Ξεπέρασε τα 33 τρις δολάρια για πρώτη φορά • Βρίσκεται σε τροχιά να ξεπεράσει τα 50 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος της δεκαετίας παρά τις περικοπές δαπανών
Το ακαθάριστο εθνικό χρέος της Αμερικής ξεπέρασε τα 33 τρισεκατομμύρια δολάρια για πρώτη φορά τη Δευτέρα 18/9, υπενθυμίζοντας την ασταθή δημοσιονομική τροχιά της χώρας, σε μια στιγμή που η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει την προοπτική ενός κυβερνητικού κλεισίματος αυτό το μήνα, εν μέσω μιας νέας διαμάχης για τις ομοσπονδιακές δαπάνες.
Από τον Alan Rappeport
© New York Times
Το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών τόνισε το νέο ορόσημο στην ημερήσια έκθεσή του που περιγράφει λεπτομερώς τον ισολογισμό της χώρας. Η είδηση έρχεται, καθώς το Κογκρέσο φαίνεται να παραπαίει, στις προσπάθειές του να χρηματοδοτήσει την κυβέρνηση πριν από την προθεσμία της 30ης Σεπτεμβρίου. Εάν δεν καταφέρει να εγκρίνει δώδεκα νομοσχέδια πιστώσεων ή να συμφωνήσει σε μια βραχυπρόθεσμη επέκταση της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης σε υφιστάμενα επίπεδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιμετωπίσουν το πρώτο κλείσιμο της κυβέρνησης από το 2019.
Το Σαββατοκύριακο 16-17/9, οι Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής εξέτασαν μια βραχυπρόθεσμη πρόταση που θα περιόριζε τις δαπάνες για τις περισσότερες ομοσπονδιακές υπηρεσίες και θα ζωντάνευε ξανά τις σκληρές συνοριακές πρωτοβουλίες της εποχής Trump σε αντάλλαγμα τη χρηματοδότηση μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Αλλά το σχέδιο είχε έτσι και αλλιώς ελάχιστες ελπίδες να σπάσει το αδιέξοδο στο Καπιτώλιο, με τους Ρεπουμπλικάνους να εξακολουθούν να είναι διχασμένοι ως προς τα αιτήματά τους και οι Δημοκρατικοί να είναι απίθανο να υποστηρίξουν όποιον συμβιβασμό επιτευχθεί μεταξύ τους. Η συζήτηση για το χρέος έχει γίνει πιο έντονη φέτος, καθώς κυριαρχείται από μια εκτεταμένη αντιπαράθεση σχετικά με την αύξηση του ανώτατου ορίου δανεισμού της χώρας.
Μία πρώτη φετινή διαμάχη έληξε με δικομματική συμφωνία για αναστολή του ορίου χρέους για δύο χρόνια και μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών κατά 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια σε μια δεκαετία, ουσιαστικά παγώνοντας κάποια χρηματοδότηση που είχε προβλεφθεί να αυξηθεί το επόμενο έτος και περιορίζοντας στη συνέχεια τις δαπάνες στο 1% αύξηση το 2025. Πλέον, το χρέος βρίσκεται σε τροχιά να ξεπεράσει τα 50 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ακόμη και αφού ληφθούν υπόψη οι νέες περικοπές δαπανών, καθώς οι τόκοι για το χρέος αυξάνονται και το κόστος των προγραμμάτων του εθνικού δικτύου κοινωνικής ασφάλειας συνεχίζει να αυξάνεται. Ωστόσο, η επιβράδυνση της αύξησης του εθνικού χρέους εξακολουθεί να είναι τεράστια πρόκληση.
Ορισμένα ομοσπονδιακά προγράμματα δαπανών που εγκρίθηκαν κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Biden αναμένεται να είναι πιο δαπανηρά από ό,τι προβλεπόταν προηγουμένως. Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού του 2022 εκτιμήθηκε προηγουμένως ότι θα κοστίσει περίπου 400 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια δεκαετία, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις του Penn Wharton Budget Model του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, θα μπορούσε να κοστίσει πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια χάρη στην ισχυρή ζήτηση για τις γενναιόδωρες πιστώσεις φόρου του νόμου.
Τα προγράμματα ανακούφισης της εποχής της πανδημίας εξακολουθούν να κοστίζουν χρήματα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων δήλωσε την περασμένη εβδομάδα, ότι οι αξιώσεις για το Employee Retention Credit, ένα φορολογικό όφελος που αρχικά προβλεπόταν να κοστίσει περίπου 55 δισεκατομμύρια δολάρια, έχουν κοστίσει μέχρι στιγμής στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση 230 δισεκατομμύρια δολάρια. To IRS παγώνει ήδη το πρόγραμμα λόγω των ανησυχιών για απάτη και κατάχρηση.
Ταυτόχρονα, αρκετές από τις προσπάθειες του Προέδρου Biden να συγκεντρώσει περισσότερα έσοδα μέσω φορολογικών αλλαγών βρήκαν σθεναρή αντίσταση.
Στα τέλη του 2022, το IRS καθυστέρησε κατά ένα χρόνο μια νέα φορολογική πολιτική, που θα απαιτούσε από τους χρήστες ψηφιακών πορτοφολιών και πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου, να αρχίσουν να αναφέρουν μικρές συναλλαγές στην υπηρεσία. Η πολιτική προβλεπόταν να συγκεντρώσει περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα σε μια δεκαετία.
