Αλμπέρτα στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι θα υπερασπιστεί από ομοσπονδιακούς νόμους, πολιτικές και πρακτικές που βλάπτουν την οικονομία και θα προωθήσει την ευημερία και τη συνταγματική δικαιοδοσία της ως επαρχία μέσα στη Συνομοσπονδία που λέγεται Καναδάς.
Ένας τομέας που προσδιόρισε ότι θα αντιμετωπιστεί είναι το ανώτατο όριο λιπασμάτων που έχει ορίσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Άλλοι πιθανοί τομείς της ομοσπονδιακής εισβολής στην επαρχία μπορεί να είναι το προτεινόμενο ομοσπονδιακό ανώτατο όριο για τις εκπομπές πετρελαίου και φυσικού αερίου και η αμφισβητούμενη ομοσπονδιακή απαγόρευση όπλων.
Με δύο λόγια, η Αλμπέρτα γίνεται πολύ πιο σκληρή από την επαρχία του Κεμπέκ, προς την Καναδική κυβέρνηση.
Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ MARCEL PRUD’HOMME
Όσοι θα θυμάστε το φιλελεύθερο ομοσπονδιακό βουλευτή Marcel Prud’homme, ήταν από τους πολιτικούς που δε συμμορφωνόταν ή μάλλον δεν ακολουθούσε κατά γράμμα το σύστημα… όποιο κι αν ήταν αυτό. Ήταν δε και η αιτία που ποτέ δε διορίστηκε υπουργός από την κυβέρνηση των Φιλελευθέρων. Ακόμα και ο διορισμός του ως ανεξάρτητος γερουσιαστής το 1993, έγινε από τον τότε Συντηρητικό πρωθυπουργό Brian Mulroney. Αλλά που… κολλάει ο Marcel Prud’homme και η θέληση της Αλμπέρτας να θελήσει κυριαρχία;
Το καλοκαίρι του 1984, στην προεκλογική περίοδο, ο βουλευτής Marcel Prud’homme μου έδωσε την ευκαιρία -ως νεαρός δημοσιογράφος που έκδιδα τη δεκαπενθήμερη Ελληνοκαναδική Δράση που κληρονόμησα ως παρακαταθήκη και λειτούργημα από τον πατέρα μου Στυλιανό- να παρακολουθήσω από πολύ κοντά την προεκλογική του ετοιμασία. Στις δέκα περίπου μέρες που είχα γίνει σχεδόν η σκιά του και έπαιξα και το ρόλο του σοφέρ, ο έμπειρος Marcel Prud’homme μου εκμυστηρεύτηκε πολλά πράγματα για τον Καναδά, για τη μεσόγειο, όπως σχέσεις Αραβικών χωρών και Ισραήλ, καθώς και τα Ελληνοτουρκικά.
Σήμερα όμως που υπάρχει το θέμα της θέλησης της Αλμπέρτα να αποκτήσει κυριαρχία, σαν… κουδούνι στα αυτιά μου ακούω τα λόγια του: «Να ξέρεις κ. Γκιούσμα (έτσι με φώναζε), ότι δε θα είναι το Κεμπέκ που θα αποκτήσει κυριαρχία στο μέλλον αλλά η Αλμπέρτα και στη συνέχεια οι δυτικές επαρχίες. Το Κεμπέκ με την πάροδο του χρόνου θα αποκτήσει -λόγω γκρίνιας- περισσότερες δικαιοδοσίες που έρχονται με εκατομμύρια δολάρια σε κυβερνητικά προγράμματα, αλλά παρόλο που ζητά αυτοκυριαρχία θα είναι το τελευταίο που θα το κάνει».