Τον περασμένο μήνα, το IRS καθυστέρησε κατά δύο χρόνια μια νέα διάταξη, που θα εμπόδιζε τα άτομα με υψηλό εισόδημα να μπορούν να διοχετεύουν επιπλέον χρήματα στους λογαριασμούς συνταξιοδότησης. Ο οργανισμός περιέγραψε την καθυστέρηση ως «διοικητική μεταβατική περίοδο».
Εν τω μεταξύ, οι λομπίστες πιέζουν για τα κενά στους νέους φόρους που έχουν θεσπιστεί. Ο εναλλακτικός ελάχιστος εταιρικός φόρος 15% επινοήθηκε για να διασφαλίσει, ότι οι πλούσιες εταιρείες δε θα μπορούσαν πλέον να ξεφύγουν από την πληρωμή μονοψήφιων φορολογικών συντελεστών, λόγω της δημιουργικής χρήσης των εκπτώσεων. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις εταιρείες πίεσαν το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο αυτή τη στιγμή συντάσσει τους κανόνες που θα διέπουν το φόρο, να δημιουργήσει εξαιρέσεις για να διατηρήσει τις πιο πολύτιμες κρατήσεις τους. Αυτός ο φόρος είναι διαφορετικός από τον ελάχιστο φόρο που προσπαθούν να υιοθετήσουν οι περισσότερες χώρες, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η απώθηση κατά των προσπαθειών αύξησης εσόδων και περικοπής δαπανών έχει εντείνει την αίσθηση ανησυχίας μεταξύ των ομάδων εποπτείας του προϋπολογισμού, που φοβούνται ότι πλησιάζει μια δημοσιονομική κρίση.
«Όπως είδαμε με την πρόσφατη αύξηση του πληθωρισμού και των επιτοκίων, το κόστος του χρέους μπορεί να αυξηθεί ξαφνικά και γρήγορα», δήλωσε ο Michael A. Peterson, διευθύνων σύμβουλος του Ιδρύματος Peter G. Peterson, το οποίο προωθεί τη δημοσιονομική συγκράτηση. «Με κόστος τόκων άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων την επόμενη δεκαετία, αυτός ο σύνθετος δημοσιονομικός κύκλος θα συνεχίσει να κάνει μόνο ζημιά στα παιδιά και τα εγγόνια μας».
Οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Δημοκρατικοί στη Βουλή και στη Γερουσία εξακολουθούν να είναι διχασμένοι σε μια πορεία προς τα εμπρός, προκειμένου να αποφευχθεί το βραχυπρόθεσμο πρόβλημα του τερματισμού της κυβέρνησης και οι νομοθέτες έχουν αρχίσει να πιέζουν, ώστε οι επικεφαλής να αρχίσουν να επικεντρώνονται σε ένα νομοσχέδιο για να παραμείνει η κυβέρνηση σε λειτουργία μετά τις 30 Σεπτεμβρίου.
Οι Ρεπουμπλικάνοι πιέζουν για περικοπές ως προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση της κυβέρνησης, κατηγορώντας τις εκτός ελέγχου δαπάνες για τα δημοσιονομικά δεινά της χώρας. «Η πολιτεία είναι εθισμένη στο να ξοδεύει χρήματα άλλων ανθρώπων», έγραψε ο εκπρόσωπος Eli Crane, Ρεπουμπλικάνος της Αριζόνα, στο «X» (πρώην Twitter). «Φτάνει πια».
Όμως ο Λευκός Οίκος κατηγορεί τους Ρεπουμπλικάνους για το διογκωμένο χρέος. «Η αύξηση του χρέους τα τελευταία 20 χρόνια οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα τρισεκατομμύρια που δαπανήθηκαν για φορολογικές μειώσεις των Ρεπουμπλικάνων που στράφηκαν προς τις πλούσιες και μεγάλες εταιρείες», δήλωσε ο Michael Kikukawa, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου. «Οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου θέλουν να διπλασιάσουν τη σταδιακή μείωση, επεκτείνοντας τις φορολογικές περικοπές του Προέδρου Trump και καταργώντας τις εταιρικές φορολογικές μεταρρυθμίσεις του Προέδρου Biden».
Μια έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών την περασμένη εβδομάδα έδειξε ότι το έλλειμμα – το χάσμα μεταξύ των δαπανών των Ηνωμένων Πολιτειών και αυτών που εισπράττονται μέσω φόρων και άλλων εσόδων – ήταν στα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια για τους πρώτους 11 μήνες του οικονομικού έτους, μια αύξηση 61% από την ίδια περίοδο πριν ένα χρόνο.
Σε μια συνέντευξη στο CNBC τη Δευτέρα 18/9, η υπουργός Οικονομικών Janet L. Yellen είπε ότι αισθάνεται άνετα με τη δημοσιονομική πορεία του έθνους, επειδή το κόστος των τόκων ως μερίδιο της οικονομίας παραμένει διαχειρίσιμο. Ωστόσο ισχυρίστηκε, ότι είναι σημαντικό να προσέχουμε τις μελλοντικές δαπάνες.
«Ο πρόεδρος πρότεινε μια σειρά μέτρων που θα μειώσουν τα ελλείμματά μας με την πάροδο του χρόνου, ενώ θα επενδύουμε στην οικονομία», είπε η κ. Yellen, «και αυτό είναι κάτι που πρέπει να κάνουμε στο μέλλον».