Είχε τονίσει ότι λόγω των φυσικών πόρων και της παραγωγής πετρελαίου, η επαρχία της Αλμπέρτα είναι η πιο οικονομικά δυνατή επαρχία του Καναδά. Πράγμα που θα της δώσει «φτερά» να κινήσει τη «διάσπαση» της καναδικής συνομοσπονδίας. «Μην ξεχνάμε ότι η Αλμπέρτα συνδράμει με δισεκατομμύρια από τα έσοδα της χρόνια τώρα στα οικονομικά ελλείματα των άλλων επαρχιών όπως το Κεμπέκ», μου είχε πει.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ EQUALIZATION ΕΞΙΣΩΣΗΣ
Το Equalization είναι ένα πρόγραμμα που διαχειρίζεται η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, το οποίο συλλέγει φόρους από όλους τους Καναδούς και μεταφέρει χρήματα σε επαρχίες με λιγότερη ικανότητα παραγωγής εσόδων. Η Αλμπέρτα, που είναι μια από τις πλουσιότερες επαρχίες του Καναδά, δε λαμβάνει αυτές τις πληρωμές. Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, χωρίς εξίσωση, οι οικονομικές ανισότητες μεταξύ των επαρχιών θα ήταν πολύ μεγαλύτερες.
Τον Οκτώβριο του 2021, οι κάτοικοι της Αλμπέρτα σε δημοψήφισμα που συμμετείχαν μόνο το 38,7%, ψήφισαν με ποσοστό 61,7% υπέρ της κατάργησης της ισοστάθμισης από το Σύνταγμα: αφαίρεση το άρθρο 36 παράγραφος 2 του Καναδικού Συντάγματος σχετικά με την εξίσωση. Το αποτέλεσμα δε δέσμευε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αλλά πυροδότησε εντάσεις μεταξύ της Οτάβας και της επαρχίας. Ο τότε πρωθυπουργός της επαρχίας, Jason Kenney, σε τότε ομιλία του, τόνισε ότι «εάν η Οτάβα και οι άλλες επαρχίες θέλουν να επωφεληθούν από τη σκληρή δουλειά και τους πόρους των κατοίκων μας, η Οτάβα πρέπει να μας επιτρέψει να αναπτύξουμε αυτούς τους πόρους και να αναπτύξουμε την οικονομία μας», είπε. Ως κύριο θέμα ανέφερε τα αποτυχημένα έργα του αγωγού Northern Gateway, του Energy East και της επέκτασης Keystone XL.
Η εξίσωση είναι σχεδόν ανεπανόρθωτη και είναι στην πραγματικότητα η κορυφή του παγόβουνου ενός βαθύτερου προβλήματος, αυτό της Αλμπέρτα, που βρίσκεται σε μειονεκτική συστημική φορολογία. Η Αλμπέρτα συνεισφέρει αλλά δε λαμβάνει ποτέ τίποτα και, επιπλέον, επαρχίες όπως το Κεμπέκ και η Βρετανική Κολομβία δείχνουν αχαριστία αντιτιθέμενες στην κατασκευή αγωγών.
Σε μια εποχή που οι προβλέψεις πολλαπλασιάζονται ανακοινώνοντας ένα ζοφερό μέλλον για τον ενεργειακό τομέα, η «εξίσωση» είναι πρόβλημα για την Αλμπέρτα.
Ο Marcel Prud’homme με προειδοποίησε ότι αν δεν παρθούν μέτρα από την Οτάβα να «καταπραΰνει» τις επαρχίες, η Συνομοσπονδία του Καναδά στο μέλλον θα σπάσει στα τρία. Ένα κομμάτι θα είναι οι δυτικές επαρχίες, ένα το Κεμπέκ και το Οντάριο και μετά, το τρίτο οι υπόλοιπες.
Λέτε να είχε δίκιο; Το μέλλον θα το δείξει. Πάντως η Αλμπέρτα κίνησε το χορό μιας μελλοντικής διάσπασης του Καναδά. Και πάλι, ποιος νομίζεται ότι θα ωφεληθεί; Ο γείτονας Μπάρμπας Σαμ…
